چرا اروپا از روند مذاکرات ایران و آمریکا شاکی است؟

خلیج فارس: چهارمین دور مذاکرات هسته‌ای ایران و آمریکا با میانجی‌گری عمان روز شنبه، ۱۳ اردیبهشت، در رم برگزار می‌شود. اما در روز‌های منتهی به برگزاری مذاکره، برخی اظهارنظر‌های مقامات مختلف مورد توجه قرار گرفته است.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از فرارو، وزیر امور خارجه فرانسه مدعی شده که ایران در آستانه توسعه سلاح‌های هسته‌ای قرار دارد. این اظهارات که با واکنش تند مقام‌های وزارت خارجه ایران همراه شده در شرایطی مطرح می‌شود که رافائل گروسی نیز از طرفین مذاکره درخواست کرده به ضوابط آژانس در مذاکرات پایبندی کامل داشته باشند.

پیش از این نیز تروئیکای اروپا، تهدید کرده بود اگر مذاکرات ایران و آمریکا به توافقی منجر نشود مکانیسم ماشه را، که به معنی بازگرداندن تمامی تحریم‌های سازمان ملل علیه تهران است، در تابستان کلید خواهند زد. با توجه به پیچیدگی‌های این شرایط پرسش‌هایی مطرح است از جمله این که چرا فرانسه نسبت به ایران موضع گیری انجام داده و رویکرد ایالات متحده در قبال آژانس و سخنان گروسی چگونه خواهد بود. «جلال ساداتیان»، دیپلمات پیشین ایران در انگلستان و کارشناس ارشد سیاست خارجی در گفت‌و‌گو با فرارو به این پرسش‌ها پاسخ داده است:
اروپایی‌ها به وضوح تمایل خود برای مداخله در مذاکرات را نشان داده‌اند

جلال ساداتیان به فرارو گفت: «ایران قبل از اردیبهشت ۱۴۰۴، چهار بار با اروپایی‌ها مذاکره انجام داد. اما به هر حال اگر اروپایی‌ها نسبت به پرونده هسته‌ای ایران رضایت نداشته باشند یا از این پرونده اطلاعات کافی نداشته باشند، ممکن است وارد فاز کارشکنی شوند و هر نوع ممانعت از این که اروپایی‌ها در جریان مذاکرات باشند، می‌تواند منجر به فعال سازی اسنپ بک شود. اروپایی‌ها با اتکاء به قوانین بین المللی می‌توانند روی مسئله مکانیسم ماشه متمرکز شوند و نمی‌توانیم این موضوع را نادیده بگیریم. ما بدون هیچ تعارفی فقط تا اواخر خردادماه مهلت داریم که در این زمینه چاره اندیشی انجام دهیم. علت این که به خرداد اشاره می‌کنم این است که این کشور‌ها باید طبق برنامه‌ای زمان بندی شده عمل کنند که به سه ماه زمان نیاز دارد و در نتیجه اگر از خرداد شروع کنند تا اول مهر فرایند فعال سازی اسنپ بک را خواهند داشت. بنابراین، چون اکنون احساس کرده‌اند مذاکرات به طول می‌انجامد از ترس، از دست دادن فرصت فعال سازی اسنپ بک و از دست دادن بازار‌های خود در ایران، فرانسه دست به تهدید و ادعا علیه ایران زده است. از همان روز‌های نخستی که زمزمه مذاکرات ایران و آمریکا آغاز شد و همزمان با آغاز این مذاکرات، اروپایی‌ها به وضوح تمایل خود را برای مشارکت در این مذاکرات نشان داده بود. اروپایی‌ها به وضوح روی آژانس نیز نفوذ دارند و در نتیجه مسئله اروپا، آژانس و مذاکرات ایران و ایالات متحده به یکدیگر مرتبط است.»

