«لبوبو» چگونه جهان را تسخیر کرد؟

این موجود اِلف‌مانند با گوش‌های نوک‌تیز، چشم‌های درشت و لبخندی شیطنت‌آمیز که ۹ دندان را به نمایش می‌گذارد، چیزی فراتر از یک عروسک ساده است؛ این عروسک نمادی از خلاقیت سرزمین اژدهاست که مرزهای جهان را درنوردیده و کشورها‌ را یکی پس از دیگری فتح کرده.

این شخصیت خیالی، بخشی از مجموعه اسباب‌بازی‌های «هیولاها» است که توسط هنرمند هنگ‌کنگی کاسینگ لانگ آفریده شده. بر‌اساس وب‌سایت رسمی فروشنده‌اش، لبوبو «مهربان است و همیشه قصد کمک دارد‌ اما اغلب نتیجه‌ای برعکس به بار می‌آورد.» این توصیفی است که در نگاه اول با ظاهر آشفته و ضدکمال‌گرایانه‌اش همخوانی دارد.

مجموعه‌های گوناگونی مانند «پر از انرژی»، «بنشیند»، «ماکارون هیجان‌انگیز» و «سقوط در وحشی» از این عروسک ساخته شده و شخصیت‌های همراهی چون زیمومو (رهبر قبیله)، تیکوکو (شریک عاطفی‌اش) و موکوکو نیز شهرت‌شان را مدیون لبوبو هستند. برای چشم‌های ناآشنا، این عروسک‌ها شبیه یکدیگر به نظر می‌رسند‌ اما برای هواداران واقعی، هر کدام دنیایی منحصربه‌فرد است.

تولید لبوبو به سال ۲۰۱۹ بازمی‌گردد، زمانی که شرکت چینی پاپ مارت حقوق آن را از کاسینگ لانگ خریداری کرد و با مدل «جعبه‌های غافلگیرکننده»، جعبه‌هایی که خریدار تا باز کردن‌شان نمی‌داند چه چیزی درون‌شان است، به بازار عرضه کرد. پاپ مارت‌ که در سال ۲۰۱۰ توسط وانگ‌نینگ در پکن به عنوان یک فروشگاه ساده بنیان نهاده شد‌ با موفقیت جعبه‌های غافلگیرکننده در سال ۲۰۱۶ رشد چشمگیری یافت‌ اما لبوبو بود که به موتور پیشران این شرکت تبدیل شد.

این شرکت در دسامبر ۲۰۲۰ وارد بورس هنگ‌کنگ شد و ارزش سهامش بیش از ۵۰۰ درصد افزایش یافت. درآمد پاپ مارت از ۱۱۶ میلیون دلار در نیمه نخست ۲۰۲۰ به حدود ۱.۹ میلیارد دلار در ۲۰۲۵ رسید و لبوبو به تنهایی ۷۰ برابر رشد فروش را تجربه کرد. جالب است بدانید، سود شرکت در نیمه اول سال جاری نزدیک به ۴۰۰ درصد جهش داشت.

اما داستان محبوب شدن لبوبو، روایتی پر از هیجان است. ابتدا در چین، پس از پایان همه‌گیری در اواخر ۲۰۲۲، به شهرت رسید؛ جایی که مردم به دنبال گریزی عاطفی بودند و ظاهر جذاب اما آشفته لبوبو، نمادی از ضدکمال‌گرایی شد. سپس به جنوب شرق آسیا گسترش یافت و در سال ۲۰۲۳ هوادارانی مانند فیونا ژانگ در کانادا پیدا کرد که از دوستان فیلیپینی‌اش درباره‌اش شنید.

نقطه اوج در آوریل ۲۰۲۴ بود، وقتی سوپراستار کی‌پاپ لیسا، یکی از اعضای گروه بلک‌پینک، عکس‌هایی با لبوبو در اینستاگرام منتشر کرد. پس از آن، چهره‌های مشهور جهانی مانند ریانا که لبوبو را به کیف لوئیس ویتونش آویخت، کیم کارداشیان با مجموعه ۱۰ تایی‌اش، دوا لیپا و حتی دیوید بکهام وارد میدان شدند. این موج، صف‌های طولانی در فروشگاه‌ها از شانگهای تا لندن به وجود آورد.

فروش جهانی لبوبو خیره‌کننده است: در بیش از ۳۰ کشور از ایالات متحده و انگلیس تا استرالیا و سنگاپور موجود است و ۴۰ درصد درآمد پاپ مارت در سال ۲۰۲۴ از خارج چین تأمین شد. بیشترین فروش در ایالات متحده است که ۴۰ درصد صادرات نسخه‌های تقلبی نیز به آنجا صورت گرفته. در بازار ثانویه، قیمت‌ها سر به فلک گذاشته: یک نسخه پنهان ۹۹ یوانی به ۱۴۰۰ یوان (۱۹۵ دلار) می‌رسد و مجموعه‌های جدید از ۱۹۹ یوان به بیش از ۲۰۰۰ یوان.

در آمریکا، قیمت رسمی دو برابر چین است و خریداران از بازار فیس‌بوک استفاده می‌کنند. این روند حتی به قدرت نرم چین یاری رسانده؛ خبرگزاری شینهوا آن را نماد «خلاقیت چینی که جهان آن را درک می‌کند» می‌داند، در کنار بازی‌هایی مانند افسانه سیاه: ووکونگ.

در ایران نیز لبوبو طوفانی به پا کرده؛ بیش از یک میلیون عروسک فروخته شده، با گردش مالی ۷۰۰ میلیارد تومان. این آمار، نشان‌دهنده نفوذ روندهای جهانی در بازار ایران است، جایی که حس کنجکاوی جعبه‌های غافلگیرکننده، اشتیاق به جمع‌آوری را برانگیخته.

با این حال، سایه نسخه‌های تقلبی بر این موفقیت سنگینی می‌کند. «لفوفو» لقب شوخ‌طبعانه برای نسخه‌های جعلی با نام‌هایی مانند لاگوگو، لابابا و لاپوپو، در کارخانه‌های کوچک گوانگ‌دونگ و هبی چین تولید می‌شود. این جعلی‌ها ارزان‌تر و حدود یک‌دهم قیمت اصلی هستند و گاه ویژگی‌های اضافی مانند آواز و رقص دارند که نسخه اصلی فاقد آن‌هاست.

یک کارخانه در دونگ‌گوان ماهانه ۱۵۰ تا ۱۶۰ هزار تا از این عروسک‌ها می‌فروشد و سود ۲ میلیون یوانی به جیب می‌زند. اما نکته خطرناک‌ آنکه مقامات آمریکا و انگلیس هشدار داده‌اند که قطعات کوچک‌ عروسک‌های لفوفو مانند چشم و دست، خطر خفگی برای کودکان دارد. چین بیش از ۱.۸ میلیون عروسک جعلی را توقیف کرده و گمرک‌ها ده‌ها هزار تا را ضبط کرده‌اند اما همچنین لفوفو نیز پرفروش شده و همه جا هست و دیده می‌شود.

در نهایت، لبوبو نه‌تنها یک اسباب‌بازی، بلکه پدیده‌ای فرهنگی است که مرزها را پشت سر گذاشته. صف‌های طولانی خرید و ویدیوهای بازکردن جعبه با میلیون‌ها بازدید در شبکه‌های اجتماعی، نشان می‌دهد چگونه زمان‌بندی دقیق و درست، کاوش سلیقه جهانی و استفاده صحیح و کارآمد از تبلیغات اینترنت، یک روند جهانی می‌آفریند.

*روزنامه هفت صبح