نرخ غذای دانشجویی سر به فلک کشید

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از فرهیختگان؛گفت‌وگوی اخیر معاون امور دانشجویان صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم آب پاکی سردی بود بر پیکره دانشجویانی که گوش‌ها را برای ثبت‌نام و دریافت وام دانشجویی تیز کرده بودند. صمد حاج‌جباری از آغاز ثبت تقاضای وام‌ها بعد از اتمام فرآیند ثبت‌نام دانشجویان در تمام دانشگاه‌ها خبر داده و گفته وام‌های دانشجویی در حال حاضر افزایشی نداشته و همان مبالغ قبلی است. بنابراین در سال تحصیلی جدید هم دانشجویان کاردانی و کارشناسی ۵ میلیون تومان، دانشجویان کارشناسی‌ارشد و دکتری حرفه‌ای ۷.۵ میلیون تومان و دانشجویان دکتری تخصصی و دستیاری ۱۰ میلیون تومان وام شهریه می‌گیرند. وام ودیعه مسکن هم برای تهران ۲۰۰ میلیون تومان، شهر‌های بزرگ با بیش از ۵۰۰ هزار نفر جمعیت، ۱۵۰ میلیون تومان و در دیگر شهر‌ها ۱۰۰ میلیون تومان پرداخت خواهد شد. برای وام‌های ضروری از ازدواج و تولد فرزند تا خرید لوازم کمک‌آموزشی و حوادث و بیماری‌های خاص هم ۱۰ میلیون تومان پرداخت می‌شود و وام شهریه به دانشجویان کاردانی و کارشناسی ۳ میلیون تومان، به کارشناسی ارشد و دکتری حرفه‌ای ۵ میلیون تومان و دکتری تخصصی ۷ میلیون تومان ارائه خواهد شد. این اعداد چقدر از هزینه‌های دانشجو را پوشش می‌دهد؟ پاسخ به این سؤال سخت نیست، در ادامه پس از بررسی برخی از اعداد و ارقام مربوط به پرداخت تسهیلات به دانشجویان این موضوع را هم بررسی می‌کنیم.

اوضاع صندوق در بودجه ۱۴۰۴ چگونه است؟ 

قانون بودجه 1404 برای صندوق رفاه دانشجویان وزارت علوم هزار و 705 میلیارد تومان اعتبار در نظر گرفته و این رقم 43 درصد بیشتر از بودجه هزار و 195 میلیارد تومانی صندوق در سال 1403 بوده است. بند ب تبصره هشت قانون بودجه هم اجازه داده تا سقف پنج هزار میلیارد از از محل بازپرداخت وام‌های شهریه دانشجویی (سال ۱۳۸۵ تا سال ۱۴۰۳) که باید 100 درصد آن به خزانه‌داری کل کشور واریز شود، در اختیار صندوق‌های رفاه برای پرداخت وام شهریه به دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، دانشگاه آزاد اسلامی و جهاد دانشگاهی بر اساس سرانه دانشجویی و سایر پرداخت‌های رفاهی دانشجویی و مازاد هزینه تحصیلی دانشجویان تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور و ایثارگران و فرزندان آن‌ها، دانشجویان نخبه مورد تأیید بنیاد ملی نخبگان و افرادی که تحت پوشش هیچ نهادی نیستند به تشخیص کمیته امداد امام خمینی (ره) و سازمان بهزیستی کشور و بنیاد شهید و امور ایثارگران قرار گیرد.

صندوق رفاه وزارت علوم به چند نفر وام می‌دهد؟ 

اطلاعات و آمار ارائه‌شده از سوی صندوق رفاه دانشجویان در باره وضعیت ارائه خدمات از فروردین سال 1403 تا اسفند ماه این سال نشان می‌دهد حدود 250 هزار دانشجو برای دریافت وام در سامانه این مجموعه ثبت‌نام کردند؛ البته پرونده 228 هزار نفر در دانشگاه‌ها مورد تأیید قرار گرفته و در نهایت 225 هزار و 809 دانشجو وام دریافت کردند. جزئیات تسهیلات و مبالغ ارائه شده اما مشخص نیست؛ بنابراین نمی‌توان میزان دقیق پرداخت هر یک از انواع وام‌ها را بررسی کرد.

فقط ۷ درصد دانشجویان موفق به دریافت وام شدند

آمار به روزی از تعداد دانشجویان کشور در دسترس نیست؛ چراکه با وجود آغاز سال تحصیلی جدید، هنوز سالنامه آماری مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی مربوط به سال تحصیلی 1403-1402 و 1404-1403 منتشر نشده است. اگرچه به گفته رئیس سابق این مؤسسه تعداد دانشجویان کشور تا حدود 3.5 میلیون نفر افزایش داشته اما با توجه به فقدان آمار تفکیکی از زیرنظام‌ها نمی‌توان به آن استناد کرد. بنابراین براساس آخرین آمار رسمی اعلام شده و بدون در نظر گرفتن حدود 210 هزار دانشجوی علوم پزشکی، 3 میلیون دانشجو در زیرنظام‌های مختلف مشغول به تحصیل هستند و این عدد یعنی تنها 7 درصد از آن‌ها توانستند سال گذشته از تسهیلات صندوق رفاه استفاده کنند.

