اوج هم‌‌سویی ایران و آمریکا در عراق نمود پیدا کرد

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از عصر ایران؛  انتخابات عراق را می توان میدان اشتراک منافع ایران و امریکا توصیف کرد. در منطقه شاید هیچ جایی مثل عراق شاهد چنین همسویی میان دو دشمن جدی یکدیگر نباشد.

بعد از برگزاری انتخابات عراق و اعلام پیروزی فهرست نخست وزیر فعلی (محمد السودانی)، هم دولت امریکا و هم دولت ایران، هر دو برگزاری انتخابات را تبریک گفتند و از شیوه برگزاری آن تمجید کردند.

با وجود اختلافات جدی دو طرف درباره برخی موضوعات مربوط به عراق، اما تهران و واشنگتن درباره مسائل اساسی این کشور و مهمترین آن  یعنی ثبات سیاسی بغداد هم نظر هستند. ثبات سیاسی دولت عراق و حکمرانی این کشور خط قرمز دو کشور با فاصله ۱۲ هزار کیلومتری است.

مهمترین اختلاف ایران و امریکا در عراق درباره فعالیت گروه هایی است که به عنوان گروه های “مقاومت” نزدیک و مرتبط با ایران توصیف می شوند. ایران به شدت از این گروه ها و فعالیت های سیاسی و نظامی آنها از جمله حملات علیه نظامیان امریکایی در منطقه و اسرائیل حمایت می کند. این گروه ها، حضور نظامی امریکا در عراق را “اشغال و اشغالگری” می دانند.

در مقابل، واشنگتن، به شدت مخالف این گروه هاست و تاکنون بارها به آنها حمله نظامی نیز داشته است. امریکا خواهان خلع سلاح و انحلال این گروه هاست اما تهران به شدت مخالف است.

همچنین ایران به دنبال افزایش ارتباطات اقتصادی سیاسی با عراق است اما امریکا دقیقا برخلاف این مسیر حرکت می کند. امریکایی ها در عراق، اجرای سختگیرانه تحریم های ایران را پیگیری می کنند؛ خواهان منع صادرات انرژی ایران (برق و گاز) به عراق هستند و بانک های این کشور را برای جلوگیری از دور زدن تحریم های ایران تحت فشار قرار می دهند. جدیدترین مورد هم وتو امریکایی ها علیه تصمیم عراق برای واردات گاز ترکمنستان با عبور از خاک ایران بود که کل طرح را منتفی کرد.

این سختگیری باعث شده عراقی ها به دنبال جایگزین هایی برای گاز ایران باشند حتی اگر گران تر و پردردسرتر باشد مثل واردات گاز ال ان جی (گاز مایع شده) که نه تنها قیمت آن گران تر است بلکه نیازمند ساخت تاسیسات پرهزینه تبدیل در بنادر جنوبی است.

با این وجود، ایران و امریکا از انتخابات عراق و حتی نتایج آن حمایت کردند.

در مهمترین واکنش، نماینده ترامپ رئیس جمهور امریکا در امور عراق (مارک ساوایا)، برگزاری «موفقیت آمیز» انتخابات عراق را تبریک گفت و بر تعهد واشنگتن برای حمایت از بغداد تاکید کرد.

ساوایا در بیانیه ای گفت: به ملت عراق برای موفقیت در انتخابات پارلمانی تبریک می گویم … من همچنین از تلاش های نخست وزیر محمد شیاع السودانی و دولتش به خاطر تعهدشان به برگزاری انتخابات در زمان مقرر و به صورت مناسب، قدردانی می کنم. این گواه روشنی است که عراق در مسیر رفاه و حاکمیت قرار دارد. او ادامه داد: ملت عراق بار دیگر پایبندی خود را به آزادی، حاکمیت قانون و ساخت نهادهای دولت قوی ثابت کردند. ایالات متحده همچنان با قدرت به حمایت از عراق و حاکمیتش و تلاش هایش برای اصلاح پایبند است. ساوایا گفت امیدوار به همکاری با دولت آینده عراق برای تعمیق مشارکت استراتژیک در زمینه های امنیت، انرژی و توسعه و کمک به ایجاد آینده ای پایدار و شکوفا برای همه عراقی هاست.