وی افزود: «پیش از این نیز شاهد تلاش تروئیکای اروپا برای اعمال فشار علیه ایران بوده‌ایم و در مقطعی نیز چین و روسیه مانع از انجام اقدامات شورای امنیت علیه ایران شده‌اند. اروپایی‌ها به خوبی می‌دانند در صورت ادامه مشکلات ایران و آژانس و البته اعمال فشار از سوی تروئیکای اروپا، مسئله ایران در آژانس و حتی مسیر مذاکرات ایران و ایالات متحده به کجا ختم خواهد شد. سفر اخیر گروسی به رم و به عبارتی به محل مذاکرات نیز نشان می‌دهد مسئله مذاکرات ایران و ایالات متحده و روندی که از سوی دو کشور طی می‌شود تا چه حد در تصمیمات بعدی آژانس و موضع گیری اروپایی‌ها موثر خواهد بود. تروئیکای اروپا بسیار صریح الهجه است و همواره نیز با بیانیه یا در قالب اعلان‌های رسمی به روند روابط خود با ایران یا روابط ایران و آژانس اعلام اعتراض کرده است. اروپایی‌ها به خوبی می‌دانند که اظهارنظر‌های آنان نیز با دقت از سوی مقامات دیگر کشور‌ها رصد می‌شود. آن‌ها می‌دانند که وقتی برای مثال فرانسه ایران را در حوزه هسته‌ای متهم می‌کنند با چه تبعات و واکنش‌هایی همراه می‌شود. البته فراموش نکنیم، پیشتر هم فرانسه در جریان مذاکرات برجام کارشکنی‌هایی کرده بود»
گروسی نمی‌تواند مسیر مذاکرات ایران و آمریکا را منحرف کند

این دیپلمات باسابقه ایران در ادامه گفت: «به نظر می‌رسد فرانسوی‌ها به طور مشخص با این ادعا‌های خود، سعی دارند آمریکایی‌ها را از تکروی در مسیر مذاکرات نفی کنند. این نوع رفتار فرانسه، نوعی بهانه گیری دیپلماتیک برای نشان دادن اعتراض است. فرانسه به دنبال دریافت سهم در مذاکرات است. همچنین فرانسوی‌ها نگرانند اگر ایران و ایالات متحده بدون حضور نمایندگانی از اروپا با یکدیگر به توافق برسند، اروپا هیچ سهمی از دستاورد‌های آتی مذاکرات نبرده یا به عبارتی از این ماراتن جا بماند.»

وی درخصوص مواضع دونالد ترامپ در قبال مسائل آژانس و موضع گیری‌های اخیر رافائل گروسی در خصوص روند مذاکرات گفت: «آژانس نمی‌تواند به شکل مستقیم به مسئله مذاکرات ایران و آمریکا ورود کند یا در این روند کارشکنی انجام دهد. اما آن چه ترامپ برای ایران شرط کرده و به نوعی خواست ترامپ نیز محسوب می‌شود این است که ایران نباید به دنبال سلاح هسته‌ای داشته باشد. این لزوم عدم دسترسی ایران به سلاح هسته‌ای را بار‌ها از سوی تروئیکا، آژانس و ایالات متحده شنیده‌ایم. پس آن چه گروسی مطرح می‌کند منافاتی با محور مذاکرات ایران و ایالات متحده ندارد و آن چه آمریکا محور مذاکره قرار داده، با خواست‌های گروسی همراستاست. اما آیا این به این معناست که ترامپ پیرو آژانس است؟ پاسخ به این سوال منفی است. ترامپ بر اهداف خود متمرکز است و در تلاش است مسیر مذاکرات را به سمتی سوق دهد که خود تمایل دارد. طبیعتا اکنون بحث‌ها درباره مسائل فنی داغ است و از نوع سانتریفیوژ‌ها تا میزان غنی سازی در دور چهارم مذاکرات و دور چهارم به بعد محور گفت‌و‌گو است. همچنین دو طرف، مسائل اقتصادی را نیز در دستور کار خود قرار داده‌اند. با وجود همه این‌ها چه اظهارات مقام اروپایی و چه سخنان گروسی نمی‌تواند مسیر مذاکرات را منحرف کند.»