خلیج فارس:اشک ریختن هنگام خرد کردن پیاز دلیلی علمی دارد؛ پژوهشی تازه نشان می‌دهد که با ایجاد تغییری ساده می‌توان برای همیشه با این مشکل خداحافظی کرد.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از عصر ایران؛ اگر از اشک ریختن هنگام خرد کردن پیاز خسته شده‌اید، دانشمندان در مطالعه‌ای تازه، خبرهای خوبی برایتان دارند. پژوهشگران دریافته‌اند که خردکردن آرام پیاز با چاقوی بسیار تیز، تعداد قطرات اشک‌آور آزادشده در هوا را به شدت کاهش می‌دهد. کشف تازه نه تنها تجربه‌ی آشپزی را دلپذیرتر می‌کند، بلکه می‌تواند درک ما از نحوه‌ی انتشار عوامل بیماری‌زا را نیز بهبود بخشد.
به نقل از ساینس‌نیوز، عامل اصلی سوزش چشم و اشک، یک ترکیب شیمیایی به نام پروپانتیال اس اکسید است. وقتی تیغه‌ی چاقو بافت پیاز را می‌شکافد، سلول‌ها پاره شده و واکنشی شیمیایی رخ می‌دهد که این ترکیب را تولید می‌کند. این ماده به شکل قطرات بسیار ریز در هوا پرتاب می‌شود و با تحریک عصب‌های حسی چشم، باعث احساس سوزش و جاری شدن اشک می‌شود.
خرد کردن آهسته با چاقوی تیز مانع از رسیدن قطرات به سطح چشم می‌شود
نوید هوشنگی‌نژاد، فیزیکدان از شرکت طراحی محصول شارک‌نینجا و یکی از پژوهشگران اصلی مطالعه، می‌گوید: «این پدیده‌ای است که همه با آن سروکار دارند، اما حالا می‌توانیم آن را از نظر بنیادی بهتر درک کنیم و توضیح دهیم.» ایده‌ی مطالعه زمانی به ذهن او رسید که هنگام خردکردن پیاز، متوجه نشستن قطرات آن روی دستش شد و از خود پرسید چه می‌شود که قطرات آن‌قدر بالا می‌آیند تا باعث اشک ریختن من شوند؟
هوشنگی‌نژاد و همکارانش در دانشگاه کرنل، با استفاده از یک دوربین پرسرعت و یک گیوتین مینیاتوری، فرآیند برش پیاز را با تیغه‌هایی با درجات تیزی متفاوت بررسی کردند. نتایج شگفت‌انگیز بود: زیر هر لایه پیاز، سلول‌های حاوی مایع یک سیستم تحت فشار ایجاد می‌کنند. چاقوهای کند برای بریدن پوست به نیروی بیشتری نیاز دارند و در نتیجه سلول‌های بیشتری را له می‌کنند. این فشار اضافه، شیره پیاز را مانند فواره به اطراف می‌پاشد.
پژوهش نشان داد که برش‌های سریع با چاقوهای کند می‌تواند قطرات مایع را تا ارتفاع نزدیک به ۴۰ متر پرتاب کند که تقریباً معادل نیمی از ارتفاع یک درخت سکویای غول‌پیکر است. در مقابل، خردکردن آهسته با چاقوهای تیز مانع از رسیدن این قطرات به سطح چشم می‌شود.
جیم ویلکینگ، فیزیکدان کلینیک مایو، توضیح می‌دهد: «درست شبیه ترکاندن یک بادکنک پر از آب است، اگر با یک سوزن آن را بترکانید، به فشار زیادی نیاز نیست. اما اگر با انگشت فشار دهید، در واقع پوسته را فشرده می‌کنید تا بترکد و همین فشار باعث می‌شود آب با شدت بیشتری به اطراف بپاشد.»
پژوهش علاوه بر حل یک مشکل روزمره، می‌تواند به دانشمندان کمک کند تا نحوه‌ی پراکنده‌شدن ذرات معلق در هوا، مانند عوامل بیماری‌زا در سایر سیستم‌های زیستی را بهتر درک کنند.
پژوهش در مجله‌ی PNAS منتشر شده است.