289648
خلیج فارس: مشاور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی با انتقاد از بدعتی که نزدیک بود مراسم خاکسپاری ایرج صغیری را در آرامگاه شیخ حسین چاهکوتاهی به چالش بکشد، تاکید کرد: خاکسپاری چهره‌های فرهنگی و ادبی در مجموعه تاریخی شیخ حسین چاهکوتاهی، فرصتی بی‌نظیر برای مردم فرهنگ‌دوست و اهالی شعر و ادب استان بوشهر فراهم می‌کند تا در این پاتوق فرهنگی، یاد و خاطره بزرگان هنر و فرهنگ کشور را گرامی بدارند.
به گزارش خلیج فارس به نقل از ایبنا؛ پیکر ایرج صغیری، پدر تئاتر آیینی ایران سرانجام با میانجی‌گری محمدجواد حق‌شناس مشاور وزیر میراث فرهنگی و مدیریت صحیح مسئولان امر در جوار زنده‌یاد سیدجعفر حمیدی در آرامگاه شیخ حسین چاهکوتاهی امروز (پنجشنبه، ۱۳ شهریور) به خاک سپرده می‌شود.
درست پس از مرگ زنده‌یاد صغیری که با خلق «قلندرخونه»، تئاتر بوشهر را به کشور معرفی کرد، مطالبه‌ای از سوی جامعه فرهنگی و هنری دال بر خاکسپاری این هنرمند شناخته‌شده که افتخار تلمذ در کلاس درس دکتر علی شریعتی را داشته، مطرح شد. این مطالبه هرچند در ابتدا با مخالت‌هایی مواجه شد اما در نهایت با کنشگری به موقع محمدجواد حق‌شناس و همراهی وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و موافقت خانواده شیخ حسین چاهکوتاهی، مبارز نستوه نهضت جنوب مقرر شد که صغیری در جوار دکتر سیدجعفر حمیدی به خاک سپرده شود.
در حالی که همه برنامه‌ریزی‌ها برای خاکسپاری پیکر این هنرمند صورت گرفته بود اما به ناگاه خبری مصور در فضای مجازی منتشر شد که حکایت از خاکسپاری صغیری در قبری چسبیده به قبر زنده‌یاد آتشی داشت؛ اقدامی که هیچکس مسئولیت آن را نمی‌پذیرفت و نه تنها مخالفت جامعه فرهنگی استان را برانگیخت، بلکه با واکنش جدی دختر زنده‌یاد آتشی مواجه شد.
در این میان، محمدجواد حق‌شناس، مشاور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اعتراض خانواده آتشی را نسبت به این موضوع اعتراضی بجا و درست خواند و به خبرنگار ایبنا در بوشهر گفت: این یک بدسلیقگی فرهنگی بود که هیچ پشتوانه اندیشگانی پشت آن نبود؛ چراکه این فضا تنگ و کوچک پیش از این برای آرامگاه آتشی تعریف شده بود و این کار نه تنها هویت آرامگاه وی را تحت شعاع قرار می‌داد؛ بلکه هویت آرامگاه خود زنده‌یاد صغیری نیز خدشه‌دار می‌شد. از روز نخست پس از کسب موافقنامه‌ها، مقرر شد که پیکر استاد صغیری در جوار دکتر حمیدی با فاصله مناسب به خاک سپرده شود.
وی ادامه داد: در این میان شایعاتی هم مطرح شد مثل اینکه خانواده شیخ حسین چاهکوتاهی شرط کردند که استاد صغیری در کنار آقای آتشی به خاک سپرده شود که البته این یک شایعه بود و صحت نداشت. بلافاصله با مدیرکل میراث فرهنگی استان بوشهر ارتباط گرفتم و از وی درخواست کردم تا موضوع را به شکل صحیحی مدیریت کند تا هویت مستقل آرامگاه هیچکدام از این دو چهره ادبی و هنری استان خدشه‌دار نشود که سرانجام موفق شدیم این مسئله را حل کنیم و جلوی اختلاف و دودستگی را در جامعه فرهنگی استان بگیریم.
حق‌شناس تاکید کرد: سه روز پیش بود که خبر درگذشت استاد بزرگوار صغیری بزرگ را دریافت کردم. خبر خیلی تأسف‌آور بود و حتی من همان شب یادداشتی نوشتم که در روزنامه اعتماد به‌صورت سرمقاله چاپ شد و در پست اینستاگرامی هم به خانواده ایشان، به اهالی فرهنگی استان تسلیت گفتم. در این میان، با وزرای فرهنگ و میراث فرهنگی، صحبت کردم تا ایشان در جایی مناسب به خاک سپرده شوند. به‌هرحال سعی کردیم که آرامگاه وی تبدیل شود به نمادی برای عزت و احترام و در واقع قدردانی از کسی باشد که سالیان سال برای هنر نمایش، هنر داستان‌نویسی و تئاتر زحمت کشیده، شاگرد پرورش داده و به نتیجه رسیده است.
