پاکستان

خلیج فارس: گمرک تفتان پاکستان در نقطه مقابل گمرک میرجاوه در استان سیستان و بلوچستان از ۳ روز قبل از تخلیه ۳۰۰ دستگاه تانکر گاز صادراتی ایران جلوگیری کرده است.

محمد‌علی خاشی، ناظر گمرکات استان سیستان و بلوچستان با بیان این مطلب، افزود: این تعداد تانکر حامل گاز صادراتی ایران در نقطه صفر مرزی و همچنین در داخل پاکستان منتظر تخلیه هستند، اما گمرک تفتان پاکستان اجازه تخلیه نمی‌دهد.

وی ادامه داد: با توجه به گرمای هوا و محتویات این تانکرها و خطرات احتمالی و تجمع تانکرها در مرز، پیگیری‌‌های لازم انجام شده تا نسبت به رفع این مشکل و تخلیه این تانکرها در سریع‌ترین زمان اقدام شود.

منبع:تسنیم

خلیج فارس:خبرنگاری از متیو (مت) میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز سه شنبه به وقت محلی در نشست خبری پرسید که پاکستان به دنبال به اتمام رساندن پروژه خط لوله گاز با ایران بوده، اما آمریکا هشدار داده که این پروژه را انجام ندهید. با توجه به نیاز‌های انرژی پاکستان، اسلام آباد به دنبال دریافت معافیت از تحریم‌های گازی ایران بوده است. نظر شما در این خصوص چیست؟

به گزارش «خلیج فارس» به نقل از ایرنا، میلر پاسخ داد: ما به اجرای تحریم‌های ایران ادامه می‌دهیم. ما به کسانی که می‌خواهند با ایران وارد معامله شوند در خصوص عواقب این اقدام هشدار داده ایم.

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در عین حال گفت: در همین حال کمک به پاکستان برای رفع کمبود انرژی یک اولویت برای دولت آمریکا است و ما به کمک به دولت پاکستان برای رفع این کمبود ادامه خواهیم داد.

«ممتاز زهرا» سخنگوی وزارت امور خارجه پاکستان در واکنش به پیامد‌های حقوقی ناشی از تاخیر این کشور در پیشبرد پروژه مشترک گازی با جمهوری اسلامی ایران به تازگی اعلام کرد که اسلام‌آباد در این خصوص با تهران در تماس است.

او در پاسخ به پرسشی درباره پیامد‌های حقوقی تاخیر در پیشبرد خط لوله گاز ایران و حق تهران برای دریافت جریمه و یا مراجعه به دیوان داوری گفت که این موضوع مرتبط با وزارت نفت پاکستان است و باید از آنان جویا شد. پاکستان همواره گفته است که می‌خواهیم همه مسائل را از طریق رایزنی‌های دوستانه حل و فصل کنیم.

منابع خبری پاکستان اخیرا مدعی شدند که تهران طی نامه‌ای به اسلام‌آباد از تصمیم خود برای مراجعه به دیوان داوری بین المللی درباره پروژه مشترک گازی با پاکستان خبر داد.

خبرنگار دیگری در نشست سخنگوی وزارت خارجه ایالات متحده آمریکا مدعی شد: کارشناسان سازمان ملل در خصوص افزایش موارد اعدام‌ها در ایران هشدار داده اند. اعدام‌ها در ماه اوت نسبت به ماه گذشته آن، افزایش قابل توجهی داشته است. این خبرنگار از میلر پرسید: آیا آمریکا نگران این روند است؟

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در تداوم مداخله جویی در امور داخلی جمهوری اسلامی ایران ادعا کرد: ما همچنان نگران تعداد اعدام‌ها در ایران و روند انجام این احکام می‌باشیم.

میلر مدعی شد: این اعدام‌ها در جریان یک روند قضایی ناعادلانه، غیر شفاف و غیر مستقل انجام می‌شود. این اعدام‌ها بخشی از موارد نقض حقوق بشر در ایران است و به همین دلیل ما به تحریم‌های خود علیه ایران برای پاسخگو کردن آن ادامه می‌دهیم.

