تصاویر/ دریاچه ارومیه قربانی تغییرات اقلیمی یا محصولات پر آب‌بر

خلیج فارس:تغییرات اقلیمی در طول چند سال گذشته قاتل دریاچه‌های مختلفی در سرتاسر دنیا بوده که از مهمترین آن‌ها می‌توان به بزرگترین دریاچه آب شیرین کشور چین، ۱۰ هزار دریاچه در سریلانکا و ۹ دریاچه ترکیه و کم آب شدن دریاچه ارومیه اشاره کرد، دریاچه‌هایی که شرایط نامناسبی را در این تغییرات آب و هوایی تجربه می‌کنند.

از سوی دیگر برخی منتقدان محیط زیست، با مقایسه وضعیت دریاچه «وان» و «ارومیه» ایران، وضعیت این دریاچه در کشورمان را متفاوت از دیگر دریاچه‌های مواجه شده با شرایط بحرانی می‌دانند، این در حالی است که بهزاد حصاری، مدیر گروه محیط زیست پژوهشکده دریاچه ارومیه، این مقایسه را از نظر ظاهری صحیح نمی‌داند و می‌گوید: میزان دبی آبِ دریاچه وان ترکیه نیز پایین آمده، اما، چون آن دریاچه به صورت یک چاه عمل می‌کند، متوسط عمق آن ۱۷۰ متر و حداقل عمق آن ۴۵۰ متر است، ولی عمق دریاچه ارومیه ۵/۱۱ متر است، یعنی عمق دریاچه وان در ترکیه ۲۹ برابر دریاچه ارومیه است که در این شرایط میزان دبیِ آب دریاچه وان، ۲۰ برابر بیشتر از دریاچه ارومیه می‌شود.

او حتی فاصلۀ ۱۵۰ کیلومتری دریاچه وان ترکیه با دریاچه ارومیه در آذربایجان غربی را یکی از دلایلِ نادرست این مقایسه می‌داند و تاکید می‌کند که «وان ترکیه نیز در چند دهه اخیر با چالش کم‌آبی مواجه شده است.»

حصاری با این وجود می‌گوید: چون بارندگی در حوضچه دریاچه ارومیه متوسط ۳۸۰ میلی متر است، ذاتا آن یک منطقه خشک است، به همین دلیل باید سیاست‌های مناطق خشک را برای این دریاچه در شهر ارومیه پیگیری کرد.

اسماعیل سیمایی، مدیر کل هواشناسی آذربایجان غربی نیز به کاهش بارندگی‌ها در طول یک سال گذشته در استان آذربایجان غربی اشاره می‌کند و می‌گوید: میزان بارش‌ها در ارومیه تغییر کرده است، شرایط مانند سال‌های دور نیست، امسال در کل استان فقط ۱۸ تا ۱۲ درصد بارندگی داشته‌ایم.

معتمدیان، دبیر کارگروه ملی نجات دریاچه ارومیه نیز می‌گوید: «با توجه به شرایطِ امروزی دریاچه ارومیه، برای بهبود وضعیت این دریاچه به مشارکت مردم و جوامع محلی از جمله کشاورزان حوضه آبریز نیاز داریم.»

او ادامه می‌دهد: با توجه به شرایط اقتصادی دنبال بازی کردن با زندگی مردم نیستیم و توقع نداریم در کوتاه مدت کشاورزان کشت محصولات پُر آب‌بر را متوقف کنند، ولی انتظار داریم همکاری بیشتری برای احیای دریاچه باشد و به تدریج با کشت جایگزین، کارگروه نجات دریاچه بتواند نقش خود را به درستی ایفا کند.».

اما روایت‌ها از وضعیت دریاچه ارومیه به همین جا ختم نمی‌شود، پس از خبر‌هایی که دربارۀ بستن مسیر آبی دریاچه ارومیه توسط کشاورزان با هدف انتقال به زمین‌های کشاورزی‌شان منتشر شد، سلمان ذاکر، نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: «با تحکم، زور و پر کردن چاه‌های مردم و قطع کردن درختان به جایی نمی‌رسیم. احترام به کشاورز واجب است؛ ۴۵ درصد مردم آذربایجان غربی و ارومیه کشاورز هستند و نان حلال می‌خورند، با زور نمی‌توانیم چاه‌های آن‌ها را پر کنیم و از آن‌ها بخواهیم بیکار و بی‌درآمد بمانند، بلکه باید با راهکار جدید، مدرن و حتی آبیاری قطره‌ای کشاورزی را کنترل و حاکمیتی کنیم، آب مردم را بدهیم.».

اما سعید شهند، مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی نیز تاکید می‌کند: با توجه به پتانسیل آب موجود در منطقه، باید علاوه بر توسعه کشاورزی، کاشتِ محصولات نیازمند آب زیاد در این منطقه کنترل شود.

از سوی دیگر مدیر گروه محیط زیست پژوهشکده دریاچه ارومیه مدیریت مناسب و کاهش آب مصرفی در آذربایجان غربی را نیازمند تصویب آیین‌نامه‌ها و قانون‌هایی می‌داند که پایدار باشند و بتوانند به حفظ محیط زیست کمک کنند.