اقدام بن‌سلمان در قبال ایران، اسرائیل را عصبی کرد

خلیج فارس:نخست‌وزیر اسرائیل، بارها پیشنهاد نزدیک شدن به کشورهای عربی در خاورمیانه را مطرح کرده است؛ موضوعی که به‌ویژه شامل عادی‌سازی روابط با سعودی نیز می‌شود. او اخیراً گفته: «این را به من بسپارید که چگونه با عربستان [سعودی] و صلح با دیگران برخورد کنم.»

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از انتخاب، در ادامه این مطلب آمده است: با این حال، به نظر می‌رسد سعودی دیگر تمایلی به چنین گامی ندارد. محاسبه‌گری آن‌ها از زمان حمله حماس به اسرائیل در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ تغییر محسوسی کرده است. محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی، با خشم به حملات اسرائیل در نوار غزه واکنش نشان داد و به سمت اصلاح رابطه با جمهوری اسلامی ایران حرکت کرد.

مشاهدات نشان می‌دهد که حمله اسرائیل به ایران باعث شده عربستان به‌طور فزاینده‌ای به تهران به‌عنوان کشوری رو به نظامی‌گری نگاه کند و از آن زمان، گام‌هایی عمومی برای تقویت رابطه با تهران برداشته است.

یک فرد آگاه از سیاست‌های دولت سعودی گفت: «کشورهای خلیج فارس با ایران روند آشتی را ادامه خواهند داد. این سیاستی خردمندانه است برای کشوری که بزرگ‌ترین همسایه‌تان در آن سوی خلیج فارس است».

اما افزود: «اما این روند، احتمال عادی‌سازی با اسرائیل را کمتر می‌کند و باعث می‌شود عربستان مصمم‌تر شود که حرف خود را درباره پرونده فلسطین به کرسی بنشاند.»

حسن الحسن، پژوهشگر برجسته آمریکایی-بحرینی در مؤسسه بین‌المللی مطالعات راهبردی گفت:

«هزینه حیثیتی برای عربستان در صورت عادی‌سازی با اسرائیل اکنون بسیار بالاتر خواهد بود. هم در داخل کشور و هم از نظر اعتبار منطقه‌ای و اسلامی.»

برنامه‌های پیش از ۷ اکتبر محمد بن سلمان برای برقراری روابط دیپلماتیک با اسرائیل، در ازای توافق دفاعی با آمریکا، می‌توانست تغییر تاریخی در ساختار سیاسی خاورمیانه باشد، اما وضعیت بعد از آن به‌طور کامل تغییر کرد. او اسرائیل را به «نسل‌کشی» در غزه متهم کرد و مقامات خلیج فارس نگران بودند تصاویر ویرانی در غزه نسل جدید را رادیکالیزه کند.

این جنگ باعث شد عادی‌سازی روابط با اسرائیل به‌شدت در میان مردم جوان سعودی که محمد بن سلمان بر تغییرات اقتصادی آن‌ها تمرکز دارد، نامحبوب شود. او خواسته است هرگونه حرکت در این زمینه ابتدا نیازمند آتش‌بس و گام‌های ملموس برای تشکیل دولت فلسطینی باشد.

همزمان، عربستان نیز روابط خود با ایران را تقویت کرد. این دو کشور که از دیرباز خصومتی طولانی داشتند، در مارس ۲۰۲۳ روابط دیپلماتیک‌شان را از سر گرفتند. محمد بن سلمان و مقامات عالی‌رتبه ایرانی به‌طور مرتب گفتگو می‌کنند تا از گرفتار شدن در شعله‌ور شدن منطقه‌ای جلوگیری کنند.

ژنرال محمد باقری، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح ایران (پیش از [شهادت] در حملات هوایی اسرائیل در ژوئن)، در آوریل ۲۰۲۵ میزبان وزیر دفاع سعودی، در تهران بود. عربستان حملات اسرائیل را محکوم کرد و وزیر دفاعش با ژنرال عبدالرحیم موسوی، جانشین [شهید] باقری، درباره تلاش‌ها برای حفظ امنیت و ثبات رایزنی کرده است.

برای عربستان، تضعیف ایران — و نیروهای [متحدش] مانند حزب‌الله — باعث کاهش تهدید مستقیم از جانب تهران شده‌ است. با این حال، نگرانی‌ها درباره تبدیل ایران به بازیگری دارای سلاح هسته‌ای افزایش یافته است.

گرگوری گاوز، پژوهشگر مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن، گفت: «ایران ۲۰۲۲… دیگر ایران ۲۰۲۵ نیست.»

او افزود «اسرائیل ۲۰۲۵ به عنصری بی‌ثبات‌کننده در سیاست منطقه تبدیل شده است.»

گام‌های احتمالی برای عادی‌سازی با اسرائیل می‌تواند برای سعودی وجهه سیاسی نزد واشنگتن به همراه داشته باشد. ترامپ پیشتر رویای پیوستن عربستان به توافق ابراهیم را ابراز کرده و در سفر خود به ریاض در ماه می گفته بود: «این اتفاق خاص خواهد بود.»

رئیس‌جمهور آمریکا اخیراً در مصاحبه با فاکس‌نیوز گفته که معتقد است کشورهای بیشتری پس از جنگ می‌توانند به توافق ابراهیم بپیوندند:

«فکر می‌کنم بتوانیم به آن‌ها اضافه کنیم، چون ایران مشکل اصلی بود.»

بااین‌حال، مقامات اسرائیلی باور دارند که توافقی سریع‌تر و ساده‌تر از عادی‌سازی کامل بتواند امضای توافق امنیتی «عدم‌دشمنی» با سوریه جدید باشد.

برخی تحلیلگران معتقدند که سعودی و دیگر کشورهای خلیج فارس بر روش های دیگری شرط بسته‌اند تا دل ترامپ را به‌دست آورند: پول. در سفر ترامپ به منطقه در ماه می، کشورهای خلیج فارس به سرمایه‌گذاری‌های چند میلیارد دلاری متعهد شدند تا روابط محکم‌تر شود و آن‌ها به فناوری هوش مصنوعی آمریکا و تسلیحات پیشرفته دسترسی پیدا کنند.

حسن الحسن می‌گوید: «سعودی‌ها، بر خلاف ترامپ، تحت فشار زمانی نیستند تا معامله‌ای کنند، و با وجود نگرانی‌های‌شان… آن‌ها در موقعیت ژئوپلتیکی نسبتاً مطمئنی هستند تا مجبور نشوند کاری کنند که نمی‌خواهند.»