خلیج فارس: منابع رسمی بلندپایه پاکستانی گفتند که ایران آخرین اخطار خود را به پاکستان ابلاغ کرده که تهران هیچ گزینه ای ندارد جز اینکه علیه پاکستان به دلیل عدم ساخت و تکمیل خط لوله واردات گاز ایران تا سپتامبر سال جاری (تا پاییز امسال) به دادگاه داوری پاریس شکایت کند.

به گزارش عصرایران به نقل از وبگاه “ایران اویل گاز”، این پروژه که قرار بوده از سال 2014 اجرایی شود، به دلیل تحریم های آمریکا علیه ایران با 10 سال تاخیر مواجه شده است.

قرارداد 25 ساله خرید گاز پاکستان از ایران از طریق خط لوله در سال 2009 بر اساس قوانین فرانسه امضا شد و دادگاه داوری مستقر در پاریس محل داوری و تصمیم گیری در مورد اختلافات بین دو کشور تعیین شده است. دادگاه داوری فرانسه تحریم های آمریکا را به رسمیت نمی شناسد.

ایران و پاکستان در سپتامبر سال 2019 قرارداد بازنگری شده را امضا کردند و بر اساس آن ایران متعهد شد بابت تاخیر در ساخت خط لوله در طرف پاکستان به دادگاه بین‌المللی مراجعه نکند به شرطی که طرف پاکستانی خط لوله خود را تا مرز ایران تا سال 2024 تکمیل کند.

پاکستان نیز متعهد شد خط لوله خود را تا سال 2024 تکمیل کرده و پس از آن روزانه 750 میلیون فوت مکعب گاز از ایران دریافت کند.

طبق قرارداد بازنگری شده، پاکستان موظف بود بخشی از خط لوله را در قلمرو خود تا فوریه و مارس 2024  تکمیل کند که با عدم تکمیل خط لوله، ایران دوباره مهلتی 180 روزه به پاکستان داد تا سپتامبر 2024 (اوایل مهر 1403) این خط لوله را تکمیل و نهایی کند؛ اما با منقضی شدن این دوره 6 ماهه و عدم پیشرفت جدی در احداث خط لوله، ایران آخرین هشدار خود را به طرف پاکستانی ابلاغ کرده و اعلام کرده از حق خود برای شکایت به دادگاه داوری پاریس استفاده خواهد کرد.

اگر ایران از حق خود برای شکایت به دادگاه داوری در پاریس تا سپتامبر 2024 استفاده نکند، حق خود را برای شروع نبرد حقوقی علیه پاکستان از دست خواهد داد.

ایران پیشتر در نوامبر تا دسامبر 2022 دومین اخطار حقوقی خود را به پاکستان صادر کرده بود و از پاکستان خواسته بود تا بخشی از پروژه خط گاز ایران و پاکستان (IP) را تا فوریه تا مارس 2024 در خاک خود بسازد یا آماده پرداخت جریمه 18 میلیارد دلاری باشد.

مقامات مربوطه در بخش انرژی پاکستان پس از ابلاغیه هشداری که این کشور حدود 10 روز پیش از ایران دریافت کرده، در صدد استخدام یکی از شرکت های حقوقی خارجی هستند تا لایحه دفاعیه پاکستان را برای طرح در دادگاه داوری آماده کند.

مقامات ارشد دولتی پاکستان گفته اند: ” به دلیل تحریم‌های آمریکا نمی‌توانند پروژه را ادامه دهند؛ در حالی که سخت تلاش کرده اند از آمریکا معافیت بگیرند، اما دولت بایدن مخالف این پروژه خط  گاز است و در مارس 2024، معاون وزیر امور خارجه آمریکا در جلسه ای در کمیته کنگره ایالات متحده گفت که ما به پاکستان در مورد عواقب جدی پروژه خط لوله گاز ایران هشدار داده‌ایم.

تهران تاکنون ادعای طرف پاکستانی مبنی بر عدم امکان دریافت معافیت از آمریکا را  مواجه ندانسته و می گوید عراق و ترکیه با دریافت معافیت از تحریم های آمریکا مدت هاست که از گاز ایران استفاده می کنند. به همین ترتیب، هند نیز در دوره هایی برای خرید فرآورده های نفتی ایران از آمریکا معافیت دریافت کرده است.

دادگاه داوری فرانسه تحریم های آمریکا را به رسمیت نمی شناسد. طبق توافق اولیه، پاکستان موظف است از اول ژانویه 2015 روزانه یک میلیون دلار به ایران براساس بند جریمه پرداخت کند و در صورت انتقال پرونده به دادگاه داوری توسط ایران، پاکستان باید میلیاردها دلار (18 میلیارد دلار) جریمه بپردازد.

