خلیج فارس:این ماده معدنی ضروری اغلب نادیده گرفته می‌شود و بدن ما قادر به تولید آن نیست، بنابراین دریافت آن از طریق رژیم غذایی حیاتی است.
به گزارش«خلیج فارس» به نقل از سلامت‌نیوز؛ اهمیت مصرف کافی کلسیم برای سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها به خوبی شناخته شده است. همچنین اهمیت مصرف اسیدهای چرب امگا-۳ برای سلامت مغز نیز مورد قبول همگان است. اما یک ماده معدنی کمیاب و کمتر شناخته شده وجود دارد که تأثیر بسیار زیادی روی سلامت ما دارد. ما تنها به مقدار کمی از آن در روز نیاز داریم، اما تأثیر آن روی استخوان‌ها، سیستم ایمنی و مغز بسیار مهم است. این ماده معدنی حیاتی، مس است.
یک مطالعه جدید در مجله Scientific Reports نشان داده است که رژیم غذایی غنی از مس با بهبود عملکرد شناختی در افراد بالای ۶۰ سال در ایالات متحده مرتبط است. اگرچه کمبود مس (که به آن هیپوکاپرمی هم گفته می‌شود) نادر است، اما می‌تواند بسیار ناتوان‌کننده باشد.
پس مطمئن شدن از مصرف کافی مس بسیار مهم است. پس روزانه چقدر مس نیاز داریم؟ علائم کمبود مس چیست؟ و چه غذاهایی می‌تواند مصرف مس را افزایش دهد؟
چرا به مس نیاز داریم؟
دکتر نایلا اسلم، پزشک عمومی در Central Health لندن می‌گوید:«مس یک ماده معدنی ضروری و مهم است که اغلب نادیده گرفته می‌شود،» ما به مقادیر کمی از مس نیاز داریم تا بدنمان به درستی کار کند، اما بدن قادر به تولید آن نیست پس باید آن را از رژیم غذایی دریافت کنیم.
مس نقش کلیدی در «تولید انرژی در سلول‌ها، عملکرد سیستم ایمنی، ساخت گلبول‌های قرمز، تشکیل کلاژن و استخوان‌های سالم، و رشد مغز دارد،
مس و آهن هر دو در ساخت گلبول‌های قرمز نقش مهمی دارند. در واقع، آهن برای استفاده صحیح در بدن نیاز به مس دارد. اگر بدن مس کافی نداشته باشد، جذب و استفاده از آهن مختل می‌شود و ممکن است به کم‌خونی منجر شود. این به دلیل پروتئینی به نام سرولوپلاسمین است که حاوی مس است و آهن را به ترانسفرین (پروتئینی که آهن را در خون حمل می‌کند) می‌بندد.
بدن ما قادر است تعادل بین مس و آهن را به خوبی حفظ کند،
مطابق دستورالعمل‌های تغذیه‌ای بریتانیا، ما به ۱.۲ میلی‌گرم مس در روز نیاز داریم. معمولاً این مقدار به‌راحتی از یک رژیم غذایی متعادل تأمین می‌شود. کمبود مس به تنهایی خیلی نادر است و تشخیص آن دشوار است چون علائم آن مبهم و مشابه با دیگر بیماری‌هاست، اما برخی شرایط و عوامل خطر بیشتر با کمبود مس مرتبط‌اند.
علت‌های کمبود مس
کلیر تورنتون-وود، متخصص تغذیه می‌گوید: یکی از شایع‌ترین موارد کمبود مس در کسانی دیده می‌شود که جراحی معده داشته‌اند، مثل بای‌پس معده یا گاسترکتومی.
چون حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد مس موجود در غذا در طول دستگاه گوارش، به ویژه در دئودنوم (قسمت اول روده کوچک) جذب می‌شود. بعد از برخی جراحی‌های چاقی، غذا از دئودنوم عبور نمی‌کند و جذب مس به طور قابل توجهی کاهش می‌یابد.
