آیا رژیم غذایی قلیایی در کاهش وزن موثر است؟

خلیج فارس: رژیم غذایی قلیایی بنابر گزارش تعدادی از افراد pH بدن را افزایش می‌دهد که موجب کاهش اسیدیته بدن و افزایش حالت قلیایی در آن می‌شود. طرفداران این رژیم غذایی ادعا می‌کنند این رژیم سبب کاهش وزن می‌شود و بدن را در مقابله با بیماری‌ها تقویت می‌کند. البته مدرک معتبری برای اثبات این فرضیه وجود ندارد. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که استفاده از رژیم غذایی قلیایی معمولا سلامت افرادی را که دچار بیماری‌های کلیوی هستند، افزایش می‌دهد که با تغییر در pH خون اتفاق نمی‌افتد.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از فرارو، این رژیم قلیایی افراد را به خوردن میوه‌ها و سبزیجات بیشتر، گوشت‌های فرآوری شده و محصولات لبنی کمتر ترغیب می‌کند. به همین دلیل رژیم قلیایی سلامت افراد را به طور کلی بهبود می‌بخشد. تحقیقات انگشت‌شماری نشان می‌دهند که مصرف غذا‌های با اسیدیته پایین سلامتی را بهبود می‌بخشد؛ حتی با وجود اینکه pH خون را افزایش نمی‌دهد.

در این مقاله در مورد رژیم غذایی قلیایی بیشتر توضیح خواهیم داد و اینکه آیا رژیم‌های قلیایی می‌تواند در کاهش وزن و بهبود بخشیدن به سلامت تاثیر مثبتی داشته باشد.
آیا رژیم غذایی قلیایی موثر است؟
بسیاری از افراد باور دارند که این رژیم نادرست است. رژیم غذایی قلیایی این ایده اشتباه را تقویت می‌کند که امکان تغییر pH خون با این رژیم وجود دارد. این موضوع نادرست است و تغییر عمده در pH خون حتی می‌تواند برای زندگی فرد تهدید کننده باشد. امکان تغییر در pH ادرار و بزاق با این رژیم وجود دارد. با این وجود هنگامی که pH این مایعات تغییر کند، pH خون در همان وضعیت قبلی می‌ماند.

قلیایی به این معناست که pH بالاتر از ۷ باشد. بدن انسان به طور طبیعی به میزان جزئی قلیایی با pH خون حدود ۷.۴ است. معده اسیدی است که سبب هضم مواد غذایی می‌شود. pH بزاق و ادرار با توجه به رژیم غذایی، متابولیسم و عوامل دیگر تغییر می‌کند. برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که سلول‌های سرطانی در محیط اسیدی سریع‌تر رشد می‌کنند. براساس این پژوهش طرفداران رژیم قلیایی بر این باورند که pH بالا از سرطان پیشگیری می‌کند.

با این حال مطالعات در مورد قلیا‌ها و سرطان معمولا در مورد سلول‌های سرطانی در پتری دیش (ظرف آزمایشگاهی) است نه بدن انسان. غذا‌هایی که در این رژیم غذایی مصرف می‌شوند، به حفظ سلامت وزن بدن نیز کمک می‌کنند؛ بنابراین استفاده از این رژیم می‌تواند به پیشگیری از مشکلات سلامتی مربوط به وزن مانند دیابت کمک شایانی کند.
پژوهش‌ها در مورد رژیم غذایی قلیایی
هیچ پژوهشی که نشان بدهد رژیم غذایی قلیایی pH خون را افزایش می‌دهد، وجود ندارد. با این حال برخی از تحقیقات نشان می‌دهند که رژیم قلیایی ممکن است سلامت را بهبود ببخشد، البته نه به شکلی که طرفداران این رژیم غذایی ادعا می‌کنند. رژیم‌های قلیایی مصرف چربی و گوشت‌های فرواری شده را کاهش می‌دهند و خوردن میوه و سبزی بیشتر را توصیه می‌کنند. این عمل مزایایی فراوانی برای سلامتی دارد.

در اینجا به برخی از مزایای رژیم غذایی قلیایی که تحقیقات علمی آن را حمایت یا رد کرده است، اشاره می‌کنیم.

کمک به کاهش وزن
بسیاری از استراتژی‌ها می‌توانند به افراد برای کاهش وزن کمک کنند. درنهایت همه می‌دانند که کاهش وزن به مصرف کالری کمتر نسبت به میزانی که سوخته می‌شود، بستگی دارد. رژیم‌های غذایی کم چربی و کم کالری به کاهش وزن کمک شایانی می‌کنند؛ اما به این مسئله بستگی دارد که شخص به لحاظ جسمانی فعال باشد و رژیم غذایی متنوع و سالم مصرف کند. رژیم غذایی قلیایی معمولا کم کالری است؛ بنابراین ممکن است تا حدودی به کاهش وزن کمک کند.