طبق این پروژه قرار بود دو کشور خط لوله خود را تا نقطه صفر مرزی بسازند که ایران از سال ها پیش و طبق قرارداد ساخت خط لوله خود را تا نقطه صفر مرزی با پاکستان تکمیل کرد اما پاکستان به بهانه های مختلف از جمله تحریم های آمریکا از این کار سرباز زد.

این پروژه طبق قرارداد اولیه قرار بود تا دسامبر 2014 تکمیل شود و از اول ژانویه 2015 به بهره برداری برسد.

خلیج فارس:آیت‌الله محمدرضا ناصری نماینده، ولی فقیه در استان و امام جمعه یزد صبح چهارشنبه با حضور در بیمارستان شهید بهشتی تفت، از مصدومان پاکستانی حادثه دیشب عیادت کرد و از نزدیک در جریان روند درمان این مصدومان قرار گرفت.

خلیج فارس:سرپرست وزارت خارجه ایران فرا رسیدن روز استقلال پاکستان را تبریک گفت.
باقری در پیامی به زبان اردو در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «صمیمانه‌ترین تبریک‌های خود را به مناسبت ۱۴ آگوست، روز استقلال جمهوری اسلامی پاکستان، به محمد اسحاق‌دار، معاون محترم نخست‌وزیر و وزیر امور خارجه و همچنین همه مردم این کشور ابراز می‌دارم».

خلیج فارس:سخنگوی وزارت خارجه پاکستان امروز جمعه در کنفرانس مطبوعاتی هفتگی خود اخبار منتشره در ارتباط با ارسال موشک از سوی کشورش به ایران را بی اساس و کذب خواند.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از مهر، بر اساس اعلام این رسانه، «ممتاز زهرا» در این خصوص خطاب به خبرنگاران گفت که گزارش‌ها مبنی بر برنامه ریزی اسلام آباد برای تامین موشک‌های بالستیک شاهین به ایران را قاطعانه رد می‌کند.

در پی شهادت اسماعیل هنیه رئیس پیشین دفتر سیاسی حماس و یکی از محافظان وی بر اثر اصابت محل اقامت آنان در تهران، رژیم صهیونیستی از بیم پاسخ مقاومت به ترور این شهدا، شایعه پراکنی هائی را در فضای رسانه‌ای آغاز کرد.
در میان تلاش‌های کور این رژیم در این راستا، رسانه صهیونیستی جروزالم پست دیروز گزارش داد که پاکستان ممکن است موشک بالستیک کروز شاهین ۳ را – اگر اتفاق خاصی میان ایران و تل آویو رخ دهد – به تهران بدهد.

خلیج فارس:روز یکشنبه ۹ اردیبهشت‌ماه در گزارشی با عنوان «تفاوتی بین استراتژی امارت با دوران غنی نیست» به موضوع عدم پرداخت و رهاسازی کامل حقابه سیستان توسط طالبان حتی در این روز‌های پربارش پرداختیم. این در حالی است که علی‌رغم تمام هشدار‌ها درباره وضعیت وخیم آبی در جنوب شرق ایران که ناشی از مسدود بودن راه‌های آبی به این قسمت است، همسایه شرقی همچنان در حال انجام پروژه‌های آبی روی رودخانه‌هاست.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از روزنامه فرهیختگان، به همین منظور عملیات تکمیل پروژه سد «پاشدان»، از سد‌های بزرگ افغانستان در مرز با ایران و در مسیر هریرود، با حضور ملا عبدالغنی برادر، معاون نخست‌وزیرو عبدالطیف منصور، سرپرست وزارت آب و انرژی طالبان در هرات آغاز شده است. کارشناسان حوزه هیدروپلیتیک معتقدند که با ساخت و بهره‌برداری از این سد در بالادست هریرود، تنش آبی در ایران و ترکمنستان تشدید خواهد شد. در همین رابطه با محمدنبی جلالی، پژوهشگر دکتری منابع آب دانشگاه تهران گفتگو کردیم که در ادامه می‌خوانید.
ردپای هندوستان در هریرود

با توجه به اینکه مناقشه رودخانه فرامرزی هریرود با تکمیل سد‌های و کانال‌ها در بالادست افغانستان وارد فاز جدیدی خواهد شد، این مناقشه و به‌خصوص سرمایه‌گذاری هندوستان در حوضه هریرود و پروژه‌های آتی شان مورد توجه خواهد بود.

