زمستان خیلی زود به اتاق بیضی ترامپ رسید

خلیج فارس: حالا نزدیک به پنج ماه است که دونالد ترامپ، با همان چهره‌ی آشنا دوباره به میدان سیاست بازگشته. بازگشتی پر از وعده و وعیدهای مبهم. اما اگر بخواهیم از ظاهر پرطمطراق او عبور کنیم و نگاهی به آنچه واقعاً رقم خورده بیندازیم، با یک تصویر نه‌چندان روشن روبه‌رو خواهیم شد. ترامپ، پرونده‌های زیادی را باز کرده، اما هنوز هیچ‌کدامشان را به سرانجام نرسانده است. از چین گرفته تا خاورمیانه، از ایران تا تعرفه‌های تجاری، همه‌چیز یا روی میز مانده یا نیمه‌کاره رها شده. تنها نقاطی  که فعلاً توانسته امضایی پای قرارداد بزند، خلیج فارس است و اوکراین؛ آن هم با پول نفت و معادن لیتیوم.

چین؛  صلحی که روی کاغذ ماند

ترامپ امیدوار بود با فشار بر چین، این کشور را وادار کند در نقش یک میانجی وارد بحران اوکراین شود و روسیه را پای میز مذاکره بنشاند. فرض او این بود که چین برای حفظ ثبات اقتصادی‌اش، نمی‌خواهد وارد تنش بلندمدت شود. اما در عمل، نه‌تنها چین سکوت کرد، بلکه روابطش با روسیه وارد یک وضعیت سرد و پیچیده شد. نه حمایت رسمی از مسکو، نه گامی برای پایان دادن به جنگ. همین انفعال باعث شد تلاش ترامپ برای به‌کارگیری اهرم چین، به بن‌بست برسد. او حالا نه تنها صلحی در دست ندارد، بلکه حتی نفوذ مشخصی هم در رفتار چین ایجاد نکرده است.

اسرائیل و غزه؛  از آتش تا فشار برای آتش‌بس

در هفته‌های اول بازگشت ترامپ، او با لحن همیشگی و تندش از حمایت کامل از اسرائیل گفت و وعده داد که «جهنم را روی غزه پیاده خواهد کرد». رسانه‌های راست‌گرای آمریکا هم پشت او ایستادند و فضای نظامی‌گرایانه‌ای شکل گرفت. اما گذشت زمان و فشارهای گسترده جهانی—از اروپا گرفته تا افکار عمومی داخل آمریکا—باعث شد ترامپ ناخواسته عقب‌نشینی کند. حالا او به‌جای تحریک اسرائیل به ادامه جنگ، از نتانیاهو می‌خواهد به صلح تن دهد و راه‌حلی سیاسی را دنبال کند. تضاد بین حرف و عمل ترامپ در این ماجرا، یکی از نشانه‌های آشفتگی سیاست خارجی اوست؛ وعده جنگ می‌دهد، اما با دست خالی به‌دنبال صلح است.

ایران؛  پروژه ناتمامِ تکراری

ایران یکی از پرونده‌هایی‌ست که ترامپ همیشه دوست دارد رویش مانور بدهد. در دوره قبل هم با خروج از برجام حسابی سروصدا کرد، اما حالا با بازگشتش، در عمل هیچ اتفاق تازه‌ای نیفتاده. وعده فشار حداکثری دوباره داده شد، اما نه تحریمی تازه اعمال شد، نه مذاکره‌ای رسمی راه افتاد و نه حتی تلاشی برای شکل‌دادن به یک ائتلاف منطقه‌ای علیه ایران دیده شده. تنها چیزی که تا اینجا وجود داشته، چند موضع‌گیری و بیانیه پراکنده بوده. مسیر مذاکرات این روزها پیچیده شده، در پشت پرده ترامپ به تروئیکا برای صدور قطعنامه علیه ایران در آژانس چراغ سبز نشان داده و از سویی دیگر حرف از توافق می‌زند. پرونده ایران هنوز هم از ابهامات کارنامه ترامپ است.

قراردادهای تجاری؛  شعارهایی که هنوز امضا نشده‌اند!

ترامپ وعده داده بود سیاست‌های تجاری آمریکا را زیر و رو کند، تعرفه‌ها را بازنویسی کند و با کشورها توافق‌هایی ببندد که به‌نفع اقتصاد داخلی باشد. اما تاکنون، هیچ قرارداد بزرگ تجاری در دوران بازگشتش به ثبت نرسیده. مذاکرات در جریان‌اند، اما نتیجه‌ای ندارند. انگار ترامپ برای بازنویسی این توافق‌نامه‌ها، اول باید دفتر و خودکار پیدا کند.

موفقیت‌ها؛ یک‌مشت دلار از شرق

در این میان، ترامپ بی‌دستاورد هم نبوده. او دو حرکت اقتصادی مهم در کارنامه فعلی‌اش ثبت کرده:

قرارداد معدنی با اوکراین

در بحبوحه جنگ، ترامپ موفق شده یک قرارداد معدنی قابل‌توجه با اوکراین ببندد. این قرارداد نه‌تنها از نظر اقتصادی برای آمریکا سودآور خواهد بود، بلکه از نظر سیاسی هم به ایالات متحده کمک می‌کند نفوذ بیشتری در ساختار اقتصادی اوکراین پیدا کند. هرچند، عملیاتی شدن این قراردادها در شرایط جنگی، هنوز در هاله‌ای از ابهام است.

توافق‌های چند تریلیون دلاری با خلیج فارس

مهم‌ترین برگ برنده ترامپ تا اینجا، قراردادهایی است که با عربستان، امارات و قطر بسته؛ مجموعاً چیزی در حدود پنج تریلیون دلار. این توافق‌ها که شامل انرژی، تسلیحات، تکنولوژی و زیرساخت می‌شود، یک پیروزی اقتصادی برای او محسوب می‌شوند؛ مخصوصاً از این جهت که بازگشت او را برای بازارها جدی‌تر کرده‌اند. ترامپ هنوز بلد است چطور با شیوخ نفتی مذاکره کند و چطور امضا بگیرد.

روزهای پرفشار و یک مشت پرونده باز

اما اگر پرونده‌های روی میز ترامپ را مرور کنیم، بیشترشان هنوز باز مانده‌اند. آن‌هم نه از جنس پرونده‌هایی که در حال پیشرفت‌اند، بلکه بیشتر شبیه به درهایی هستند که باز شده‌اند و پشتشان چیزی نیست. سیاست خارجی او پر از ادعاهای پراکنده است. با این روند، اگر ترامپ تغییری در نحوه برخورد و چینش مهره‌ها ندهد، احتمال دارد آن هژمونی که در میتینگ‌های انتخاباتی از آن یاد می‌کرد به بن‌بست برسد.