ایران با پارس جنوبی، رتبه دوم تولید گاز جهان + اینفوگرافیک جهانی

روسیه؛ قدرت اول گاز جهان

ایران و قطر؛ دو شریک بر سر یک منبع مشترک

میدان عظیم پارس جنوبی در ایران یا گنبد شمالی در قطر، تنها یک مخزن انرژی نیست، بلکه نقطه تلاقی سرنوشت دو همسایه و قلب تپنده انرژی جهان است.

ایران با ذخیره ۱۱۸۳ تریلیون فوت مکعب و قطر با ۸۵۸ تریلیون فوت مکعب، به ترتیب بر جایگاه دوم و سومین دارندگان بزرگ‌ترین ذخایر گاز جهان تکیه زده‌اند.

در حالی که این میدان میراثی مشترک است، قطر با تغییر استراتژی از نفت به گاز، سهم خود از این گنجینه (۱۴٪ کل گاز جهان) را به موتور محرک اقتصادش تبدیل کرده است. این کشور با تأمین ۹۹.۲٪ انرژی داخلی خود از گاز و تکیه بر ۶۰٪ تولید ناخالص داخلی از این راه، توانست در سال ۲۰۰۶ با عبور از رقبا به پادشاه بلامنازع صادرات LNG تبدیل شود.

قطر فراتر از خام‌فروشی، با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته‌ای مانند GTL (تبدیل گاز به مایع) در پروژه عظیم مروارید، درآمدزایی‌های متنوعی از گاز دارد.

گاز مایع‌شده قطر، صنایع غول‌هایی چون ژاپن، کره جنوبی و هند را تغذیه می‌کند و از طریق خط لوله به همسایگان عرب می‌رسد. این تسلط به حدی است که قطر می‌تواند در معادلات ژئوپلیتیک، حتی بازارهای اروپا را تحت تأثیر قرار دهد.

ساخت بزرگترین تأسیسات جذب کربن خاورمیانه و ایده‌های نوآورانه “گاز برای غذا”، نشان می‌دهد که نگهبانان گنبد شمالی قصد دارند ضمن حفظ تاج و تخت انرژی، ردپای کربنی خود را کاهش دهند و الگویی از توسعه پایدار را در منطقه به یادگار بگذارند.

آمریکا؛ کشوری که با زیرساخت، ضعف ذخایر را تبدیل به قدرت می‌کند

آمریکا فقط 322 تریلیون فوت مکعب ذخایر گاز دارد. این عدد در مقایسه با روسیه یا ایران ناچیز است. اما داستان آمریکا چیز دیگری است؛ داستان کشوری که با اتکا به فناوری و سرمایه‌گذاری سنگین، بازی را عوض کرده است.

ترمینال‌های عظیم صادرات گاز مایع در خلیج مکزیک، هزاران حلقه چاه شیل، و شبکه لوله‌های گسترده، آمریکا را به بزرگ‌ترین صادرکننده گاز مایع جهان تبدیل کرده‌اند.

آمریکا در نوامبر رکورد صادرات ماهانه گاز خود را شکسته است و طبق داده‌های پلتفرم ردیابی کشتی Kpler، حدود 10.7 تن فروش گاز داشته است.

طبق گزارش انرژی ریپورتس، ورود حجم بالای گاز آمریکا باعث شده قیمت‌های آتی گاز در اروپا به پایین‌ترین حد در یک سال گذشته و در آسیا به کمترین میزان در یک ماه اخیر برسد.

عربستان سعودی: بیداری غول گازی در سایه نفت

عربستان سعودی که دهه‌ها به عنوان پادشاه بلامنازع نفت شناخته می‌شد، اکنون معادلات انرژی را تغییر داده است. این کشور با در اختیار داشتن ذخایری بالغ بر ۳۰۳ تریلیون فوت مکعب، جایگاه پنجمین دارنده بزرگ منابع گاز طبیعی در جهان را تثبیت کرده است.

تمرکز بر گاز، ستون فقرات برنامه چشم‌انداز ۲۰۳۰ برای کاهش وابستگی به نفت است. شرکت آرامکو هدف‌گذاری کرده است که تا سال ۲۰۳۰، تولید گاز خود را تا 80 درصد افزایش دهد. هدف استراتژیک این است که شبکه برق عربستان تا پایان دهه جاری، ۵۰٪ از انرژی‌های تجدیدپذیر و ۵۰٪ از گاز طبیعی تأمین شود تا سوزاندن نفت مایع در نیروگاه‌ها که سرمایه‌ای صادراتی است به صفر برسد.

مهم‌ترین پروژه عربستان در این حوزه، توسعه میدان گازی جافوره است که قرار است حجم تولید گاز این کشور را تا ۶۰ درصد نسبت به سال ۲۰۲۱ افزایش دهد. این میدان به تنهایی می‌تواند بیش از ۳۰۰ هزار بشکه نفت مصرفی در تولید برق را جایگزین کند و پروژه‌های توسعه دیگر تا پایان دهه، این رقم را به ۵۰۰ هزار بشکه در روز می‌رساند.

البته این به معنای این نیست که آرامکو قصد صادرات گاز را ندارد گزارش‌های اخیر حاکی از آن است که این شرکت در حال بررسی فرصت‌های صادرات گاز طبیعی به بازارهای آسیایی و اروپایی است.

ذخایر یک طرف، بهره‌برداری یک طرف

در معادله پیچیده انرژی جهان، حجم ذخایر تنها یک پتانسیل است، اما قدرت واقعی از آن کسانی است که بر شریان‌های انتقال و فناوری تسلط دارند. هژمونی در بازار گاز نه صرفاً با حجم مخازن، بلکه با توسعه زیرساخت‌های حیاتی (LNG) و خطوط لوله، جذب سرمایه، تکنولوژی پیشرفته و نفوذ ژئوپلیتیک تعریف می‌شود.