محمدنبی جلالی، پژوهشگر دکتری منابع آب دانشگاه تهران و عضو هیات اندیشه‌ورز هیدروپلیتیک و دیپلماسی آب بنیاد نخبگان کشور درباره این مناقشه گفت: «به‌طور کلی شاید بشود سرمایه‌گذاری هند در پروژه‌های آبی و غیرآبی افغانستان را در میراث استعمار جست‌وجو کرد؛ وقتی تاریخ هند به‌خصوص یک قرن اخیر را مرور می‌کنید تا سال ۱۹۴۷ مستعمره بریتانیا بود و بعد با هند چندپاره مواجه شدیم که به کشور هند و پاکستان و بعد‌ها پاکستان شرقی (بنگلادش) تقسیم و سبب مناقشات متعددی همانند مناقشه حل‌نشده کشمیر می‌شود.

از همین رو با توجه به موقعیت جغرافیایی افغانستان که در مهار آب فرامرزش دارد باعث شد این کشور به‌جدیت سراغ سرمایه‌گذاری روی مهار این منبع برود و عملا بتواند از طریق افغانستان برای خودش اهرم‌های فشار ایجاد کند. به هر حال افغانستان بخشی از ظهور و تداوم دیپلماسی آبی و عوامل سیاسی-اجتماعی در این منطقه را در سیاست‌های هیدروپلتیکی که با توجه به موقعیت بالادستی که در چهار حوضه‌اش دارد می‌تواند پیش ببرد.

البته موضوع فقط مربوط به ایران نیست؛ رودخانه فرامرزی کابل که در نزدیکی آتوک در پاکستان به رود سند منتهی می‌شود، خودش پتانسیل مناقشه آبی عظیمی را دارد. جالب است که همین مناقشه هم شاید به تعیین مرز استعماری خط ریورند ۱۸۹۳ برگردد که بریتانیا برای در امان ماندن هند شرقی از نفوذ شوروی به قبایل پشتون خودمختاری داد، حتی ردپای بریتانیا در مناقشه هیرمند به‌وضوح قابل مشاهده است.

جایی که مرز سیستان درونی و بیرونی را گلداسمیت بریتانیایی تعیین می‌کند و خاوری‌ترین دلتای رودخانه هیرمند را به‌عنوان مرز بین دو کشور قرار می‌دهد. گذشته از ردپای ناخجسته استعمار؛ هند با تقریبا دو میلیارد دلار پنجمین کشوری است که بیشترین سرمایه‌گذاری را در پروژه‌های آبی و غیرآبی افغانستان انجام داده؛ از بورسیه تحصیلی بگیرید تا استخراج معادن و اما در زمینه پروژه‌های آتی، نمی‌خواهم به این موضوع ورود کنم که امارت اسلامی به‌جدیت دنبال این است که با مهندسی اجتماعی تحت پروژه‌هایی همچون «قوش‌تپه»، مهاجران اخراجی پاکستان را در «آمودریا» که منابع دست‌نخورده عظیم انرژی را دارد بارگذاری کند، فقط می‌خواهم از یک پروژه دیگر تحت عنوان TAPI بگویم که به دلایل ناامنی در افغانستان به تعویق افتاده بود.

درباره اهمیت این پروژه همین کافی است که بوش زمان حمله به افغانستان می‌گوید تکمیل استراتژی جنگ ما تکمیل پروژه تاپی است که قرار است گاز ترکمنستان را از طریق افغانستان به پاکستان و هند انتقال بدهد و هدفش تامین سالانه ۳۳ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی به جنوب آسیاست.

