فرهاد خادمی
روسیه، کشوری که سالهاست در ادبیات رسمی جمهوری اسلامی ایران بهعنوان «شریک استراتژیک» تعریف میشود، بار دیگر نشان داد که در قاموس سیاست خارجیاش، واژه “منافع ملی” بر هرگونه تعهد، قرارداد یا نزدیکی سیاسی اولویت دارد. ماجرای هواپیماهای جنگنده سوخو-۳۵ تنها یک نمونه از این واقعیت تلخ است؛ نمونهای که باید بهعنوان یک زنگ هشدار جدی برای سیاستگذاران ایرانی تلقی شود.
موضوع خرید جنگندههای سوخو-۳۵ که سالهاست در گفتگوهای میان تهران و مسکو مطرح شده، بهوضوح نشانگر این بیاعتمادی مزمن است. با وجود اعلام توافق اولیه، تکمیل مراحل فنی، و حتی گزارشهایی درباره تولید بخشی از این جنگندهها برای ایران، روسیه عملاً از تحویل آنها به تهران خودداری کرده است. در مقابل، همین روسیه با بیپروایی کامل و تنها با اندکی چانهزنی دیپلماتیک، به فروش ۱۱۷ فروند جنگنده سوخو-۳۵ به هند چراغ سبز نشان داده است؛ کشوری که نه تحت تحریمهای سختگیرانه بینالمللی است، نه در انزوا بهسر میبرد و نه خود را «متحد راهبردی» روسیه معرفی میکند.
این تبعیض آشکار نهتنها نشانهای از عدم پایبندی روسیه به توافقات با ایران است، بلکه بیش از پیش روشن میسازد که تهران نباید سرنوشت امنیت و توسعه نظامی خود را به اراده سیاسی کشورهایی گره بزند که در بزنگاهها، ایران را قربانی ملاحظات تاکتیکی و تعاملات گستردهتر خود با غرب یا شرق میکنند.
درک این واقعیت نیازمند بازتعریف دقیق مفهوم “منافع ملی” در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران است. روابط با روسیه طی دهههای اخیر، نهتنها به تقویت قدرت بازدارندگی ایران کمک شایانی نکرده، بلکه در مواردی موجب کندی پیشرفتهای بومی و وابستگی مضاعف به یک بازیگر غیرقابل اعتماد شده است.
مسکو نشان داده که منافعش را بهگونهای تنظیم میکند که حفظ تعادل با بازیگران بزرگتری همچون چین، هند و حتی ایالات متحده را بر هرگونه همکاری عمیق با ایران ترجیح میدهد. فروش گسترده جنگافزار به هند، آن هم در شرایطی که ایران بیش از هر زمان دیگر به تجهیز نیروی هوایی خود نیاز دارد، تنها یک صفحه از کتابی قطور از رفتارهای دوگانه روسیه است. از ماجرای تاخیر در ساخت نیروگاههای برق گرفته تا سنگاندازی در قراردادهای تسلیحاتی و بیتفاوتی در پروندههای منطقهای چون سوریه و قفقاز، نشانهها بیشمارند.
زمان آن رسیده که جمهوری اسلامی ایران با درک شرایط جدید جهانی، سیاست خارجی خود را از قالبهای سنتی و امید به شرق نجات دهد و به سوی تنوعبخشی واقعی در روابط بینالملل، تمرکز بر دیپلماسی منطقهای و اتکا به توان بومی حرکت کند. رویکردهای مبتنی بر “اعتماد سیاسی محض” جای خود را باید به محاسبهگری دقیق، واقعگرایی ژئوپلیتیکی و تنظیم روابط بر مبنای منافع ملموس و متقابل بدهد.
روسیه، علیرغم تمام ژستهای دوستانهاش، شریکی برای روزهای سخت نبوده است. تعلل در تحویل جنگندههایی که ایران سالها برایشان چانهزنی کرده، تنها یک علامت از منظومهای بزرگتر است؛ منظومهای که در آن، جایگاه ایران نه بهعنوان یک شریک راهبردی، بلکه بهمثابه یک ابزار موقت دیده میشود. اگر در این تحلیل تردید داریم، کافیست نگاه دوبارهای به فروش بدون مانع همان جنگندهها به هند بیندازیم.
