بین ایران و آمریکا بر سر ختنه اختلاف افتاد!

خلیج فارس: رابرت اف. کندی جونیور، وزیر بهداشت آمریکا، در اظهاراتی جنجالی گفت که ختنه زودهنگام پسران می‌تواند احتمال ابتلا به اوتیسم را دو برابر کند. او توضیح داد که نوزادان و کودکانی که در سال‌های اولیه زندگی ختنه می‌شوند، معمولاً برای کاهش درد تحت درمان با داروی پاراستامول (تیلنول) قرار می‌گیرند و این دارو ممکن است یکی از عوامل افزایش خطر ابتلا به اختلال طیف اوتیسم باشد.

کندی در نشست کابینه دولت دونالد ترامپ گفت: «دو مطالعه نشان می‌دهد کودکانی که زود ختنه می‌شوند، دو برابر بیشتر در معرض اوتیسم هستند و احتمالاً علت آن مصرف تیلنول است.» او به پژوهشی دانمارکی در سال ۲۰۱۵ اشاره کرد که میان ختنه پیش از پنج‌سالگی و افزایش خطر اوتیسم ارتباط آماری یافته بود.

اما این بحث علمی در کشوری مثل ایران، جایی که ختنه نه یک انتخاب پزشکی بلکه بخشی از سنت و آیین است، ابعاد فرهنگی و عاطفی دیگری هم دارد. برای بسیاری از پسران ایرانی متولد دهه شصت و هفتاد خورشیدی، «ختنه شدن» یکی از نخستین خاطرات دوران کودکی است؛ رویدادی که گاهی با فریب‌های خلاقانه والدین همراه بوده است.

کافی است پای صحبت همان نسل بنشینی تا روایت‌های مشترکی بشنوی: «گفتن می‌برنت بستنی بخوری، ولی یه آقایی اومد با قیچی!» یا «می‌گفتن دکتره فقط می‌خواد معاینه کنه، بعد یهو همه‌چی تموم شد!»

در غیاب امکانات پزشکی مدرن، گاهی این عمل‌ها توسط افراد محلی و غیرپزشک انجام می‌شدند. در حافظه جمعی مردم هنوز چهره‌هایی مثل «عمو ترامپ» در سریال پایتخت زنده‌اند؛ همان مردی که در روستاها با کیف ابزارش می‌چرخید و ختنه می‌کرد. طنز تلویزیونی بود، اما بازتاب واقعیتی از زندگی واقعی: ختنه به‌عنوان مراسمی ناگزیر، درهم‌تنیده با ترس کودکانه و شوخی‌های خانوادگی.

با این حال مشخص نیست اظهارات تازه وزیر بهداشت آمریکا چقدر باید جدی گرفته شود، شاید زمان بازنگری(یعنی در نوزادی انجام نشود) در زمان و نحوه انجام این عمل فرا رسیده باشد. در بسیاری از کشورها، ختنه دیگر در دوران نوزادی انجام نمی‌شود، بلکه به سنین بالاتر و تصمیم خانواده‌ها موکول شده است.

پژوهش‌های تازه می‌گویند درد شدید در سال‌های اولیه رشد، می‌تواند بر سیستم عصبی تأثیر بگذارد و مصرف بی‌رویه داروهای مسکن مثل تیلنول نیز ممکن است اثرات بلندمدتی بر مغز داشته باشد.

در ایران، ختنه همچنان جزو بدیهیات فرهنگی است؛ موضوعی که کسی در ضرورتش تردید نمی‌کند. با این حال، اگر قرار است سلامت جسمی و روانی کودکان را جدی بگیریم، شاید وقت آن رسیده باشد که این بدیهیات را دوباره مرور کنیم.

شاید ختنه هنوز در ذهن بسیاری از ما تنها یک خاطره خنده‌دار از دوران کودکی باشد، اما در لایه‌های زیرینش، نشانه‌ای از رابطه قدرت، بدن و فرهنگ است.

به هر حال نمی‌شود صحبت‌های وزیر بهداشت آمریکا عین یک فکت علمی دانست، البته که در ضرورت ختنه هم هیچ تردیدی نیست، اما شاید بشود درباره ختنه نوزاد کمی فکر کرد، ختنه در سنین بالاتر احتمالا علاج ماجراست.

*برترین‌ها