همین چندروز قبل آقای «آمانوف»، رئیس اجراییه شرکت خط گاز تاپی، در مجمع سرمایه‌گذاری انرژی ترکمنستان در پاریس اعلام کرد که ترکمنستان به تکمیل بخش خود از پروژه لوله گاز تاپی متعهد است. ضمنا این نگرانی هم وجود دارد که این لوله گاز جایگزین مسیر طرح خط لوله گاز صلح بین ایران و پاکستان و هند هم باشد، یعنی عملا علاوه‌بر اینکه منابع آب را مهار می‌کند به‌جد دنبال این است که وابستگی‌اش را به منبع انرژی ما کم کند. به نظرم پرواضح است که به سرانجام رساندن این پروژه‌ها موقعیت ویژه‌تری در مذاکرات به طرف افغانستانی می‌دهد.
ماجرای ابرپروژه سد سلما در بالادست رودخانه هریرود

این پژوهشگر درباره ابر پروژه سد سلما که کمی بعد از استقلال هند از بریتانیا پروژه سد سلما با حمایت‌های این دو کشور در زمان داوودخان شروع شد گفت: کمی بعد از استقلال هند از بریتانیا، پروژه سد سلما با حمایت‌های این دو کشور در زمان داوودخان شروع شد، ولی به دلیل ناآرامی‌های داخلی فراز و فرود‌هایی داشت تا نهایتا در دوران رئیس‌جمهور غنی در ۱۳۹۵ با ظرفیتی حدود ۶۵۰ میلیون مترمکعب و با حمایت مالی ۳۰۰ میلیونی هند به بهره‌برداری رسید. جالب است که نخست‌وزیر، آقای مودی قبل از افتتاحیه بند سلما به ایران می‌آید و توافقنامه چابهار را امضا می‌کند و هنوز بعد از سال‌ها خلف وعده کار واقعی انجام نشده است. همچنین در مراسم افتتاحیه سد سلما می‌گوید: «این پروژه راه صلح برای همگان را انتخاب کردم.»

شاید کسی با این نکته موافق نباشد و نگاهم به مناقشات بین کشور‌ها کمی رئالیستی است، اما به این روند باید دقت کرد. استعمار کهن روزگاری هند را با ابزار زور و حمله نظامی تسخیر کرد و امروز فقط شیوه استعمار متفاوت شده و با مصادره واژه صلح و استخدام مجریان، همان شیوه قبلی را در کشور‌های دیگر دنبال می‌کند. واقعیت این است که سایه استعمار همچنان هم بر سر مسائل و رفتار‌های دولت‌ها حاکم است و اصطلاحا «استعمار پوست انداخته» و حال «استعمار نوین» به شیوه‌ای دیگر به دنبال تسلط و نادیده‌گرفتن حق ملت‌هاست.

در عصر حاضر اگر کمی حواس‌مان جمع باشد متوجه می‌شویم که استعمار فرانو چطور بر باور و منش ملت‌ها و هویت‌شان به‌طور نامحسوس و بدون اینکه خود استعمارگران یا حتی مجریان بومی حضور مرئی داشته باشند چنگ می‌زند تا مناقشات آبی و غیرآبی را تشدید کند. شاید اهمیت دیپلماسی عمومی در مناقشه آبی مثل مناقشه هیرمند و هریرود در گذر زمان با تکمیل کانال و بند‌های انحرافی و وابسته کردن جامعه محلی بالادست به این منبع حیاتی روشن‌تر شود؛ در زمانی که عملا ماهیت مناقشه از دولت-دولت به دولت-مردم شیفت پیدا کرد.

واقعا نمی‌خواهم شرایط را اورژانسی نشان بدهم. چون اولین کاری که در این شرایط می‌کنیم تراشیدن پروژه اورژانسی با پول بیت‌المال است. در واقع می‌خواهم توجه کنیم که در آستانه حذف‌شدگی قرار داریم و مورد هجمه استعمار آبی هستیم و امروز هیچ چیزی مثل عنصر زمان مهم نیست.
حقابه تاریخی هیرمند تقلیل پیدا کرده است