وی یادآور شد: ایرج صغیری، خالق نمایش ماندگار «قلندرخونه» و از پیشگامان هنر آیینی و تئاتر کشور بود. این هنرمند فقید که نقش بسزایی در اعتلای فرهنگ و هنر ایران داشت، اثری به نام «قلندرخونه» خلق کرد که در اردیبهشت‌ماه سال جاری به عنوان بخشی از میراث ناملموس فرهنگی در وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی به ثبت ملی رسید. این اقدام که در زمان حیات استاد صغیری انجام شد، افتخاری بزرگ برای جامعه هنری کشور به شمار می‌رود.
مشاور وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تاکید کرد: در پی درگذشت وی، درخواست‌های متعددی از سوی استاندار، اهالی فرهنگ و هنر، شامل فعالان حوزه تئاتر، سینما، مطبوعات، رسانه و موسیقی، همچنین انجمن‌های فرهنگی استان بوشهر، مطرح شد تا پیکر ایشان در آرامگاه تاریخی شیخ حسین خان چاهکوتاهی، یکی از سران برجسته مبارزه با استعمار انگلیس در منطقه تنگستان، در کنار دیگر شخصیت‌های تاریخی نظیر روزبه خان اهرمی، رئیسعلی دلواری و خالو حسین دشتی به خاک سپرده شود. این مجموعه تاریخی که سال‌ها به عنوان آرامگاه خانوادگی اداره می‌شد، حدود یک دهه پیش با همت خانواده فرهیخته مرحوم شیخ حسین خان چاهکوتاهی به سازمان میراث فرهنگی واگذار و با حمایت این سازمان بازسازی شد. این مکان اکنون به پاتوقی فرهنگی برای اصحاب فرهنگ، هنر و تاریخ تبدیل شده است.
حق‌شناس گفت: پیش‌تر نیز تدفین مرحوم منوچهر آتشی، شاعر برجسته، در این مجموعه تاریخی با موافقت خانواده ایشان و درخواست اهالی هنر انجام شد که زمینه‌ساز ایده‌ای برای تبدیل این مکان به مرکزی فرهنگی برای نسل جوان، شاعران و اهالی ادب شد. همچنین در اواخر سال گذشته، در پی درگذشت استاد سید جعفر حمیدی، دانش‌پژوه و نویسنده برجسته بوشهری، درخواست مشابهی از سوی شورای شهر، استاندار و اهالی هنر به وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی ارائه شد. این درخواست با تدبیر آقای وزیر و با تأکید بر حفظ ارزش‌های میراث تاریخی و فرهنگی مورد موافقت قرار گرفت.
وی در ادامه افزود: این رویکرد که پیش‌تر در تدفین شخصیت‌هایی نظیر استاد محمود فرشچیان در کنار صاحب تبریزی در اصفهان، کمال‌الملک در کنار عطار نیشابوری و استاد شجریان و اخوان ثالث در کنار فردوسی بزرگ شاهد آن بودیم، نشان‌دهنده پیوند عمیق میان فرهنگ، هنر و تاریخ است. به عنوان مثال، پس از تدفین استاد فرشچیان در اصفهان، حضور بی‌سابقه جوانان و علاقه‌مندان به هنرهای تجسمی و نگارگری در این مکان، فرصتی برای پیوند نسل جدید با میراث فرهنگی فراهم آورد.
مشاور وزیر میراث فرهنگی گفت: در نهایت با موافقت وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، پیکر استاد ایرج صغیری نیز در کنار مرحوم منوچهر آتشی و مرحوم سید جعفر حمیدی در آرامگاه تاریخی شیخ حسین خان چاهکوتاهی به خاک سپرده خواهد شد. این اقدام، این مکان را به مرکزی برای پیوند نسل‌های امروزی با گذشته و تجدید ارتباط با فرهنگ، هنر، شعر و مجاهدت‌های تاریخی منطقه تنگستان تبدیل خواهد کرد. این درخواست از سوی استاندار، انجمن نمایش استان، انجمن سینمای جوان، خانه مطبوعات، انجمن موسیقی و جمعی از هنرمندان، داستان‌نویسان، شاعران و کارگردانان سینما مطرح شده بود که خوشبختانه با پاسخ مثبت وزارتخانه محقق شد.
حق‌شناس تاکید کرد: این رویداد، فرصتی بی‌نظیر برای مردم فرهنگ‌دوست و اهالی شعر و ادب استان بوشهر فراهم می‌کند تا در این پاتوق فرهنگی، یاد و خاطره بزرگان هنر و فرهنگ کشور را گرامی دارند و پیوندی دوباره میان گذشته و آینده فرهنگی ایران برقرار کنند. ما این اقدام را به فال نیک می‌گیریم و امیدواریم این رویکرد به الگویی برای پاسداشت میراث زنده فرهنگی در سراسر کشور تبدیل شود.
