گرد و غبار
خلیج فارس: دانشمندان میگویند با گرم کردن گرد و غبار ماه توسط عدسی غول پیکر میتوان بر چالش ساخت پایگاه در ماه غلبه کرد.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از فرادید؛ماه هوا و آب ندارد و دامنه دمایی شدید آن ۲۵۰ درجه است، اما یکی از آزاردهندهترین چالشها برای آژانسهای فضایی که امیدوارند در فضا کمپ برپا کنند، گرد و غبار است. گرد و غبار، لباسهای فضایی را از بین میبرد، ماشین آلات را دچار گرفتگی و انسداد میکند، در ابزارهای علمی تداخل ایجاد میکند و حرکت را دشوار میکند.
حالا دانشمندان به یک راه حل بالقوه رسیدهاند که نشان میدهد گرد و غبار ماه را میتوان با استفاده از یک عدسی غول پیکر ذوب کرد و جادههای جامد و مناطق فرود ساخت.
پروفسور ینس گونستر از موسسه فدرال تحقیقات و آزمایش مواد در برلین و نویسنده مشترک گزارشی در مورد این راه حل احتمالی گفته است: «شاید فکر کنید: خیابان روی ماه؟! چه کسی به آن نیاز دارد؟ اما واقعیت این است که این یک ضرورت برای فرود آمدن ما بر روی ماه و ساختن پایگاه است. گرد و غبار یک ماده بسیار شل است، هیچ جوّی وجود ندارد، جاذبه ضعیف است، بنابراین گرد و غبار همه جا را فرا میگیرد و تجهیزات را آلوده میکند. هیچ کس دوست ندارد پوشیده از گرد و غبار یک موشک دیگر شود.»
گرد و غبار، ماموریتهای قبلی مانند فضاپیمای Surveyor ۳ (که توسط غبار ایجادشده در اثر فرود آپولو ۱۲ آسیب دید) را نابود کرده است و غلبه بر این چالش برای ناسا در اولویت است چون قصد دارد یک پایگاه دائمی در ماه بسازد. حمل و نقل مصالح ساختمانی به ماه بسیار گران است، بنابراین باید به فکر راه حلهای غیر متعارف بود.
گونستر میگوید: «باید از چیزی که وجود دارد استفاده کنید و آن چیز همان گرد و غبارست.»
او و همکارانش ماده ریزدانهای به نام EAC-1A را که توسط آژانس فضایی اروپا به عنوان جایگزینی برای خاک ماه ساخته شده است، آزمایش کردند. آنها از یک پرتو لیزر با قطر ۵۰ میلی متر برای گرم کردن غبار تا دمای ۱۶۰۰ درجه سانتیگراد و ذوب آن استفاده کردند. آنها به آرامی اشکال مثلثی انعطافپذیر را ترسیم کردند که هر کدام حدود ۲۵ سانتیمتر عرض داشتند و میشد آنها را برای ایجاد سطوح جامد در مناطق وسیعی از خاک ماه بهم چفت کرد و جادهها و سکوهای فرود آینده را با آنها ساخت.
روند کار سریع نیست. تولید هر واحد هندسی کوچک حدود یک ساعت زمان میبرد، به این معنا که حدود ۱۰۰ روز طول میکشد تا یک نقطه فرود ۱۰×۱۰ متر ایجاد شود. گونستر میگوید: «به نظر تا ابد طول میکشد، اما به ساخت و سازهای زمینی فکر کنید. گاهی اوقات برای ساختن یک تقاطع جدید روی زمین هم احساس میکنیم قرار است خیلی طول بکشد.»
برای بازتولید این رویکرد در ماه، نویسندگان محاسبه میکنند که یک عدسی به مساحت تقریبی ۲.۳۷ متر مربع باید از زمین به ماه منتقل شود تا به عنوان متمرکزکننده نور خورشید به جای لیزر عمل کند. این لنز میتواند از یک فویل پلیمری ساخته شود که بتوان آن را جمع کرد و حمل و نقلش آسان شود. اما گرد و غبار همچنان برای خود لنز مشکل ساز خواهد بود. گونستر میگوید: «وقتی گرد و غبار روی لنز را پاک میکنید، دیر یا زود کارکردش را از دست میدهد». گونستر میافزاید که یک لنز مرتعش ممکن است این مشکل را کم کند.
یافتههای این مطالعه در مجله Scientific Reports منتشر شده است.
خلیج فارس:حسن حسینیان مقدم، گفت: مواجهه با سرب یکی از نگرانیهای مهم سازمان جهانی بهداشت در دهههای اخیر است، به همین خاطر ۲۲ تا ۲۸ اکتبر هر سال به عنوان هفته جهانی پیشگیری از مسمومیت با سرب نام گذاری شده است.
