تصویر/ گذرگاهِ چوبی ۶۰۰۰ ساله

خلیج فارس:گذرگاه سوییت، یکی از قدیمی‌ترین جاده‌ها یا گذرگاه‌ها در جهان است که تاکنون شناسایی شده و قدمت آن به ۳۸۰۷ قبل‌ازمیلاد، یعنی دوره نوسنگی یا اوایل عصر مفرغ باز می‌گردد.

این راه در سال ۱۹۷۰ در جریان حفاری زغال‌سنگ در سامرست لولز، ناحیه‌ای باتلاقی در جنوب غربی انگلستان، کشف شد.

گذرگاه سوییت روی زمینی باتلاقی ساخته شد تا مردم بتوانند، به خصوص در زمان‌هایی که هوا رطوبت دارد و نواحی اطراف غرق در آب می‌شوند، از روی آن عبور کنند و خودشان را به سمت دیگر برسانند.

این مسیر با جای‌گذاری تخته‌های چوبی بلند و متصل کردن آن‌ها به هم از طریق میخ‌های قفل‌شونده در هم ساخته شده و راهی برجسته را روی سطح زمین مرطوب ایجاد کرده است.

این تکنیک خلاقانه به مردم اجازه می‌داد تا به راحتی از روی این منظره باتلاقی عبور و به نواحی دیگر راه پیدا کنند و احتمالا کالا‌هایی را با خودشان در این‌سو و آن‌سوی مسیر جابه‌جا کنند.

یک میانبر واقعی از عصر نوسنگی!

نام این مسیر برگفته از یکی از استخراج‌کنندگان زغال‌سنگ به نام ری سوییت است که این راه را در جریان حفاری زغال‌سنگ پیدا کرد. این مسیر به دلیل شرایط غرقابی باتلاق زغال‌سنگ که از فساد چوب پیش‌گیری کرده بود، حفظ شده است؛ بنابراین باستان‌شناسان توانستند بخش قابل توجهی از این مسیر را مطالعه کنند و دانش ارزشمندی درباره تکنولوژی مهندسی و زندگی روزمره انسان‌های عصر نوسنگی که آن را ساخته‌اند به دست آورند.

مسیری روی مرداب

مسیر سوییت از این لحاظ اهمیت دارد که درباره ظرفیت فناوری‌های جوامع ماقبل تاریخ اطلاعات می‌دهد و بر استراتژی‌هایی که آن‌ها برای کنار آمدن با چالش‌های محیط زیست‌شان به کار می‌گرفتند، نور می‌تاباند. این راه سطح بالای هنر صنعت‌گری و استادی این مردمان را در ساخت زیرساخت‌های کاربردی نشان می‌دهد.

طول این مسیر ۶۰۰ متر و عرض آن ۱.۲ متر تخمین زده شده است. این مسیر با به کارگیری روشی پیچیده شامل ایجاد مفاصل قفل‌شونده بین تخته‌های چوبی و استفاده از میخ‌های چوبی برای نگه‌داری آن‌ها در کنار هم ایجاد شده است.

این تخته‌ها از درخت‌های محلی، احتمالا توسکا و بلوط، ساخته شده و با استفاده از ابزار‌های سنگی شکل گرفته‌اند. معماران تخته‌های چوبی را با دقت در کنار هم قرار داده‌اند تا مسیری مرتفع و باثبات روی مسیر باتلاقی ایجاد کنند. به این ترتیب جامعه محلی دیگر لازم نبود مسیری طولانی برای دور زدن محیط باتلاقی بپیمایند.

به دلیل آنکه این مسیر به خوبی حفاظت شده است، محققان قادر بودند سال دقیق ساخت آن را تخمین بزنند که به سال ۳۸۰۷ قبل‌ازمیلاد باز می‌گردد. تاریخ‌نگاری کربن، که یکی از دقیق‌ترین روش‌ها برای تعیین سن اشیاء باستانی است برای شناسایی سن این سازه استفاده شد.

چوب‌ها به واسطه محیط اسیدی و بی‌هوازیِ باتلاق حفظ شده‌اند که تا امروز از فساد چوب‌ها جلوگیری کرده است. محققان فقط مسیر چوبی را پیدا نکردند بلکه به کمک اکتشافات بیش‌تر، توانستند اشیاء تاریخی و مواد ارگانیک مرتبط به آدم‌هایی که در ساخت این سازه دخیل بودند را نیز شناسایی کنند. این یافته‌ها اطلاعاتی درباره خوراک، ابزار و فعالیت‌های روزمره ساکنان عصر نوسنگی در اختیار آن‌ها گذاشته است.

در باتلاق ساخته شده و در باتلاق می‌ماند

خارج کردن مسیر چوبی از محیط باتلاقی به یقین باعث تخریب آن می‌شود. هوا و شرایط دیگر می‌تواند فساد مسیر را تسریع کند. برای همین است که تا همین امروز بخش بزرگی از این مسیر در زیر باتلاق باقی‌مانده است. به این ترتیب این مسیر «زنده» خواهد ماند. راه‌های دیگری نیز در این ناحیه شناسایی شده‌اند که البته جوان‌تر از مسیر سوییت هستند

امروز مسیر سوییت در کنار سایر مسیر‌های چوبی این ناحیه به عنوان بخشی از «مسیر‌های ماقبل تاریخ در انگلستان» در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده است.

این مسیر به نبوغ و فناوری توسعه‌یافته انسان‌های ماقبل تاریخ گواهی می‌دهد و اثبات می‌کند به رغم باور عموم مردمان ماقبل تاریخ انسان‌های اولیه و خامی نبودند. این انسان‌ها نیز پیچیده و قادر به خلق چیز‌های پیشرفته بودند. مسیر سوییت یکی از این مثال‌هاست.