بهبود سلامت کلیه
افزایش pH ادرار ممکن است سلامت برخی افراد را افزایش بدهد. براساس یک مطالعه که در سال ۲۰۱۷ انجام شد، رژیم معمولی مردم ایالات متحده بسیار اسیدی است. این نوع مصرف غذا می‌تواند کلیه را با چالش مواجه کند. برای افرادی که مبتلا به بیماری کلیوی هستند، رژیم غذایی با اسیدیته پایین ممکن است علائم را بهبود ببخشد و حتی سرعت پیشرفت بیماری را کاهش بدهد.

برای بسیاری از افراد مبتلا به بیماری کلیه نیازی به استفاده از رژیم قلیایی نیست، درعوض کاهش غذا‌های پروتئینی همانند شیر، گوشت و پنیر ممکن است به فرد کمک کند.

پیشگیری از سرطان
برخی از طرفداران این رژیم غذایی ادعا می‌کنند که این رژیم می‌تواند سرطان را متوقف کند یا به روند شیمی درمانی کمک کند. هیچ شواهد علمی برای حمایت از این ادعا‌ها وجود ندارد و هیچ تحقیقی برای آزمایش مستقیم در مورد این ادعا‌ انجام نشده است. با این حال شواهد قابل توجه به دست آمده از مطالعه سال ۲۰۱۰ نشان می‌دهد که کاهش مصرف گوشت و خوردن میوه و سبزیجات بیشتر و غلات کامل به پیشگیری از سرطان کمک می‌کند.

نتایج این پژوهش براساس داده‌های به دست آمده از بررسی‌های انجام شده از موسسه بررسی آینده‌نگرانه در زمینه سرطان و تغذیه اروپا مشخص کرده است که مصرف ویتامین C، ویتامین A، فیبر و یک رژیم غذایی سبک مدیترانه‌ای ممکن است خطر سرطان را کاهش بدهد.

انجمن سرطان آمریکا (ACS) یک رژیم غذایی مشابه با رژیم غذایی قلیایی را توصیه کرده است؛ اما نه رژیم غذایی کاملا مشابه. ACS توصیه می‌کند از مصرف غذا‌های فراوری شده، نوشیدنی‌های گازدار و بسیاری از غذا‌های پر چرب اجتناب کنید. در عوض مصرف رژیم غذایی سرشار از میوه، سبزیجات و غلات کامل را پیشنهاد می‌کند.

درمان یا پیشگیری از بیماری قلبی
در ایالات متحده بیماری قلبی یکی از عوامل اصلی مرگ و میر است. عوامل اساسی مربوط به سبک زندگی ازجمله تغذیه نامناسب و فعالیت پایین به‌شدت با آن‌ها مرتبط هستند. رژیم غذایی قلیایی به طور طبیعی میزان هورمون رشد را افزایش می‌دهد؛ اما تحقیقات اولیه بدون نتیجه هستند. رژیم‌های غذایی قلیایی به دلیل چربی و کالری اندکی که دارند، به طور طبیعی تقویت کننده سلامت وزن و کاهش دهنده عوامل خطرآفرین بیماری‌های قلبی هستند؛ همچنین در این رژیم گوشت‌های قرمز و فراوری شده کاهش یافته است یا مصرفشان به طور کامل متوقف می‌شود که کاهش دهنده عوامل اصلی مرتبط با بیماری قلبی ناشی از رژیم غذایی است.

بهبود سطح هورمون رشد
بهبود سلامت قلب فقط یکی از فوائد بالقوه داشتن میزان بالا‌تر از هورمون رشد است. بهبود بخشیدن به میزان هورمون رشد ممکن است عملکرد مغز به‌ویژه حافظه و قدرت شناخت را نیز تقویت کند. برخی از شواهد نشان می‌دهند که هورمون رشد کیفیت کلی زندگی را بهبود می‌بخشد. با این حال شواهد مبنی‌بر این رژیم غذایی قلیایی برای افزایش هورمون رشد بسیار اندک هستند. برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که اصلاح محیط با اسیدیته بالا به همراه مکمل‌هایی خاص همانند بی‌کربنات می‌توانند قلیائیت را تقویت کند؛ اما این مسئله حتما به معنای این نیست که رژیم غذایی قلیایی فوائدی مشابه دارد.