همزمان، مسعود پزشکیان رئیس جمهوری ایران در تماس تلفنی با نخست وزیر عراق محمد السودانی گفت: “برگزاری شکوهمند انتخابات پارلمانی عراق مایه ارتقای عظمت این ملت است”. براساس متن منتشر شده در وب سایت ریاست جمهوری اسلامی ایران، پزشکیان برگزاری شکوهمند و آرام انتخابات پارلمانی اخیر عراق را دستاوردی ارزنده و مایه ارتقای اعتبار و عظمت این ملت دوست و برادر دانست و اظهار امیدواری کرد در دوره پیش‌رو نیز روابط و همکاری‌های فیمابین در تمام زمینه‌ها صمیمی‌تر و عمیق‌تر از قبل گسترش و ارتقا یابد.

علاوه براین، می توان خبرهای صداوسیما و کیهان را نیز دنبال کرد که پیروزمندانه از انتخابات عراق یاد می کنند و در تعریف و تایید آن جای هیچ تردیدی را باقی نمی گذارند حتی اگر کاندیدای مورد نظر آنها یعنی فهرست نوری مالکی، مقام اول را کسب نکرده باشد. به هر حال اگر قصد انتقاد  از انتخابات بود به راحتی می توانستند مشارکت 56 درصدی را به عنوان نقطه ضعف برجسته کنند یا حضور ناظران بین المللی را نشانه عدم استقلال بداند.

محمد السودانی نخست وزیر عراق تلاش کرده کشورش را از صحنه درگیری تهران و واشنگتن خارج کند و همزمان توازنی میان ایران و امریکا برقرار سازد. یکی از نقاط قوت محمد السودانی توانایی و موفقیت او در همین زمینه است. موازنه میان ایران و امریکا از یک سو و دور کردن عراق از درگیری های تهران و واشنگتن.

در رویارویی اخیر ایران و اسرائیل – امریکا، عراق کمترین آسیب و حملات امریکا و اسرائیل را شاهد بود. در حالی که حملات اسرائیل و امریکا دامن سوریه، لبنان، یمن و حتی قطر را نیز گرفت.

البته این اشتراک نظر ایران و امریکا تنها محدود به این دوره از انتخابات عراق نیست بلکه در همه 20  و چند سال اخیر بعد از سقوط صدام، این وضعیت وجود داشت گرچه در جزئیات، انشقاق زیادی دید می شود. از جمله فعالیت جداگانه ایران و امریکا در مبارزه با داعش در عراق و سوریه نیز این اشتراک قابل ردیابی است.

در سال 2003 / 1382 وقتی در حمله نظامی آمریکا، حکومت صدام حسین سرنگون شد علاوه بر واشنگتن، در خاورمیانه تنها تهران و کویت، از این اتفاق خوشحال شدند.

در سال 2003 / بهار 1382 بعد از سرنگونی صدام وقتی حاکم آمریکایی عراق (پل بریمر)، شورای حکومت انتقالی را تاسیس و اعضای آن را منصوب کردند ایران اولین کشوری بود که آن را به رسمیت شناخت.

وقتی فرودگاه های عراق تعطیل شدند و امکان پرواز به این کشور نبود هیاتی از وزارت خارجه ایران به صورت زمینی راهی بغداد تحت اشغال و حکمرانی نظامی امریکایی شد تا با رئیس شورای حکمرانی انتقالی عراق دیدار کند و تایید و وعده همکاری تهران را به آنها دهد.

سرنگونی صدام و قبل از آن طالبان در افغانستان نیز دیگر نقاط اشتراک نظر و همکاری ایران و امریکا بود. البته اشتراک نظر امریکا و ایران محدود به عراق نیست بلکه دو کشور تلاش می کنند افغانستان، غزه و لبنان نیز با ثبات بمانند گرچه درباره غزه و لبنان، نوع نگاه دو طرف به ثبات و کیفیت و معنی آن متفاوت است.

سال ها قبل در دهه 90 میلادی / دهه 70 شمسی، ایران و امریکا در بحران بوسنی هم به اشتراک نظر رسیدند.

تهران و واشنگتن درباره دخالت نظامی در بوسنی، متوقف کردن حملات صرب ها، حمایت سیاسی – نظامی از استقلال بوسنی و تشکیل کشور جدید در یوگسلاوی سابق، کنار هم ایستادند.

ایران در این ماجرا، به صورت موقت از اردوگاه شرق جدا شد اما به سرعت، دوباره بازگشت تا بعدها در نزاع و درگیری میان دولت صربستان  (مسیحی ارتدوکس و هم پیمان روسیه) از یک سو و کوزوو ( با جمعیت مسلمان و هم پیمان امریکا)، حمایت از اولی را انتخاب کرد. هم اکنون رابطه تهران با صربستان به مراتب نزدیک تر از رابطه با بوسنی است. برخلاف نمونه بوسنی، ایران از استقلال کوزوو حمایت نکرد.