گزارش “نشنال اینترست” از موشک آخرالزمان ایران

در عصر مدرن بی‌ثباتی در سراسر جهان، درست زمانی که به نظر می‌رسد یک درگیری فروکش می‌کند، درگیری دیگری آغاز می‌شود. در ژوئن امسال، به اصطلاح “جنگ 12 روزه” بین اسرائیل و ایران درگرفت. این جنگ تنها پس از آن پایان یافت که نیروی هوایی ایالات متحده “عملیات چکش نیمه‌شب”، یک حمله فنی پیچیده با استفاده از بمب‌افکن‌های رادارگریز دوربرد” بی دو” را علیه تاسیسات هسته‌ای ایران انجام داد.

حتی آن حملات نیز اثربخشی مشکوکی داشتند. تحلیلگران مستقل حدس می‌زدند که این حملات تنها توانسته برنامه هسته‌ای ایران را برای مدت 6 ماه تا 2 سال به عقب اندازد، اما نتوانسته آن را برای همیشه نابود کنند، همانطور که دونالد ترامپ در ابتدا ادعا کرد.

اسرائیل و ایران در آستانه جنگ دوباره

برای دولت ترامپ، مشخص بود که این حملات پایان جنگ 12 روزه بود. اما برای اسرائیل و ایران، این صرفا مقدمه ای  برای جنگ بزرگتر بود. به هر حال، ایران و اسرائیل برنامه‌هایی برای هژمونی منطقه‌ای دارند – و هر دو طرف یکدیگر را مانعی برای این اهداف بزرگ می‌دانند.

هم اسرائیل و هم ایران پس از پایان جنگ، در حال تجدید تسلیحات و آماده شدن برای دور دیگری از جنگ هستند. تریتا پارسی، معاون رئیس موسسه کوئینسی، معتقد است که این درگیری قرار است در پاییز از سر گرفته شود.

برای این منظور، فقط اسرائیل نیست که در حال خرید و تولید سلاح است. ایران، با وجود تمام بمباران‌هایی که در جنگ قبلی متحمل شد، نشان داده است که شهرهای موشکی زیرزمینی آن عمدتا دست نخورده بوده‌اند. علاوه بر این، رئیس برکنار شده آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا (DIA) پیش از این به مطبوعات فاش کرده بود که حملات هوایی آمریکا به اندازه ادعای دولت ترامپ علیه سایت‌های هسته‌ای مستحکم ایران، موثر نبوده‌اند.

زرادخانه سلاح‌های مافوق صوت ایران

اکنون ایرانی‌ها قدرتمندترین سلاح خود را به عنوان نوعی بازدارندگی در برابر دور جدید حملات هوایی اسرائیل به نمایش می‌گذارند. این موشک مافوق صوت که با نام “آخر الزمان” شناخته می‌شود، از زمان رونمایی، بحث‌های شدیدی را در میان تحلیلگران دفاعی برانگیخته است. اگر ادعاهای ایران در مورد موشک مافوق صوت جدیدشان درست باشد، می‌تواند بزرگترین تهدید استراتژیک برای امنیت اسرائیل در آینده نزدیک باشد.

برنامه توسعه سلاح‌های مافوق صوت ایران در اوایل دهه 2000 با موشک‌هایی مانند شهاب-3 که گزینه‌های مختلف حمله میان‌برد را برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران فراهم می‌کرد، مورد توجه قرار گرفت.

تا سال 2023، ایران موشک‌های هدایت‌شونده مافوق صوت فتاح-1 و فتاح-2 را معرفی کرد که سرعت آنها تا 15 ماخ و بُرد آنها از 869 تا 1243 مایل می‌رسد. این سلاح‌های هایپرسونیک ایرانی با مانورهای غیرقابل پیش‌بینی در حین پرواز، برای نفوذ به پدافندهای هوایی پیشرفته، مانند سامانه‌های پدافند هوایی گنبد آهنین و پیکان اسرائیل که مورد تحسین قرار گرفته‌اند، طراحی شده‌اند.

سری فتاح اولین بار در ژوئن 2025 در جریان حملات تلافی‌جویانه ایران به اسرائیل آزمایش شد، جایی که طبق گزارش‌ها، موشک‌های هایپرسونیک بر پدافندها غلبه کردند و خسارات قابل توجهی به اهداف نظامی و غیرنظامی وارد کردند.