سهم هر متقاضی وام فقط ۹ میلیون تومان! 

صمد حاج‌جباری معاون امور دانشجویان صندوق رفاه دانشجویان شهریورماه از پرداخت 2 هزار میلیارد تومان وام در سال تحصیلی گذشته خبر داده بود. حساب و کتاب تعداد دانشجویان دریافت‌کننده تسهیلات و مبالغ پرداختی نشان می‌دهد به طور میانگین هر دانشجو 9 میلیون تومان یا کمی دقیق‌تر، 8 میلیون و 857 هزار تومان تسهیلات دریافت کرده است. این در حالی است که دانشجویان می‌توانند در هر سال دو بار از وام تحصیلی استفاده کنند و مبالغ وام‌های ضروری 10 میلیون تومان بوده است!

هزینۀ تغذیه ۱۱ میلیون؛ وام تحصیلی ۵ میلیون! 

چندی پیش در «فرهیختگان» وضعیت هزینه‌های دانشجویان را در گزارشی با عنوان «‌کف 20 میلیون تومانی هزینه‌های دانشجوی روزانه» محاسبه کردیم. بررسی‌ها نشان می‌دهد با توجه به افزایش 47 درصدی قیمت غذای دانشگاه‌ها، یک دانشجوی روزانه باید در ترم حدود 11 میلیون تومان هزینه بپردازد. به این عدد باید هزینه‌های دیگری مانند خوابگاه – که اجاره‌بهای آن در سال جدید تحصیلی رشد 57 درصدی داشته- رفت‌و‌آمد و خرید کتاب و لوازم مورد نیاز دانشجو را هم اضافه کرد. با این حساب وام تحصیلی که قرار است به دانشجویان کاردانی و کارشناسی پرداخت شود، کفاف نصف هزینه‌های غذای آن‌ها را هم نمی‌دهد! شرایطی که باعث می‌شود، دانشجویان به ویژه آن‌ها که باید در شهر دور از محل زندگی تحصیل کنند از همان ماه‌های نخست آغاز تحصیل به فکر اشتغال باشند و تمرکز کمتری را به فراگیری دروس و فعالیت‌های دانشجویی اختصاص دهند.

سهم دانشجویان غیردولتی از صندوق رفاه چقدر است؟ 

وضعیت اختصاص تسهیلات هم بین دانشجویان وزارت علوم و بهداشت به نظر عادلانه نیست و هم بین دانشجویان دانشگاه‌های غیردولتی و دولتی. این موضوع را هم چندی پیش در گزارشی بررسی کردیم. روز گذشته هم فرزاد جهان‌بین معاون فرهنگی دانشجویی دانشگاه آزاد که به دعوت کمیته اجتماعی فرهنگی کمیسیون برنامه و بودجه مجلس در جلسه این کمیسیون حضور پیدا کرده بود در صفحه مجازی خود گزارش کوتاهی از حضورش ارائه کرد و نوشت: «علی رغم ذکر نام دانشگاه آزاد اسلامی در قانون برنامه و بودجه، کل رقم اختصاص یافته برای وام دانشجویی از محل صندوق رفاه دانشجویان از سال ۱۴۰۰ تا کنون با وجود پیگیری‌ها، ۲۳۱ میلیارد تومان هست که اساساً قابل ذکر نیست. » این عدد را باید کنار سهم 40 درصدی دانشگاه آزاد از آموزش عالی کشور قرار داد تا فاصله آنچه هست و آنچه باید باشد بهتر روشن شود. او در ادامه تصریح می‌کند: «این در حالی هست که در دو ترم گذشته، دانشگاه آزاد اسلامی از محل اعتبار خود در بانک‌های عامل و نیز منابع داخلی، ۲.۶ همت (دو هزارو ۶۰۰میلیارد تومان) به دانشجویان وام داده است.‌»

این سفرۀ رنگین را کوچک نکنید! 

«سفره دانشجویان رنگین‌تر می‌شود» این تیتر خبری است که به محض باز کردن سایت سازمان امور دانشجویان وزارت علوم به چشم می‌خورد. واقعیت اما جور دیگری به نظر می‌آید. با ارقام فعلی تسهیلات دانشجویی و در نظر گرفتن مجموع پرونده‌هایی که به مرحله دریافت وام رسیدند، نمی‌توان وضعیت مطلوبی برای سال تحصیلی پیش رو به ویژه برای دانشجویان دهک‌های پایین درآمدی ترسیم کرد؛ به بیان دیگر حتی اگر سفره دانشجویان با اجرای طرح الگوی نوین تغذیه رنگین شود، کوچک شدنش را نمی‌توان نادیده گرفت.