مناقشه آبی میان دو کشور، قدمتی به تاریخ افغانستان دارد و در سال‌های اخیر به بحرانی جدی تبدیل شده. جلالی درباره رهیافت برون رفت از این شرایط تضاد منافع گفت: «نگرانی عمیق این است که کشور‌های دیگر در نتیجه پرداختن صحیح به شکست‌های دیپلماسی آبی شان در گذشته و بازتعریف نحوه همکاری در‌مورد مسائل آب‌های فرامرزی، راهی برای آینده دیپلماسی آبی شان ترسیم کرده اند و سوال این است که آیا ما به این درک رسیده‌ایم که اگر بگوییم «در دیپلماسی آب چندان موفق نبوده ایم» متهم به تحریف واقعیت نشویم؟ البته موافقم که فضا آنچنان هم تاریک نبوده و نیست؛ اما اگر بپذیریم حقابه تاریخی معاهده هیرمند در صد و اندی سال و در طول تاریخ روابط بین دو کشور ایران و افغانستان تقلیل پیدا کرد تا نهایتا به ۱۶ درصد رسید یا طی دوران تکمیل سد انحرافی کمال خان، که هرچند تلاش‌هایی شد و حتی اخیرا دکتر ظریف هم در مصاحبه شان اذعان داشتند که با علم به اینکه سد انحرافی کمال خان برای منحرف کردن سیلاب است و حقیقتا هم همین است، وارد گفتگو شدند، اما بلاخره باید بپذیریم که علی رغم تلاش‌های دستگاه دیپلماسی، نتوانستیم احداث این بند را به تعویق بیندازیم و سد انحرافی کمال‌خان تکمیل شد.

سوال اساسی این است که مصر چگونه در مناقشه رود نیل با اتیوپی و سودان توانست سال‌ها احداث سد رنسانس (النهضه) را به تعویق بیندازد؟ از چه ابزار‌هایی استفاده کرد؟ از سد کمال خان که گذشت، اما قرار است برای سد بخش آباد روی سرشاخه فراه رود در آینده چه اتفاقی بیفتد؟ چه ابزار‌هایی برای به تعویق افتادن احداث سد بخش آباد -که میخی است بر تابوت کما‌رفته سیستان- داریم؟ نکته اساسی این است که حتی افغانستان با اندوخته تجاربش فارغ از اینکه چه دولتی و حکومتی مستقر باشد مشخص کرده راهبرد هیدروپلیتیکی اش در مواجهه با مناقشات با همسایگانش چیست. اما ما با توجه به وضعیت هیدروپلیتیکی خاصی که داریم و در جایی بالادستی، در جایی میان‌دست و در جایی پایین‌دست هستیم و تک تک این رودخانه‌های فرامرزی چالش‌ها و بازیگران متعدد خودش را دارد، چه راهبرد هیدروپلیتیکی و ابزار قدرتی داریم؟ مثلا روی هم همین رودخانه هریرود در قسمت پایین دست با ترکمنستان چالش جدی بازسازی کانال «قره‌قوم» را داریم یا راندمان پایین آبیاری در بخش کشاورزی را داریم.

در قسمت بالادست با طرف افغانستانی با توسعه یک‌جانبه سد و کانال هایش بدون توجه به آب مورد نیاز پایین دست مواجهیم و حتی هیچ توافقنامه‌ای روی این رودخانه فرامرزی با افغانستان نداریم. ما هنوز مشخص نکرده ایم چه دکترین هیدروپلیتیکی خاصی برای این حوضه‌های فرامرزی داریم. همچنین اخیرا در لحظات آخر بعد از سال‌ها گزارش کمیسیون تلفیق برنامه هفتم توسعه با تصویب بند الحاقی ۱ ماده ۳۹ موافقت کرد که «نقشه راه دیپلماسی آب در چهارچوب دیپلماسی کلان کشور» تهیه شود؛ ضمن اینکه آیا این هم سندی است که قرار است به بایگانی برود یا سندی است که درنهایت قرار است یک دکترین برا حوضه‌هایی با چالش‌ها و بازیگران متعدد تجویز کنیم؟ در دکترین ما نسبت دیپلماسی انرژی ما با مناسبات و تعاملات هیدروپلیتیکی آب‌های فرامرزی قراره دیده می‌شود؟ فرهنگ چطور؟ ترانزیت چطور؟ چابهاری که کانون رقابت هند و چین است؟ آیا با هند ادامه بدهیم که ۸ سال بدعهدی مکرر کرده آن هم با ۸۵ میلیون دلار؛ در چنین پروژه راهبردی، نمی‌بایست چند میلیارد دلار قرارداد باشد؟ این‌ها فقط سوال است.

