بحران معیشت کارگران؛ تورم بی‌رحم و دستمزدهای ناکافی

خلیج فارس: در حالی که تورم در ایران همچنان روند صعودی و بی‌وقفه خود را طی می‌کند، کارگران بیش از هر گروه دیگری در جامعه با چالش‌های معیشتی و اقتصادی مواجه‌اند. افزایش شدید هزینه‌های زندگی در کنار رشد اندک دستمزدها، وضعیت معیشتی این قشر را به سطحی بحرانی رسانده است.

تورم وحشتناک و افزایش سرسام‌آور هزینه‌ها

طبق آخرین آمار رسمی، نرخ تورم در ایران بین ۳۵ تا ۵۰ درصد اعلام شده، اما کارشناسان اقتصادی معتقدند نرخ واقعی تورم در برخی کالا‌ها به مراتب بیشتر و تا ۷۰ درصد نیز می‌رسد. قیمت کالا‌های اساسی همچون نان، برنج، روغن، لبنیات و گوشت طی یک سال گذشته بیش از دو برابر شده و هزینه‌های زندگی را به شدت افزایش داده است.

برای مثال، قیمت روغن خوراکی تا ۶۶ درصد، برنج تا ۱۰۰ درصد و سیب‌زمینی و شیر نیز به ترتیب تا ۲۵ درصد رشد داشته‌اند. این جهش‌های قیمتی باعث شده که سبد معیشت خانوار‌های کارگری بیش از ۲۳ میلیون تومان در ماه تخمین زده شود؛ رقمی که دستمزد‌های فعلی کارگران به هیچ عنوان آن را پوشش نمی‌دهد.

در چنین شرایطی فرامرز توفیق، فعال کارگری در ارتباط با میزان تورم هزینه‌های زندگی خانواده‌های کارگری نیز خبر داده که: «براساس محاسبات ریاضی، سبد معیشت حداقلی که در اسفند گذشته ۲۸ میلیون تومان محاسبه شده بود، الان به مرز ۵۰ میلیون تومان رسیده است؛ خیلی دقیق بگوییم، نرخ آن امروز بیش از ۴۸ میلیون تومان است. این ارقام براساس محاسباتی‌ست که ۲۷ تیر ماه و با استناد به آخرین قیمت‌ها انجام شده است.»

افزایش حقوق کارگران قبل از اردیبهشت گم شد

آن چه این فعال کارگری از آن خبر می‌دهد به این معناست که تقریبا تمام رقم افزایش حقوق کارگران حتی پیش از رسیدن به اردیبهشت در سبد معیشت گم شده و به زبان ساده، تورم و افزایش قیمت‌ها چنین بوده که تقریبا تمام افزایش حقوق دستمزدبگیران برای سال ۱۴۰۴ در همان ماه اول سال خورده شده و اتفاقا اکنون با یک بحران جدی در سبد خانوار نیز مواجه هستیم.

فرض بر این است که رقم ۵۰ میلیون تومان برای سبد معیشت یک خانواده چهار نفره در نظر گرفته شده است. این بدین معناست که در یک خانواده چهار نفره با یک نفر شاغل، سبد معیشت پنج برابر بیشتر از حداقل دستمزد است. حتی اگر تمامی اعضای خانواده (چهار نفر) با هر سن و تحصیلی شاغل باشند، باز هم این رقم ۱۰ میلیون تومان بیشتر از مجموع حقوق پایه چهار نفر آنها است. این ارقام نشان‌دهنده بحران جدی در معیشت شهروندان است.

حقوق کارگران؛ عقب‌مانده از نرخ تورم

حداقل دستمزد سال ۱۴۰۴ که حدود ۱۰.۴ میلیون تومان تعیین شده، در مقایسه با هزینه واقعی زندگی یک خانواده ۳ نفره که بین ۲۳ تا ۲۹ میلیون تومان برآورد می‌شود، به شدت ناکافی است. به عبارت ساده‌تر، حقوق پایه کارگران تنها حدود نصف یا حتی کمتر از هزینه واقعی معیشت آنها را پوشش می‌دهد.

این شکاف بزرگ میان دستمزد و هزینه‌ها موجب شده بسیاری از کارگران و خانواده‌هایشان زیر خط فقر مطلق قرار بگیرند و با مشکلات عدیده‌ای از جمله ناتوانی در تأمین خوراک مناسب، پوشاک، مسکن و خدمات درمانی مواجه شوند.

به گزارش اقتصاد ۲۴، اما یکی از مشکلات ساختاری در تعیین دستمزدها، افزایش سالانه و ثابت حقوق در مقابل تورم ماهانه و فصلی است. وقتی قیمت‌ها به صورت ماهانه افزایش می‌یابد، اما حقوق تنها یکبار در سال و با تأخیری قابل توجه تعیین می‌شود، قدرت خرید کارگران به شدت کاهش می‌یابد.

کارگران و فعالان صنفی بار‌ها خواستار افزایش دستمزد به صورت فصلی و متناسب با نرخ تورم شده‌اند تا ارزش واقعی درآمدشان حفظ شود. این روش در بسیاری از کشور‌های توسعه یافته و حتی برخی کشور‌های در حال توسعه اجرا و باعث می‌شود کارگران کمتر تحت فشار نوسانات تورمی قرار بگیرند.