آیا عامل انفجار بندر رجایی، سوخت موشک بود؟!

طاهره عبدالهی (پسادکترای شیمی-فیزیک کوانتوم)

انتشار ویدیویی از دوربین‌های مداربسته بندر شهید رجایی بندرعباس، زوایای فنی جدیدی از انفجار شدید اخیر را روشن کرده است. این ویدئو که توسط یکی از خبرنگاران منتشر شده، نشان می‌دهد محموله‌ی منفجرشده شامل محصولات پتروشیمی داخلی بوده، نه اقلام وارداتی از چین؛ موضوعی که در ساعات اولیه، به‌اشتباه در برخی منابع عنوان شده بود، اما اکنون عملاً نقض شده است.

در این ویدئو، رنگ شعله‌ی آتش به‌وضوح نارنجی روشن است؛ ویژگی‌ای که طبق اصول شیمی احتراق، نشان‌دهنده‌ی سوختن ترکیبات هیدروکربنی است، موادی مانند پارافین، رزین‌های نفتی و سایر مشتقات قابل اشتعال پتروشیمی. این در حالی‌ست که مواد اکسیدکننده‌ای نظیر پرکلرات‌ها، که در سوخت‌های موشکی یا ترکیبات نظامی کاربرد دارند، در هنگام احتراق شعله‌ای سفید، بسیار درخشان و با دمای بالا تولید می‌کنند.

از سوی دیگر، پراکنده‌شدن تکه‌های جامد پارافینی در سطح محوطه‌ی انفجار نیز به‌عنوان شواهد فیزیکی، ماهیت غیرنظامی و پتروشیمیایی این محموله را تقویت می‌کند. پارافین در دمای بالا به‌آرامی ذوب شده، بخاراتی قابل اشتعال آزاد می‌کند و در صورت قرارگیری در محیط بسته یا کم‌تهویه، می‌تواند به‌شدت انفجارزا باشد، به‌ویژه در مواجهه با منابع جرقه مانند اصطکاک، الکتریسیته‌ی ساکن یا تجهیزات آسیب‌دیده.

با توجه به شواهد موجود، به‌نظر می‌رسد حادثه‌ی اخیر نتیجه‌ی هم‌زمان چند عامل خطرناک بوده است: گرمای شدید محیط و شرایط آب‌و‌هوایی بندرعباس، نبود تهویه و کنترل بخارات قابل اشتعال، و مهم‌تر از همه، رعایت‌نشدن استانداردهای ایمنی در انبارش مواد شیمیایی.

این انفجار صرفاً یک حادثه‌ی ناگوار نیست، بلکه هشداری جدی برای نظام ایمنی بنادر کشور به‌شمار می‌آید، هشداری که اگر به‌درستی شنیده نشود، تکرار آن دور از انتظار نخواهد بود.