290562
خلیج فارس: این شب‌ها که زیر آسمان شهر از آی‌فیلم بازپخش می‌شود، دیدن دوباره چهره کامران ملک‌مطیعی یک نکته مهم دارد: او علی‌رغم آنکه از نظر فکری در منتهی‌الیه تضاد با سیستم قرار دارد، اما این سریال به خاطر حضورش نه تنها توقیف نشده بلکه در ساعات پربیننده شبکه در حال نمایش است. همین وضعیت را می‌توان در سریال نون خ هم مشاهده کرد؛ جایی که شقایق دهقان پس از کنار گذاشتن حجاب، همچنان بخشی از این سریال است و این موضوع مانعی برای پخش آن نشده است. رفتاری که در گذشته برای صداوسیما تقریباً غیرممکن بود. این وضعیت دست‌کم دو سناریو را پیش روی تحلیل‌گران می‌گذارد.
صداوسیما و ترس از کنداکتور خالی
گزینه نخست آن است که سازمان صداوسیما چاره‌ای جز چشم‌پوشی ندارد. بحران تولید در این سازمان سال‌هاست آشکار است؛ بودجه‌های محدود، کوچ گسترده هنرمندان و ضعف در جذب نیروهای تازه، باعث شده تا کنداکتور تلویزیون به‌سختی پر شود. در چنین شرایطی حذف آثاری چون زیر آسمان شهر یا متوقف کردن نون خ به معنای خالی‌تر شدن جدول پخش خواهد بود. بنابراین مصلحت حکم می‌کند که بر سر اصول گذشته کوتاه بیایند و به جای حذف کامل، اجازه دهند پخش ادامه یابد، حتی اگر در تضاد با قواعد سنتی سازمان باشد. به بیان دیگر، این رویکرد نوعی عقب‌نشینی ناخواسته است؛ تلویزیونی که زمانی سخت‌گیرترین خط قرمزها را داشت، حالا مجبور است برای زنده ماندن از بخشی از آن‌ها عبور کند.
نرمش حساب‌شده برای تغییر تدریجی؟
فرض دوم اما تصویری متفاوت می‌دهد. شاید این اتفاق‌ها نشانه‌ای از یک تغییر آرام و حساب‌شده در سیاست‌های رسانه ملی باشد؛ تغییری که نه با اعلام رسمی بلکه با نمونه‌های عملی خود را نشان می‌دهد. ادامه حضور شقایق دهقان در نون خ یا بازپخش سریالی با حضور کامران ملک‌مطیعی، می‌تواند تلاشی باشد برای آزمودن واکنش جامعه و آماده‌سازی افکار عمومی. در این برداشت، صداوسیما نه از سر اجبار که از روی استراتژی تصمیم گرفته بخشی از سخت‌گیری‌های سابق را کنار بگذارد و به تدریج مسیر تازه‌ای را آغاز کند؛ مسیری که شاید در آینده به نوعی تعامل بیشتر با هنرمندان منتقد و فاصله گرفتن از نگاه یک‌سویه منجر شود.
هر دو فرض به‌خوبی نشان می‌دهند که صداوسیما دیگر در موقعیت سابق خود نیست. چه از سر ناچاری و چه به دلیل تصمیمی آگاهانه، آنچه امروز روی آنتن می‌رود، نشانه‌ای است از تغییر قواعدی که سال‌ها تصور می‌شد خدشه‌ناپذیرند.