البته، رسانه‌های اسرائیلی در آن زمان عمدتا به دلیل سانسور نظامی شدید از به اشتراک گذاشتن میزان خسارات خودداری کردند. اما خسارات قابل توجه – و بهت و حیرت در میان مقامات دفاعی اسرائیل – ناشی از سلاح‌های پیشرفته هایپرسونیک ایران دیگر قابل انکار نیست. و این فقط نمونه‌ای از توانایی سیستم‌های ایرانی بود که به سرعت در حال پیشرفت هستند.

به خاطر داشته باشید که نه اسرائیل و نه ایالات متحده سیستم دفاعی در برابر این سلاح‌ها ندارند – گنبد آهنین برای موشک‌های بسیار کندتر و ابتدایی‌تر در نظر گرفته شده است، نه موشک‌های هایپرسونیک – یا معادل‌های قابل اعتماد آنها.

موشک آخرالزمان

آخرالزمان، جدیدترین سلاح هایپرسونیک ایران، در اولین رزمایش بزرگ نظامی ایران از زمان پایان جنگ 12 روزه آزمایش شد. آخرالزمان یک سلاح هایپرسونیک است که قادر به حمل تا 80 کلاهک جنگی، هر کدام با وزن 70 کیلوگرم، برای بار کلی است که “قدرت تخریب فوق العاده عظیمی” دارد.

گزارش‌های تایید نشده حاکی از آن است که سلاح هایپرسونیک جدید ایرانی می‌تواند به سرعت‌هایی بیش از 12 ماخ با برد حدود 3000 کیلومتر دست یابد و به آن اجازه می‌دهد تا با حداقل زمان هشدار، اهدافی را در سراسر منطقه هدف قرار دهد.

در واقع، نام “آخرالزمان” بر نقش نمادین این سلاح در دکترین نظامی ایران تاکید می‌کند و نشان‌دهنده تغییر در دکترین ایران است که از سرعت و کثرت برای غلبه بر دشمنان استفاده می‌کند.

موشک‌های هایپرسونیک مانند آخرالزمان با ترکیب مسیرهای بالستیک با مراحل گلاید عمل می‌کنند و به سرعت‌هایی پنج برابر سرعت صوت دست می‌یابند. توانایی آنها در تغییر مسیر در حین پرواز، تشخیص و رهگیری آنها را فوق‌العاده دشوار می‌کند و از رادارها و سپرهای موشکی فرار می‌کنند.

برخلاف موشک‌های بالستیک سنتی که قوس‌های قابل پیش‌بینی را دنبال می‌کنند، سلاح‌های هایپرسونیک از جو عبور می‌کنند و زمان واکنش برای دفاع را به چند دقیقه کاهش می‌دهند. پیشرفت‌های ایران در زمینه پیشرانه سوخت جامد و وسایل نقلیه بازگشتی مانورپذیر (MaRV) این قابلیت را افزایش می‌دهد و به طور بالقوه سیستم‌هایی مانند پاتریوت آمریکا یا دفاع موشکی “فلاخن داوود” اسرائیل را کم‌اثرتر می‌کند.

بنابراین، این موشک تهدیدی حاد برای اسرائیل است. با بردی که فاصله تهران تا تل‌آویو را پوشش می‌دهد، موشک‌های آخرالزمان می‌توانند در کمتر از 10 دقیقه به خاک اسرائیل برسند و زمان کمی برای تخلیه یا اقدامات متقابل باقی می‌گذارند.

در طول جنگ ژوئن 2025، استفاده ایران از موشک‌های هایپرسونیک فتاح، دفاع هوایی اسرائیل را بی اثر و به سایت‌هایی در بنی براک و تل‌آویو برخورد کرد که منجر به تلفات زیاد و آسیب به زیرساخت‌ها شد. طراحی چند کلاهکه موشک “آخرالزمان” این خطر را تشدید می‌کند و حملات گسترده را ممکن می‌سازد که می‌تواند دفاع چند لایه اسرائیل را در هم بشکند.

هشداری برای اسرائیل و ایالات متحده

تحلیلگران گمان می‌کنند که یک حمله تمام عیار می‌تواند دارایی‌های کلیدی مانند راکتور هسته‌ای دیمونا یا بنادر حیفا را هدف قرار دهد و درگیری را به سطوح وجودی تشدید کند. مقامات ایرانی این موشک را به عنوان یک عامل بازدارنده در برابر تجاوز اسرائیل معرفی کرده‌اند، اما استقرار آن نشان دهنده یک چرخش استراتژیک به سمت موضع تهاجمی است، زیرا هر دو طرف برای دور بعدی جنگ آماده می‌شوند.