افراد مبتلا به بیماری سلیاک یا بیماری التهابی روده نیز ممکن است به دلیل آسیب و التهاب روده کوچک در جذب مواد مغذی دچار مشکل شده و کمبود مس پیدا کنند.
مصرف زیاد زینک (معمولاً از طریق مکمل‌ها )نیز می‌تواند جذب مس را کاهش دهد. روی برای سیستم ایمنی و سلامت پوست ضروری است و دستورالعمل‌های بریتانیا می‌گویند مردان به ۹.۵ میلی‌گرم و زنان به ۷ میلی‌گرم در روز نیاز دارند. اما مصرف بیش از حد روی می‌تواند باعث کمبود مس شود چون روی و مس در جذب در روده با هم رقابت می‌کنند.
خوشبختانه این اتفاق نادر است چون اکثر مکمل‌های بدون نسخه حاوی ۱۰ تا ۱۵ میلی‌گرم روی هستند و فقط مکمل‌های قوی‌تر که برای مدتی طولانی مصرف شوند ممکن است مشکل‌ساز شوند.
کمبود مس می‌تواند ناشی از بیماری منکز (یک بیماری ژنتیکی نادر) نیز باشد. این بیماری به دلیل نقص در ژن ATP7A است که مسئول انتقال مس در بدن است. در نتیجه، مغز و بخش‌های دیگر بدن مس کافی دریافت نمی‌کنند و مس در روده کوچک و کلیه تجمع پیدا می‌کند. افراد مبتلا به این بیماری مس خون پایینی دارند که می‌تواند باعث مشکلات عصبی شود.
علائم کمبود مس
علائم کمبود مس می‌تواند مشابه با دیگر بیماری‌ها باشد اما موارد شایع شامل:
خستگی مداوم:در سیستم سلامت بریتانیا (NHS) معمولاً آزمایش مس انجام نمی‌شود. اما اگر بعد از جراحی معده، عوامل خطر دیگر یا مصرف مکمل‌ها هنوز احساس خستگی دارید، احتمالاً پزشک آزمایش مس را تجویز می‌کند. مطالعات روی حیوانات نشان داده‌اند که کمبود مس می‌تواند باعث کم‌خونی شود چون مس در جذب آهن نقش مهمی دارد.
بی‌حسی در انگشتان دست و پا:کمبود مس ممکن است علائم عصبی داشته باشد و شبیه کمبود ویتامین B12 باشد. علائم شامل بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن در دست‌ها و پاها است. مس برای سلامت و عملکرد اعصاب ضروری است.
مشکل در تعادل:مس نقش مهمی در حفظ سیستم عصبی دارد. کمبود مس می‌تواند باعث اختلال در ارسال پیام‌های عصبی بین مغز و بدن شود و منجر به مشکلات تعادل و هماهنگی حرکتی شود.
استخوان‌های ضعیف:مس در سلامت استخوان‌ها نقش دارد چون در ساخت کلاژن و فعالیت آنزیم‌هایی که به چسبیدن مواد معدنی به پروتئین استخوان کمک می‌کنند مؤثر است. کمبود مس می‌تواند استخوان‌ها را شکننده‌تر کند. مطالعات نشان داده‌اند افرادی که پوکی استخوان دارند سطح مس پایین‌تری نسبت به افراد سالم دارند.
بیماری‌های مکرر:مس نقش مهمی در حفظ سلامت سیستم ایمنی دارد. کمبود مس می‌تواند تعداد گلبول‌های سفید را کاهش دهد و توانایی بدن در مبارزه با عفونت‌ها را کاهش دهد.
مشکلات حافظه:مطالعه اخیر نشان داده که مس در عملکرد و رشد مغز نقش دارد. اگرچه ارتباط بین مس و عملکرد شناختی پیچیده است، اما مصرف مس با بهبود سلامت مغز مرتبط است.
غذاهای سرشار از مس
کبد، صدف خوراکی، بادام هندی، گوجه‌فرنگی خشک شده در آفتاب، شکلات تلخ و دانه آفتابگردان از منابع خوب مس هستند.