بهبود کمر درد
تعدای از پژوهش‌ها نشان می‌دهند که همراه کردن رژیم غذایی با مواد معدنی قلیایی ممکن است علائم کمر درد را بهبود ببخشد. این پژوهش به صورت مستقیم فواید رژیم غذایی قلیایی را مورد بررسی قرار نداده است؛ بنابراین مشخص نیست که آیا غذا‌های قلیایی به کاهش کمردرد مزمن کمک می‌کند؟

جلوگیری از پوکی استخوان
پوکی استخوان یکی از عوامل اصلی شکستگی استخوان به‌ویژه در افراد سالخورده و زنان است. برخی از طرفداران این رژیم غذایی ادعا می‌کنند که این رژیم مقدار کلسیم از دست رفته در ادرار را کاهش می‌دهد؛ همچنین از خطر بروز پوکی استخوان می‌کاهد. البته هیچ مدرک علمی از این ادعا حمایت نمی‌کند. این فرض وجود دارد که مصرف میوه و سبزی بیشتر سلامت استخوان را بهبود می‌بخشد. رژیم‌های قلیایی سرشار از این غذا‌ها هستند. آن‌ها ممکن است به کاهش پروتئین نیز که از سلامت استخوان و عضله حمایت می‌کند، کمک کنند؛ بنابراین بعید است که یک رژیم غذایی قلیایی بتواند از پوکی استخوان پیشگیری کند. رژیم‌های قلیایی بسیار کم پروتئین ممکن است عامل خطری برای پوکی استخون باشند. استراتژی بهتر مصرف پروتئین‌های کم‌چرب، میوه‌ها و سبزیجات است.

بهبود سلامت عضلات
توده عضلانی به مرور با افزایش سن کاهش پیدا می‌کند. این مسئله باعث افزایش خطر سقوط و شکستگی می‌شود و ممکن است به ضعف و درد مزمن هم مربوط باشد. مطالعه‌ای در سال ۲۰۱۳ شواهد اولیه‌ای از رژیم غذایی قلیایی را نشان داد که مشخص شد این رژیم سلامت عضلات را تقویت می‌کند. محققین ۲۶۸۹ زن را در یک تحقیق طولانی مدت بررسی کردند. آن‌ها دریافتند افزایشی کوچک؛ اما چشمگیر در توده عضلانی زنان اتفاق افتاده است که ناشی از نتیجه رژیم غذایی قلیایی بوده است.
مواد غذایی رژیم قلیایی
افرادی که به دنبال کردن رژیم قلیایی علاقه‌مند هستند، باید مواد غذایی با اسیدیته کمتر را مصرف کنند. این غذا‌ها عبارت‌اند از:

• میوه‌ها
• سبزیجات
• دانه‌ها
• حبوبات مانند عدس
• تافو

تافو، عدس‌ها و برخی از تخمه‌ها منابع خوب پروتئین هستند؛ اما باید به میزان کافی از آن‌ها مصرف کنید تا بتوانید آن‌ها را جایگزین گوشت و فرآورده‌های لبنی کنید. افرادی که به رژیم غذایی قلیایی علاقه‌مند هستند، باید از مصرف غذا‌هایی با اسیدیته بالا خودداری کنند. این مواد غذایی عبارت‌اند از:

• محصولات لبنی همانند شیر و پنیر
• غذا‌های فرآوری شده
• ماهی
• قهوه
• الکل
• سودا

سخن پایانی
رژیم غذایی غنی و متنوع یکی از سالم‌ترین گزینه‌هاست. افرادی که به دنبال این رژیم هستند، باید رژیم‌شان شامل پروتئین‌های متفاوت، غلات، میوه‌ها، سبزیجات، ویتامین‌ها و مواد معدنی باشد. از میان برداشتن یک گروه غذایی خاص یا یک نوع غذا از رژیم غذایی می‌تواند سلامت شخص را با چالش‌های بیشتری مواجه کند. رژیم‌های غذایی قلیایی بسیار کم‌پروتئین ممکن است به کاهش وزن کمک کنند؛ اما خطر بروز مشکلات دیگر ازجمله ضعف استخوان‌ها و عضلات را افزایش می‌دهند.

افرادی که قصد دارند یک رژیم غذایی قلیایی را امتحان کنند، باید اطمینان داشته باشند که پروتئین کافی مصرف می‌کنند. افرادی که قادر به مصرف پروتئین کافی در رژیم غذایی قلیایی هستند، می‌توانند با خیال راحت آن را دنبال کنند. درحالی‌که رژیم غذایی قلیایی pH خون را تغییر نمی‌دهد، می‌تواند به اشخاص گوناگون کمک کند تا مواد غذایی سالم و تقویت کننده سلامت را مصرف کنند. افرادی که مشکلات جدی سلامتی یا سابقه مشکلات تغذیه‌ای دارند، باید قبل از پیروی از دستور‌العمل‌های هرگونه رژیم غذایی با پزشک خود مشورت کنند.