۴ نکته توجه‌برانگیز درباره اعتراضات بازار

خلیج فارس:وقتی قیمت دلار ساعت به ساعت افزایش می یابد و گام به گام رکوردشکنی می کند این ارزش پول مردم است که پله به پله آب می رود.

رضا غبیشاوی در عصر ایران نوشت: وقتی قیمت دلار ساعت به ساعت افزایش می یابد و گام به گام رکوردشکنی می کند این ارزش پول مردم است که پله به پله آب می رود. با این حال دولت نه توانایی جلوگیری از جهش قیمت دلار را دارد و نه واکنش مناسبی و متناسبی به این تحولات داشت. این سکوت دولت یا اکتفا به واکنش های روتین و کلیشه ای باعث خشم شد؛ باعث شد بخشی از مردم و بازاریان به خیابان ها بیایند تا صدای خود را به دولت و مسوولان برسانند و دولتمردان را به واکنش واقعی وادارند.

اعتراضات در پل کالج در مرکز تهران – دوشنبه
در روزهای اخیر بازار و مناطق مرکزی تهران و چند شهر دیگر در اعتراض به بی ثباتی اقتصادی، گرانی ها و جهش قیمت دلار شاهد تجمع ها و راهپیمایی ها و شعار دادن ها بود.

1- این اعتراضات خیابانی قابل پیش بینی بود.

افزایش قیمت دلار به صورت جهشی در حال افزایش است و این موضوع برای مردم به ویژه بازاریان قابل تحمل نیست چرا که این تغییرات در قیمت دلار در کسب و کار و زندگی آنها تاثیرات فوری و به شدت منفی و بی ثبات کننده دارد. وقتی قیمت دلار ساعت به ساعت افزایش می یابد و گام به گام رکوردشکنی می کند این ارزش پول مردم است که پله به پله آب می رود. با این حال دولت نه توانایی جلوگیری از جهش قیمت دلار را دارد و نه واکنش مناسبی و متناسبی به این تحولات داشت. این سکوت دولت یا اکتفا به واکنش های روتین و کلیشه ای باعث خشم شد؛ باعث شد بخشی از مردم و بازاریان به خیابان ها بیایند تا صدای خود را به دولت و مسوولان برسانند و دولتمردان را به واکنش واقعی وادارند.

کما اینکه حکم برکناری فرزین از ریاست بانک مرکزی و انتصاب همتی به عنوان رئیس جدید در روز اعتراضات رخ داد.

این در حالی است که جهش قیمت دلار قابل پیش بینی بود و انتظار می رفت مسوولان برای چنین وضعیتی خود را آماده کنند نه اینکه به سکوت یا واکنش های معمولی پناه ببرند.

2- قیمت دلار گرچه موضوعی اقتصادی است اما به مانند معدل کل عملکرد دولت می ماند. چیزی شبیه شرایط محیط زیست یا میزان جذابیت شرایط کشور برای نیروهای خلاق و مبتکر.

کشور در شرایط سخت روانی، سیاسی، بین المللی و اقتصادی به سر می برد و نتیجه این چهار بخش را می توان در جهش قیمت دلار دید. ضمن اینکه در کشوری با تورم واقعی بالای 50 درصد قطعا این موضوع بر قیمت دلار هم تاثیر می گذارد.

همچنین تحریم های شدید و گسترده و تهدیدات، متاسفانه تاثیراتی دارد و قیمت دلار یکی از نمودهای این تاثیرات است.

در شرایط بین المللی همچنان شرایط نه جنگ نه صلح وجود دارد و مسوولان نتوانسته اند کشور را از این شرایط خارج کنند. همزمان نتانیاهو و ترامپ نیز تلاش می کنند تهدیداتی جنگی و سایه شرایط جنگی علیه ایران را حفظ کنند. هر چقدر رویارویی ایران و امریکا بیشتر شود این شرایط سیاسی در جهش قیمت دلار ترجمه می شود. در شرایط اقتصادی هم صادرات نفت ایران تحت فشار است هم حجم مهمی از پول نفت صادراتی به چین به شکل ارز به کشور باز نمی گردد. کشور با تورم حدود 50 درصدی روبه رو و رشد اقتصادی هم منفی است. شاخص های اقتصادی منفی اند.

شرایط روانی، اقتصادی و سیاسی داخلی و بین الملل به یکدیگر گره خورده اند و یکی وابسته به دیگری است. متاسفانه دولت در یک سالی که از فعالیتش می گذرد نتوانسته برجام را به سرانجام برساند نه جایگزینی برای برجام مطرح کرد نه توافق هسته ای جدیدی با طرف های خارجی به دست آمد. مذاکرات با بن بست روبه رو شدند و بی نتیجه مانده اند.

ضمن اینکه کشور در خرداد گذشته برای اولین بار با جنگ 12 روزه اسرائیل و حملات هوایی امریکا به مراکز هسته ای روبه رو شد. با فعال سازی مکانیسم ماشه در شورای امنیت علیه ایران و تایید آن از سوی سازمان ملل متحد، همه تحریم ها و قطعنامه های منفی گذشته مرتبط با هسته ای ایران دوباره فعال شدند. همه اینها مستقیم و غیرمستقیم تاثیرات منفی در شرایط اقتصادی ایران دارند و جهش دلار یکی از نمودهای آن است.

3- آیا تغیر رئیس بانک مرکزی می تواند در کنترل قیمت دلار انقش ایفا کند؟ قیمت دلار تنها ناشی از فعالیت بانک مرکزی نیست همانطور که شرایط محیط زیستی تنها ناشی از عملکرد سازمان حفاظت از محیط زیست نیست. درنتیجه اصلاح وضعیت موجود نیاز به تغییرات و اصلاحات و تصمیم گیری هایی بالاتر و بزرگتر از دایره بانک مرکزی دارد.

4- شاید برای اولین بار مقامات دولتی، اعتراضات را به رسمیت شناختند خطوط موبایل و پیامک و اینترنت قطع نشد. از انگ زنی ها و برچسب زنی ها به معترضان استفاده نشد بلکه پزشکیان رئیس جمهوری در جایگاه عالی ترین مقام اجرایی کشور معترضان را به رسمیت شناخت و وزیر کشور را مامور گفتگو با نمایندگان معترضان کرد. مقامات از تهدید مردم و معترضان خودداری کردند. در تبلیغات رسمی و رسانه های دولتی – حکومتی و صداوسیما هم از انتشار مطالبی درباره اعتراضات و معترضان که خشم عمومی را سبب شود خودداری شد. این اتفاق مثبتی است.