فراموشی مسعود پزشکیان عمدی بود یا سهوی؟

خلیج فارس: روزنامه هم‌میهن نوشت: نمی‌توان سال‌روز تأسیس دانشگاه آزاد را رخدادی بیرون از کارنامۀ هاشمی توصیف کرد. فراموشی عمدی یا سهوی پزشکیان وقتی بیشتر توی ذوق می‌زند که به یاد آوریم دو سلف و حامی او در انتخابات ۱۴۰۳ در سالروزهای دانشگاه آزاد چگونه به نام پایه‌گذار اشاره می‌کردند.

برابر آنچه خبرگزاری‌ها و تارنمای ریاست‌جمهوری از سخنان مسعود پزشکیان در آیین چهل‌وسومین سال‌روز تأسیس دانشگاه آزاد اسلامی منتشر کرده‌اند، رئیس‌جمهوری در نطق دیروز خود از پایه‌گذار این نهاد یاد نکرده و این در حالی است که در میان برخی از کلان‌پروژه‌های عصر جمهوری اسلامی که با نام هاشمی‌رفسنجانی گره خورده‌اند و  فراموشی‌پذیر نیستند دانشگاه آزاد ممتازترین است.

اگر از چهل‌وسومین سال‌روز تأسیس دانشگاه آزاد گفته می‌شود بدان سبب است که در چنین روزی در خرداد ۱۳۶۱ هاشمی‌رفسنجانی رئیس وقت مجلس شورای اسلامی در خطبه‌های نماز جمعۀ تهران از تأسیس چنین دانشگاهی با کمک اولیه و یک میلیون تومانی امام خمینی خبر داد وگرنه هنوز نه به دار بود و نه به بار و نمی‌توان از چهل‌وسومین سال‌روز گفت و به ۴۳ سال قبل نقب نزد.

اگر مسعود پزشکیان هم‌سن و سال جوانان نواصول‌گرا بود می‌شد جدای بی‌علاقگی به حساب آن گذاشت که آن زمان نبوده‌اند یا تاریخ معاصر را نخوانده‌اند ولی رئیس‌جمهوری کنونی ایران در آن زمان ۲۸ ساله بوده و اگر در آن روز تهران بوده باشد قطعاً خاطرۀ مستقیم دارد.

به یاد آوریم که هاشمی‌رفسنجانی بعد از ترور آیت‌الله خامنه‌ای در ۶ تیر ۱۳۶۰ عملاً امام جمعۀ تهران شد و اگر چه با عنوان امام جمعۀ موقت از او یاد می‌شد اما تا امام جمعۀ تهران بازگردد و حتی  بعد از بهبود و بازگشت هم باز حداقل یک بار دو یا سه بار نماز جمعه را در ماه اقامه می‌کرد و خطبه‌های او شنیده می‌شد تا جایی که یک بار خود رئیس‌جمهور وقت و امام جمعه تهران در ستایش خطبه‌های هاشمی گفتند.

نمی‌توان سال‌روز تأسیس دانشگاه آزاد را رخدادی بیرون از کارنامۀ هاشمی توصیف کرد.   فراموشی عمدی یا سهوی پزشکیان وقتی بیشتر توی ذوق می‌زند که به یاد آوریم دو سلف و حامی او در انتخابات ۱۴۰۳ در سالروزهای دانشگاه آزاد چگونه به نام پایه‌گذار اشاره می‌کردند.

دربارۀ تاریخ این نهاد خاص البته می‌توان یادآور شد: اوایل شماری از دانشگاهیان در قبال دانشگاه آزاد موضع داشتند؛ هم به خاطر شعب متعدد و هم اعطای مدرک هم‌پای دانشگاه‌های دیگر ولی در مجموع بخشی از سرگردانی و بلاتکلیفی جوانان را پایان داد و به خاطر حمایت شخص هاشمی‌رفسنجانی از دیگر دانشگاه‌های غیردولتی متمایز شد.

فراموشی نام هاشمی‌رفسنجانی چه عمدی و از سر ملاحظات سیاسی و پرهیز از هر اصطکاک و سخن قابل تفسیر و چه سهوی از رئیس‌جمهوری چون مسعود پزشکیان پذیرفتنی نیست به چند دلیل:

نخست به خاطر وجه اخلاقی. چراکه بیم آن می‌رود دیگران نیز نقش موسسین را یادآور نشوند و تاریخ‌زدایی مرسوم شود. همان کاری که با نقش طالقانی و شریعتی و بازرگان شده و این حساسیت باید در همۀ امور لحاظ شود و منحصر به هاشمی‌رفسنجانی نیست. اساساً یکی از نشانه‌های بارز جوامع توسعه‌یافته همین است که تاریخ‌زدایی نمی‌کنند و حق هرکه را به‌لحاظ تاریخی ادا می‌کنند.

دلیل دوم این است که تصور می‌شود آقای پزشکیان هنوز در حال‌وهوای چپ سنتی دهۀ ۷۰ به سر می‌برد که میانه‌ای با هاشمی نداشتند و انگار به این خاطر علاقه و میلی به ذکر نام مرحوم هاشمی ندارد. با قاطعیت نمی‌توان این انگاره را مطرح کرد ولی به هر حال از این غفلت چنین تفسیری برمی‌خیزد.

وجه سوم این است که با این اشاره نکردن تصور می‌شود رئیس‌جمهوری به عمد از مباحث حساس سیاسی فاصله می‌گیرد و می‌خواهد مواردی را مطرح کند که بر سر آن بحث سیاسی در نگیرد ولی اگر این نکته هم باشد باز می‌توانست توجیه کند جنبۀ تاریخی را بازگفته است و قصد گشودن اختلافات کهنه را ندارد.

داستان البته منحصر به شخص رئیس فقید هیئت امنای دانشگاه آزاد نیست و در تصاویر رئیس پیشین این دانشگاه خصوصا رئیس طولانی‌مدت آن – عبدالله جاسبی و جانشین او حمید میرزاده- هم دیده نمی‌شود یا اگر هستند در کانون توجه نیستند.

این اشارات البته به معنی آن نیست که دانشگاه آزاد مِلک هاشمی و جاسبی بوده است. همچنین به معنی آن نیست که نطق آقای رئیس‌جمهور نکات مثبت نداشته است بلکه از این حیث جای تعجب است که چگونه اشعار محمد اقبال لاهوری را به یاد دارد و از بر می‌خواند ولی از یاد پایه‌گذار دانشگاه آزاد فرومی‌کاهد؟