فوتبال ایران؛ قربانی فساد و بی‌تدبیری

علیرضا چمکوری

فوتبال در ایران چیزی فراتر از یک ورزش است؛ یک مسئله اجتماعی، فرهنگی و حتی احساسی است. میلیون‌ها ایرانی زندگی خود را با نتایج تیم‌های محبوب‌شان گره زده‌اند و لحظات خوش و ناراحتی‌هایشان را با نتایج این تیم‌ها می‌سنجند.

اما وقتی تیم‌هایمان در سطح بین‌المللی شکست‌های سنگین می‌خورند، چیزی بیش از سه امتیاز از دست می‌رود؛ اعتماد به نفس ملی، غرور و حس همبستگی اجتماعی خرد می‌شود. شکست استقلال با نتیجه ۷–۱ مقابل الوصل تازه‌ترین نمونه این تراژدی است و نشان می‌دهد فوتبال ایران هنوز گرفتار ضعف‌های ساختاری و مدیریتی عمیق است.

کشورهای عربی مثل قطر، عربستان و امارات با سرمایه‌گذاری‌های کلان مالی و مدیریتی، تیم‌هایی ایجاد کرده‌اند که حتی مقابل نمایندگان ایران بدون ترس و با برنامه عمل می‌کنند. آنها مربیان خارجی حرفه‌ای، بازیکنان با کیفیت و سیستم‌های تحلیلی پیشرفته دارند که هر حرکت حریف را زیر نظر می‌گیرند و از آن بهره‌برداری می‌کنند.

در مقابل، تیم‌های ایرانی در زمین مسابقه مثل کودکانی کم‌آماده و بی‌سلاح هستند، آماده برای تحقیر و ناکامی. اما مسئله فقط ضعف تاکتیکی نیست؛ فوتبال ایران غرق در فساد، سیاست زدگی و مافیا است. قراردادهای غیرشفاف، انتخاب‌های غیرحرفه‌ای مربیان، دخالت‌های سیاسی و فشارهای بیرونی باعث می‌شود استعداد واقعی بازیکنان ضایع شود و تیم‌ها بدون انسجام و آمادگی کافی مقابل حریف ظاهر شوند. بازیکنان جوان و بااستعداد نه به دلیل توانایی، بلکه به خاطر روابط و رانت شانس بازی پیدا می‌کنند و نتیجه‌اش چیزی جز شکست‌های سنگین و تحقیرآمیز نیست.

این شکست‌ها فقط به زمین بازی محدود نمی‌شوند؛ هر ایرانی، حتی غیرطرفدار، حس ناکامی و تحقیر می‌کند. غرور ملی که می‌توانست در زمین فوتبال شکوفا شود، زیر پای سوءمدیریت و بی‌برنامگی خرد می‌شود. بارها شاهد بوده‌ایم که نمایندگان ایران مقابل تیم‌های عربی با اختلاف گل‌های زیاد شکست خورده‌اند و این صحنه‌ها به جای ایجاد افتخار، باعث خجالت و سرخوردگی بین‌المللی شده است.

راه حل اما روشن است. باید شفافیت و حرفه‌ای‌گری در مدیریت باشگاه‌ها و فدراسیون برقرار شود و مافیا و رانت‌ها حذف شوند.

سرمایه‌گذاری علمی و تکنولوژیک ضروری است؛ استفاده از تحلیل داده، هوش مصنوعی و فناوری برای ارتقای تاکتیک‌ها و آماده‌سازی بازیکنان ضروری است. توسعه فوتبال پایه و مدارس فوتبال، تمرین بلندمدت و برنامه‌ریزی منسجم، باید اولویت باشد تا نسل جدید بازیکنان با آمادگی و اعتماد به نفس وارد سطح حرفه‌ای شوند. پشتیبانی روانی و فرهنگی بازیکنان نیز حیاتی است، چرا که فشارهای روانی مسابقات بین‌المللی می‌تواند تصمیم‌گیری و عملکرد آنان را تحت تأثیر قرار دهد.

فوتبال ایران در بحران است، نه به دلیل بازیکنان یا مربیان، بلکه به خاطر سیستمی که عاشقانه مردم را به ورزشگاه می‌کشاند اما در نهایت آنها را تحقیر می‌کند. شکست استقلال ۷–۱ نه یک حادثه، بلکه نماد ناکارآمدی، فساد و بی‌برنامگی است؛ یک زنگ هشدار برای همه مسئولان و عاشقان فوتبال ایران که تا دیر نشده، باید تغییرات اساسی رخ دهد تا فوتبال ایران بتواند دوباره نماینده شایسته‌ای برای غرور ملی باشد.