این نویسنده و چهره فرهنگی با بیان اینکه متاسفانه دخالت‌هایی غیرکارشناسی یا ناشی از تعصبات خانوادگی در ماجرای خاکسپاری استاد صغیری ممکن بود این فرایند فرهنگی را با مشکل جدی مواجه کند که الحمدالله مدیریت شد، گفت: امیدوارم دیگر شاهد چنین رفتارهایی نباشیم که به جای اینکه آرامش، وحدت و تقویت جایگاه تاریخی را تقویت کند، موجب اختلاف و تفرقه شود. الحمدالله با کنشگری به موقع فعالان فرهنگی و ورود صحیح و به‌موقع میراث فرهنگی و اداره‌کل فرهنگی و استانداری این موضوع ختم بخیر شد. برای همه عزیزان آرزوی سلامتی دارم و امیدوارم برای بوشهر عزیز و جایگاه فرهنگی امروز آن -در شعر، و چه در ادبیات، نمایش، موسیقی- حرکتی دقیق و درست به سرانجام برسد.
در این راستا، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع استان بوشهر که برای خاکسپاری استاد صغیری در مجموعه تاریخی شیخ حسین چاهکوتاهی همکاری خوبی از خود نشان داد، به خبرنگار ایبنا گفت: همان‌طور که آقای حق‌شناس اشاره کردند، با پیگیری‌هایی که صورت گرفت از سوی استاندار بوشهر و جامعه هنری استان در واقع مقرر شد که وزارتخانه هم با دفن در حریم بنا و در عرصه بنا موافقت کند.
نصرالله ابراهیمی ادامه داد: بعد از اینکه مجوز وزارتخانه صادر شد، جانمایی اولیه قبر این هنرمند نام‌آشنا در محدوده حیاط شیخ حسین چاکوتایی انتخاب شد. البته اشاره کنم در ماجرایی که پیش آمد خانواده شیخ حسین چاهکوتاهی و خانواده استاد صغیری در این زمینه اصلاً مقصر نبودند، چون ظاهراً مدیر این مجموعه تصمیم‌شان این بوده که قبر در کنار استاد منوچهر آتشی باشد و آن‌جا قبر کنده شود که بعد این تصمیم اصلاح شد اما متاسفانه قبر در جوار آقای آتشی کنده شده بود که ما بلافاصله با آن مخالفت کردیم، چون از حیث فضا و هم به لحاظ هویت مستقل آرامگاه، این مکان مناسب خاکسپاری استاد صغیری نبود. خوشبختانه با همکاری خانواده مرحوم صغیری تصمیم بر آن شد که تدفین استاد در همان محل اولیه -که همان محدوده حیاط شیخ حسین چاهکوتاهی بود- انجام شود.
مراسم تشییع خاکسپاری پیکر استاد ایرج صغیری، پدر تئاتر آیینی ایران امروز ساعت ۱۶ از مجتمع فرهنگی هنری آغاز و در جوار زنده‌یاد سیدجعفر حمیدی در آرامگاه شیخ حسین چاهکوتاهی به خاک سپرده شد.
1 نظر
درگذشت استاد ایرج صغیری طی روزهای اخیر، بار دیگر نام نمایش «قلندرخانه» را بر سر زبان‌ها انداخت؛ نمایشی که در زمان خود مورد توجه و تمجید برخی شخصیت‌های برجسته آن دوران قرار گرفت. اما باید پذیرفت که این اثر، اگرچه در تاریخ نمایش استان جایگاهی دارد، نقطه اوج و پایان کار جدی آن مرحوم بود و پس از آن شاهد حرکت اثرگذار دیگری از ایشان نبودیم.
آنچه جای پرسش دارد، نه یادآوری یا احترام به یک اثر هنری گذشته، بلکه این است که چرا بخش قابل توجهی از ظرفیت‌ها و استعدادهای امروز هنر نمایش استان، که آثاری به‌مراتب برجسته‌تر و روزآمدتر از «قلندرخانه» خلق کرده‌اند، هیچ‌گاه مورد حمایت واقعی قرار نمی‌گیرند؟
تمرکز بر بزرگ کردن افراد، بدون نگاه به جریان زنده و پویا در عرصه فرهنگ و هنر، نه‌تنها به رشد و تعالی این حوزه کمکی نمی‌کند، بلکه مانع دیده‌شدن نسل جدیدی از هنرمندان خلاق می‌شود که در سکوت و بی‌توجهی در حال کار و تولید هستند.
فرهنگ و هنر برای بالندگی نیازمند حمایت منصفانه، نگاه آینده‌نگر و پرهیز از قهرمان‌سازی‌های یک‌سویه است؛ وگرنه تنها شاهد تکرار گذشته خواهیم بود، نه خلق افق‌های تازه.