ایران پس از سقوط دولت سوریه چه کاری باید انجام دهد؟

خلیج فارس:روزنامه اطلاعات در یادداشتی به واکاوی سیاست‌های راهبردی احتمالی ایران در برخورد با تحولات رخ داده در سوریه پرداخته است.

این روزنامه در این باره نوشت: به این ترتیب که بعد از عملیات هفت اکتبر و ضربه کاری که رژیم اسرائیل (دانسته یا نادانسته) از نیرو‌های مقاومت خورد، توانست مشروعیت و جواز اجرای استراتژی‌های «اختاپوس» و «مرگ با هزاران چاقو» خود را از قدرت‌های جهانی بگیرد و در نتیجه با شدت و حدت تمام و بدون هیچ ملاحظه و رعایت خطوط قرمز، برنامه خود برای تضعیف و نابودی جبهه مقاومت و سران، تصمیم گیران و حامیان آن را به اجرا گذاشت.

در چنین فضایی سوریه که یک پل رابط بین نیرو‌های مقاومت بود، به هدف بعدی این رژیم بعد از غزه و لبنان تبدیل شد و البته با حمایت‌های مالی و لجستیکی ترکیه، پروژه ساقط کردن اسد کلید خورد و اجرا شد.

البته تهدید و توطئه خارجی در مقاطع مختلف و برای کشور‌های گوناگونی وجود داشته، اما همیشه منجر به سقوط و فروپاشی حکومت‌های آنها نشده است. در مورد سوریه هم می‌توانست این اتفاق رخ بدهد؛ اما نداد و دلیل آن هم فقدان محبوبیت و سرمایه اجتماعی حکومت اسد بود.

بشار اسد قبل و بعد از انقلاب مردمی سال ۲۰۱۱ فرصت داشت تا به خواست‌های جامعه خود توجه کند و با افزایش رضایت مردم از حکومت خود، پایه‌های نظام سیاسی‌اش را تقویت کند، اما چنین نکرد. مردم سوریه هر چند طی این سال‌ها از ترس جنگ داخلی و آشوبی دوباره، دیگر دست به اعتراضات مدنی و تجمع و انقلابی دیگر نزدند، اما در بزنگاه تاریخی روز‌های اخیر نقش خود را نشان دادند و با قطع کامل حمایت خود از حکومتشان، به اسد نشان دادند اگر آنها نباشند، پایه‌های حکومت تا چه لرزان است!

پایگاه مردمی اسد در سال‌های اخیر آنقدر تضعیف شده بود که کوچکترین تجمعی حتی از سوی حامیان وی در اطراف کاخ ریاست جمهوری شکل نگرفت و با ضعف یا تمرد ارتش از مقاومت در برابر نیرو‌های متجاوز، پایتخت سوریه به راحتی در اختیار آنها قرار گرفت؛ بنابراین توطئه و برنامه ریزی خارجی و نارضایتی داخلی در سوریه دو عامل کلیدی بودند که سبب سقوط حکومت اسد شدند.

سؤال این است که در این شرایط آینده منطقه به چه سمتی خواهد رفت و جمهوری اسلامی ایران چه می‌تواند بکند؟ در پاسخ به این سئوال باید گفت؛ به نظر می‌رسد بر اساس استراتژی‌های توسعه‌طلبانه و تهاجمی رژیم اسرائیل و البته موضعگیری‌های گستاخانه و شفاف مقامات آن، برنامه سوریه در مورد دیگر شاخه‌های جبهه مقاومت از جمله در عراق و یمن نیز ادامه خواهد یافت و تهدیدات و حملات خرابکارانه علیه جمهوری اسلامی ایران نیز شدت خواهد گرفت. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی ایران و جبهه مقاومت باید خود را در یک موقعیت تجدید قوا و نیرو قرار دهند.

جبهه مقاومت از همان اوان شکل گیری بر پایه اعتقاد و حمایت مردم ایجاد شد و حال نیز باید تمام هم و غم خود را بر تداوم بخشی به حمایت همین پایه اصلی قرار دهد. نیرو‌های مقاومت در عراق و یمن باید ضمن تقویت جایگاه خود در جامعه، به ائتلاف‌سازی با احزاب و گروه‌های مختلف بپردازند و شبکه خود را در بین مردم کشورهایشان گسترش دهند.

اما جمهوری اسلامی ایران که رهبر گروه‌های مقاومت است و در نتیجه بیش از همه در معرض تهدید و توطئه قرار دارد هم باید تدابیر جدی برای تقویت قدرت داخلی خود انجام دهد. هر چند بعد از حمله‌های وعده صادق ۱ و ۲ ایران به اسرائیل و نحوه پاسخگویی این رژیم به کشورمان، به نظر نمی‌رسد اسرائیل قصد حمله مستقیم به ایران و آغاز جنگی گسترده را داشته باشد، اما تحریک و تجهیز نیرو‌های مخالف نظام، جنگ رسانه‌ای، ایجاد نارضایتی عمومی در بین مردم، حملات سایبری و هوشمند به مراکز کلیدی و ناکارآمد جلوه دادن نظام حکمرانی در ایران احتمالا در رأس برنامه‌های این رژیم علیه ایران قرار دارند.

در چنین شرایطی گام اول مواجهه شفاف و واقع‌گرایانه با تهدیدات موجود است؛ تکذیب و انکار و شعار‌های بی‌پشتوانه نه فقط دردی از کشور دوا نمی‌کند، بلکه ممکن است سبب رخوت و سستی در برنامه‌ریزی برای مواجهه دقیق و جدی با تهدیدات موجود شود.

گام دوم بازگرداندن صاحبان و ولی نعمتان حکومت به جایگاه اصلی خودشان است؛ قاطبه مردم ایران باید احساس کنند حکومت متعلق به خود آنهاست و هدفش چیزی جز خدمت و فراهم کردن آسایش و رفاه برای آنها نیست. در نتیجه، در شرایط کنونی لازم است بیشترین سرمایه گذاری روی تقویت رضایت و خوشنودی مردم و تقویت سرمایه اجتماعی صورت بگیرد و از ارائه و اجرای هر برنامه‌ای که بین اقشار مختلف مردم فاصله می‌اندازد یا آنها را از بهبود شرایط کشور ناامید می‌کند، پرهیز شود.

خاورمیانه امروز در حال تغییر چهره است؛ رژیم اسرائیل با همکاری دولت آمریکا در تلاش است تا رهبر این تغییرات باشد و سیر تحولات را به نفع خود جهت بدهد؛ ترکیه و کشور‌های عرب خلیج فارس نیز به دنبال جایابی جدید برای خود در این شرایط نوین هستند؛ روسیه فقط به فکر خروج آبرومندانه و کم ضرر خود از باتلاق اوکراین است و چین جز به حفظ و ارتقای قدرت اقتصادی و تقویت هژمون جهانی خود در این آشفته بازار به چیز دیگری اهمیت نمی‌دهد. تصمیم گیران و دیپلمات‌های ایرانی باید این واقعیت‌ها را ببینند و با صحبت شفاف در مورد آنها نشان دهند که برای این شرایط برنامه‌ریزی و آمادگی دارند.