پیامدهای این موشک به همان اندازه نگران کننده، برای پایگاه‌های نظامی ایالات متحده در خاورمیانه است. پایگاه‌های ایالات متحده در عراق، سوریه، اردن، عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی همگی در برد موشک جدید هایپرسونیک ایران قرار دارند و آنها را در برابر حملات سریع آسیب پذیر می‌کنند.

ایالات متحده دفاع منطقه‌ای را با سیستم دفاع منطقه‌ای ارتفاع بالا (THAAD) و گروه‌های ناو هواپیمابر تقویت کرده است، اما سلاح‌های هایپرسونیک این سیستم‌های دفاعی را به چالش می‌کشند. در حوادث گذشته، “نیروهای نیابتی” ایران نیروهای آمریکایی را از فاصله نزدیک با پهپادها و موشک‌ها هدف قرار داده‌اند؛ موشک‌های آخرالزمان می‌تواند حملات مستقیم از سوی ایران را ممکن سازد و خطر تشدید درگیری‌ها را افزایش دهد.

یک ارزیابی وزارت دفاع ایالات متحده، “مقدار زیاد” موشک‌های پیشرفته ایران را به عنوان یک تهدید رو به رشد برجسته می‌کند که در صورت حمله به اسرائیل، به طور بالقوه نیروهای آمریکایی را به یک جنگ گسترده‌تر می‌کشاند.

از سوی دیگر، برخی ناظران استدلال می‌کنند که تسلط واقعی بر موشک‌های مافوق صوت نیاز به مواد و آزمایش‌های پیشرفته‌ای دارد که ایران ممکن است فاقد آن باشد. علاوه بر این، کسانی که به ادعاهای ایران مشکوک هستند، استدلال می‌کنند که ویژگی کلاهک چندگانه شبیه فناوری MIRV است که نیروهای ایرانی هنوز آن را نشان نداده‌اند.

با این حال، مهم است به یاد داشته باشیم که ایران پیش از این سطح بالایی از پیشرفت را در این حوزه نشان داده است؛ نادیده گرفتن خطر موشک آخرالزمان به عنوان یک هیاهوی صرف، اشتباه خواهد بود.

اسرائیل در برابر تهدید سلاح‌های مافوق صوت ایران چه کاری می‌تواند انجام دهد؟

در پاسخ به تهدید فزاینده سلاح‌های مافوق صوت ایران، اسرائیلی‌ها در حال گسترش توسعه برنامه پرتو آهنین خود هستند که یک سیستم دفاع موشکی انرژی هدایت‌شده (DEW) است. به عبارت دیگر، اسرائیل در حال توسعه لیزرهای غول‌پیکری است که احتمالا قادر به سوزاندن موشک‌های مافوق صوت ورودی از آسمان هستند.

ایالات متحده نیز با ابتکار عمل “گنبد طلایی” خود، کاری مشابه انجام می‌دهد. با این حال، ارتش‌های غربی در طول دهه‌ها با توسعه DEWها دست و پنجه نرم کرده‌اند و بسیاری از این برنامه‌ها در “جهنم توسعه” گیر افتاده‌اند. بنابراین، مدتی طول خواهد کشید تا اسرائیل یا ایالات متحده بتوانند به این دفاع‌های خیالی تکیه کنند. در همین حال، ایران اکنون سلاح‌های مافوق صوت دارد.

موشک مافوق صوت آخر الزمان ایران، مظهر مسابقه تسلیحاتی رو به افزایش در خاورمیانه است و توانایی‌های تکنولوژیکی را با جنگ روانی ترکیب می‌کند. پتانسیل آن برای تهدید اسرائیل و پایگاه‌های ایالات متحده، نیاز فوری به کاهش تنش دیپلماتیک را برجسته می‌کند.

همزمان با مسلح شدن قدرت‌های منطقه‌ای به سلاح‌های پیشرفته‌تر، خطر اشتباه محاسباتی افزایش می‌یابد و این امر می‌تواند به طور بالقوه منجر به شعله‌ور شدن درگیری با پیامدهای جهانی شود. نظارت بر پیشرفت‌های موشکی ایران همچنان برای حفظ صلح ناپایدار در منطقه بسیار مهم است – و اسرائیل ممکن است بخواهد در تعهد خود برای از سرگیری جنگ علیه ایران تجدید نظر کند.