وی افزود: در همین راستا اولین سمپوزیوم تخصصی با عنوان “مسمومیت با سرب: پیشگیری، تشخیص و درمان” به همت دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و همکاری وزارت بهداشت، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی مؤثر بر سلامت، جامعه سم شناسی پزشکی آسیا و اقیانوسیه و بیمارستان شهدای تجریش، برگزار خواهد شد.
حسینیان مقدم ادامه داد: سرب مهمترین فلز سنگینی است که بیشترین آلودگی را در محیط پیرامونی ما ایجاد کرده است. این فلز در بسیاری از صنایع از لولههای آب تا ظروفی که برای پخت و پز استفاده میشود و رنگها و سوخت و باطری کاربرد وسیع دارد. از سوی دیگر این فلز به خاطر انعطاف پذیری و درجه ذوب پایین در هر کارگاهی قابل استفاده بوده و دارای کاربری متعددی است. با این تفاسیر مواجهه همه افراد با این فلز بسیار زیاد بوده که اثرات قابل توجهی بر سلامت همگانی دارد.
وی افزود: فلز سرب در هر میزانی برای بدن سمی محسوب شده و میتواند مشکلات غیر قابل برگشتی خصوصاً مشکلات عصبی ایجاد کند. جالب است که مشخص شده این فلز سومین عامل خطرساز در بروز و ابتلاء به بیماریهای قلبی عروقی است. همان طور که آمار نشان میدهند بیماریهای قلبی عروقی اولین علت مرگ در ایران و حتی جهان است که بسیار تحت تأثیر مواجهه با سرب قرار دارد.
حسینیان تاکید کرد: سرب همچنین منجر به بروز مشکلات گوارشی نظیر اسهال و یبوست، درد شکم، اختلالات عصبی نظیر سردرد، بی قراری، تشنج، اختلالات خونی مثل کم خونی، و علائم اختلالات کبدی و کلیوی در بیماران میشود که متأسفانه برخی از عوارض نظیر اختلالات ذهنی و تشنج در بچهها برگشت ناپذیر هستند.
وی افزود: بیشتر از بالغین، کودکان در معرض خطرات ناشی از مواجهه با سرب هستند که در رأس آنها اختلالات عصبی و هوشی غیر قابل برگشت این فلز است که به علت مواجهه محیطی از راه هوا و یا از طریق غذا و خوراکی وارد بدن میشود.
حسینیان گفت: در اغلب موارد مواجهه با سرب به شکل طولانی مدت و با مقدار پایین و تماس مداوم مثلاً از طریق گرد و غبار و یا آب و یا تماس با رنگها و سطوح آغشته به سرب است.
وی افزود: میزان جذب سرب در بدن کاملاً وابسته به نوع تغذیه، بیماریهای زمینهای، سن و سابقه بیماری است. در مواجهه طولانی مدت، سرب در استخوانها ذخیره شده و میتواند تا ۳۰ سال در بدن باقی بماند، حتی اگر مواجهه مجددی وجود نداشته باشد.
حسینیان گفت: سرب در مواردی نظیر ضربه و یا بیماریهای سوخت و ساز ممکن است از استخوان آزاد شده و سبب مسمومیت گردد.
وی افزود: تشخیص مسمومیت با سرب بر اساس شرح حال بیمار و به کمک آزمایش سرب خون است که توسط پزشک درخواست میگردد.
دبیر علمی اولین سمپوزیوم تخصصی مسمومیت با سرب، گفت: در این راستا همزمان با هفته جهانی پیشگیری از مسمومیت با سرب، اولین سمپوزیوم تخصصی با عنوان مسمومیت با سرب: پیشگیری، تشخیص و درمان در مرکز همایشهای بیمارستان شهدای تجریش در ۳۰ مهر ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد.
وی افزود: در این همایش متخصصینی از گروههای مختلف طب اطفال و بالغین شامل گوارش و کبد، قلب، کلیه، متخصصین علوم اعصاب، روانپزشکی، خون، پزشکی اجتماعی، رادیولوژی، آسیب شناسی و مسمومیتها؛ سخنرانی و پنل تخصصی خواهند داشت.
حسینیان گفت: امیدواریم با حضور مسئولین وزارت بهداشت، امور بین الملل دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و نمایندگان سازمان بهداشت جهانی در ایران، مسائل و مشکلات مواجهه با سرب؛ شفاف و راهکارهای علمی و عملیاتی برای کاهش این نگرانی بین المللی ارائه شود.
منبع:مهر