تا زمانی که ایران در تعریف منافع ملی خود بازنگری نکند و وابستگی احساسی به بازیگران قدرتطلبی همچون روسیه را قطع نکند، نمیتوان به استقلال واقعی در سیاست خارجی دست یافت. وقت آن رسیده که از خود بپرسیم: آیا وقت عبور از توهم “دوستی راهبردی” با روسیه فرا نرسیده است؟
https://www.pgnews.ir/?p=274711
17 نظر
چکار کنیم دقیقا
با روسیه دوستی نکنیم به جاش دشمنی کنیم
قبول کنیم ما هم هیچ وقت شریک راهبردی برای روسیه نبودیم
در جنگ با اوکراین فقط پهپاد های شاهد را به آنها ( فروختیم)
روسیه هم قبلاً هم به ایران میگ ۲۹ داده
هم سوخو ۲۴
هم است ۳۰۰
هم سامانه موشکی تور ام ۱ و ….
نیروگاه اتمی که غربی ها از تکمیل آن سرباز زدند را برای ما تکمیل کردند
قطعا در مواردی هم بر اساس منافع و مصلحت های خاص خودشان عمل میکنند
مثلاً بیشتر جمعیت اسراییل روس تبار هستند و الان خود روسیه درگیر جنگ با اوکراین است نباید انتظار داشته باشیم سریع هواپیمای جنگنده مسلح کند و برود خاک اسرائیل را بمباران کند تا ما راضی شویم
روسیه را نمیتوانیم از دکترین دفاعی و امنیتی و سیاست خارجی خود کنار بگذاریم
چون مرز های مشترک آبی داریم
چون شرکای راهبردی دیگری هم نداریم
یه جوری میگویند روسیه را کنار بگذاریم انگار همه کشورها برای ارتباط با ایران صف کشیده اند و ما باید فقط انتخاب کنیم
روسیه چند سال پیش و با چه مبلغ نجومی باید نیروگاه بوشهر تحویل می داد اما به تعهد خود عمل نکرد و ایران برای روسیه مثل گاو شیرده است
قرارداد نیروگاه بوشهر در زمان ریاست جمهوری بوریس یلتسین بسته شد
یعنی زمانی که روسیه در اوج مشکلات اقتصادی و سیاسی بود و حاضر شد تمام شرایط ایران را بپذیرد
لطفاً با اطلاع صحبت کنید
روسیه به ایران کم خیانت نکرده اما حتی در زمان شاه هم محمد رضا از آنها صنایع ذوب آهن… گرفت
راهی جز تعامل با همه دنیا نداریم
آمریکا هم که قبله آمال عده ای است هواپیمای مسافربری ما را ساقط کرد….
خودت راجع به مزایای رابطه با روسیه که نوشتی و هزیه ای که پرداخت کردیم و می کنیم وجدا فکر کن
افرین. چ نظر خوبی.
خوب نوشتی،اما کو گوش شنوا،این ها را به کسانی بگو که به پوتین کمونیست می گفتند شیعه؟
مگه احمقه که همسایه مرزی خودش رو قوی کنه ؟
ایران ضعیف بیشتر از همه به سود همسایگان است .
اینو چطوری تو کله شما فرو کنن ؟
خرید تسلیحات نظامی از آمریکا و انگلیس و فرانسه و آلمان خوبه ؟
اکی
من الان کارای اداریش رو انجام میدم
بقول یکی از بزرگان: ما از روی بی برادری به اینا میگیم برادر !
شریک استراتژیک کیلو چند، تازه اونم روسیه !!!
این رابه کسی مثل رضایی نماینده دشتستان پیوست کنید
غش کردن آقابون سمت آمریکا بعد بمباران ایران کجای دلمون بزاریم
ایران باید با شرق و غرب روابط متوازن داشته باشد وگرنه قربانی بک طرف می شود
ولی از طرفی متأسفانه ایران با ی درخواست کوچک و ی اشاره روسیه باسر شروع کرد به دویدن وتعداد بی نهایت پهپاد وتسلیحات درجنگ اوکراین پیشکش روسیه کرد.این رو میگن سیاست وعشق یکطرفه دوغی.
سلام اول کلام همیشه در ذهنتان باشد که شرق وغرب دشمن شما هستند .امام خمینی . دوم .دقیقا بعد از جنگ ما روابط،با بلوک کمونیستی بیشتر شد که نمود آن در،سوریه برای همگان آشکار بود .اماآقای پوتین اخیرا در مصاحبه ای اعلام کردند ایران برنامه راهبرد نظامی امضا
نکردند . این که الان مردم توقع از روسیه دارند باید مسئولین مربوط گزارش بدهند حقیت شاید مشکل از خودمان بوده
روسیه را ول کنیم کی را بگیریم ؟اروپایی ها که تیغ از رو می کشند
سلام کمی عقلانیت،روسیه که همسایه است رو ول کنیم چین هم ول کنیم آمریکا هم که مستقیم بمب رو سر ما میریزه خب شما آقایون سیاسی بفرمایید چه کار کنه کشور
این همه دشمن تراشی نکنیم و مرگ و نابودی این و اون رو نخوایم مشکلات حل میشه