توقع دارید حس گل پیروزی ایران مقابل استرالیا را داشته باشیم؟

این پژوهشگر درباره میزان حقابه‌ای که این روز‌ها رهاسازی شده گفت: «اجازه بدهید این نکته را هم یادآوری کنم؛ ما هم حقیقتا خوشحالیم از اینکه اندک آبی از حقابه ایران را دریافت کردیم ولیکن اینکه در تریبون رسمی یک نهاد رسمی اعلام می‌کنیم تا این لحظه اینقدر از حقابه هیرمند رهاسازی شد، این ابزار قدرت است؟ این دیپلماسی عمومی است؟ واقعا هم شاید توقع داشتند ما حس گل پیروزی ایران مقابل استرالیا در جام جهانی ۱۹۹۸ را تجربه کنیم!

وقتی ابزار‌های قدرت مصر در تعویق احداث سد رنسانس را بررسی می‌کنید که چه کرد، یکی از ابزار‌های بسیار مهمش همین به‌کارگیری صحیح از دیپلماسی عمومی بوده است. ولی ما از این ظرفیت کم‌نظیر دیپلماسی عمومی به‌درستی استفاده نمی‌کنیم.

شاید زمانی سازش مبتنی‌بر مذاکره «برد-برد» حداقل در سطح فکری ایده جذابی بوده تا به یک نتیجه دوجانبه سودمند برسیم؛ اما واقعیت جهان امروز حقیقتا متفاوت شده است. کشور‌ها اصولا حاضر نیستند در مذاکرات‌شان سهم برابر یا کمتری از طرف مقابل برای ملت‌هایشان بگیرند. ما باید تجدید نظری در رویکردهایمان در مذاکرات داشته باشیم و باید به این بیندیشم که چطور در مذاکرات می‌توانیم یک پای بالاتر بگذاریم و موقعیتی عالی برای خودمان و خوب برای دیگری ایجاد کنیم.

من‌حیث‌المجموع فکر می‌کنم فیصله دادن به اثرات هیدروهژمونی در حوضه آبریز بین‌المللی هریرود که بین چند کشور مشترک است و علی‌الخصوص‌انگیزه کشور بالادستی مثل حکومت امارات اسلامی که حاکمیت مطلق سرزمینی و توسعه یکطرفه رودخانه‌ها را بدون توجه به پیامد‌های آن در کشور‌های پایین دست در پیش گرفته، حقیقتا مسیری صعب‌العبور است؛ به‌ویژه اینکه روشن است سیاست‌های دولت نوپای طالبان در راستای توسعه زیرساخت‌های آبی و ساخت سد و تکمیل کانال‌ها به درهم‌تنیدگی این مناقشه خواهد افزود.

از طرفی دیگر این را هم در نظر داشته باشید که تقریبا جهان در حال تجربه سومین انتقال قدرت است. هرچند ایران همیشه در چنین بزنگاه‌هایی در طول تاریخ تحت فشار بوده است؛ اما بخشی کوچکی از رهیافت را شاید در پاسخ به این سوال بشود جست‌وجو کرد که راهبرد کلان ما در این شرایط گذار نظام بین‌الملل که مشخصه اصلی آن بازتوزیع قدرت، ثروت و بازنویسی قواعد بین‌المللی است، آیا این است که باید در تنهایی استراتژیک به سر ببریم یا با توجه به اینکه انزواگرایی، انفعال و عدم تعامل نه با ژئوپلتیک ایران سازگار است، نه با فرهنگ سنتی ایران، از طریق چندجانبه‌گرایی و ائتلاف‌سازی مبتنی‌بر همکاری راهبردی به استقبال این جهان پسا‌قطبی برویم؟ و حالا در سطوح پایین‌تر، چطور این کلان راهبردمان، قرار است توسعه پایدار و امنیت آبی را برای ما به ارمغان بیاورد تا دچار خفگی هژمونی نشویم؟! و چطور می‌شود به یک بازتوزیع مجدد قدرت بین بازیگران درگیر این مناقشه آبی دست بزنیم تا در این حوضه آبریز فرامرزی فضا‌ها را دوباره پیکربندی و تفسیر کنیم. حقیقتا نمی‌دانم که آیا روزگاری می‌رسد که بتوانیم موقعیتی را با ابزار‌های قدرت‌مان ایجاد کنیم که در مذاکرات آبی مان یک پای بالاتر بگذاریم و موقعیتی عالی برای خود و خوب برای دیگری ایجاد کنیم یا خیر. امیدوارم.