هم‌میهن: قانون حجاب در ایران فدرالی شد

در روزهای پس از آتش‌بس میان ایران و اسرائیل، حجاب زنان یکی از پربحث‌ترین موضوعات در سخنان مسئولان دولتی، نمایندگان مجلس، مردم و کاربران شبکه‌های اجتماعی بوده است. یک‌ماه پس از آتش‌بس بود که فاطمه مهاجرانی، سخنگوی دولت گفت که اگر لایحه حجاب و عفاف اجرا می‌شد، شاهد همراهی و انسجام مردم در جنگ ۱۲ روزه نبودیم؛ لایحه‌ای که با مجوز شورای‌عالی امنیت ملی، متوقف شد. این‌ها اما موجب نشده که گزارش‌های روزمره مردم و خبرهای رسمی و غیررسمی درباره برخوردهای قضایی، تذکرهای خیابانی، ارسال پیامک و پلمب کافه‌ها با موضوع حجاب، متوقف شود.

روزنامه هم‌میهن در شماره امروز، گزارشی درباره وضعیت متفاوت برخورد با «بی‌‌حجابی» زنان در تهران و دیگر شهرها منتشر کرده که در ادامه بخش‌هایی از آن را مرور می‌کنیم:

در دوماه‌ونیمی که از آتش‌بس می‌گذرد، یکی از بحث‌های داغ میان کاربران شبکه‌های اجتماعی و حتی بعضی مسئولان این بوده که برخوردها با موضوع «بی‌حجابی زنان» منتفی شده یا مسکوت گذاشته شده است. گزارش‌ها و بررسی اخبار رسمی و غیررسمی در این باره اما موضوع دیگری را نشان می‌دهد؛ اینکه این برخوردها در تهران کمرنگ شده اما در دیگر شهرها به‌ویژه شهرهای کوچک، همچنان وجود دارد.

نمونه‌اش همین سه روز پیش که خبر آمد سه کافه در شهر دزفول به‌دلیل بی‌حجابی پلمب شده‌اند. یک روز بعد از تهران هم خبر رسید یک کافه در نیاوران تهران که قصد برگزاری یک مراسم با حضور زنان موتورسوار را داشت، پلمب شده است؛ زنانی که یک‌هفته پیش دولت اعلام کرد، برای حمایت و قانونی‌تر کردن موتورسواری‌شان، لایحه‌ای را در این باره به مجلس فرستاده است.

اخبار رسمی و غیررسمی نشان می‌دهد در دو ماه گذشته حدود 20 کافه، باغ رستوران و تالار عروسی به‌دلیل آنچه هنجارشکنی درباره نوع پوشش و حجاب زنان خوانده شده، در شهرهای تهران، دزفول، همدان، کاشان و مَرق اصفهان پلمب شده‌اند.

اختلاف بین مسئولان، ادامه تشکیل پرونده

نوزدهم مردادماه بود که مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری در دیدار با مدیران و اصحاب رسانه گفت: «من معتقد به حجاب هستم؛‌ اما نمی‌شود با زور چادر سر بانوان کرد،‌ همانطور که نشد با زور حجاب از سر زنان برداشت. موضوع حجاب باید با فرهنگ‌سازی حل شود؛ مساجد باید فرهنگ‌سازی کنند. موضوع حجاب باید با منطق حل شود، نه با دعوا.» از بعد این اظهارنظر اما مخالف‌خوانی‌ها ادامه دارد؛ به‌ویژه از سوی نمایندگان مجلس و فعالان سیاسی اصولگرا. نمونه‌اش اسماعیل کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس که حدود دوهفته پیش درباره نوع مواجهه دولت با موضوعی مانند حجاب گفت که بحث حجاب یک مسئله شرعی و قانونی است، یعنی نمی‌توان گفت که فقط یک موضوع جناحی و سیاسی است.

هرچند در دو ماه گذشته، دیگر خبر چندانی درباره تشکیل پرونده قضایی برای زنان بی‌حجاب یا تذکر و انتقال آنها توسط ماموران فراجا در تهران، به گوش نمی‌رسد اما به نظر می‌رسد در تعدادی از شهرهای ایران، هنوز بعضی برخوردها وجود دارد. 29 مردادماه بود که ماجرای کلیپ درگیری بین دو ‌نوجوان و یک خانم محجبه در شهر فسا استان فارس خبرساز شد. دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان فارس بعد از انتشار این فیلم، از دستگیری دو دختر نوجوان و عامل تهیه و انتشار کلیپ درگیری مقابل یک مرکز تجاری در فسا خبر داد.

مریم، زن 30 ساله ساکن اهواز می‌گوید تقریباً هفته‌ای سه‌بار با برخوردهایی با موضوع حجاب در این شهر مواجه می‌شود؛ از فرودگاه و مراکز خرید تا استخر و مجموعه‌های ورزشی: «همین هفته‌پیش با دوستانم به یکی از مراکز خرید اهواز رفته بودیم اما آنجا با برخورد تند ماموران زن و مرد مستقر در آنجا مواجه شدیم. یکی از ماموران، یکی از دوستانم را به‌سمت ون می‌برد تا او را ببرند اما او را نجات دادیم و با خودمان به بیرون مرکز خرید بردیم. برای ورود به استخرها هم به ما تذکر می‌دهند؛ می‌گویند به ما تذکر داده‌اند و اگر بدون حجاب وارد شوید، پلمب می‌شویم. یک مجموعه ورزشی دیگر هم در یکی دیگر از شهرهای خوزستان با همین موضوع پلمب شده بود که با دادن تعهد، رفع پلمب شد.»

تشکیل پرونده‌های قضایی برای زنان با این موضوع در بعضی دیگر از شهرها هم وجود دارد؛ وکلای ساکن اصفهان  می‌گویند هرچند برخوردهای شهری و ارسال پیامک‌های تذکر به زنان این شهر نسبت به قبل کمتر شده، اما همچنان وجود دارد. یکی از وکلای دادگستری که نام‌اش نزد «هم‌میهن» محفوظ است، می‌گوید که در این شهر همچنان تنگناهای حقوقی در موضوع حجاب وجود دارد. او در دو ماه گذشته، از دو پرونده قضایی موکلانش با این موضوع دفاع کرده و در شش‌ماه گذشته برای دست‌کم چهار پرونده به دادگاه‌های صلح رفته است.

تفاوت بین تهران و دیگرشهرها

تفاوت بین برخوردها با زنان ساکن تهران و دیگرشهرها، حالا محل بحث تعدادی از زنان شده است. فاطمه موسوی‌ویایه، جامعه‌شناس، مسئله برخوردهای متفاوت با حجاب زنان در شهرهای مختلف را ازمنظر عرف و ساختار سیاسی فعلی صورتبندی می‌کند.

او می‌گوید، مسئله حجاب و پوشش زنان پیچیده و دارای چندلایه است و گاهی این عرف است که در مسئله حجاب و نوع واکنش‌ها به آن تاثیرگذار است: «یکی از لایه‌های این مسئله، قانون و خواسته‌های حاکمیت است که در این سطح به‌نظر می‌رسد با نوعی چنددولتی در ساختار سیاسی روبه‌رو هستیم و وحدت‌رویه و اتفاق‌نظری در این زمینه وجود ندارد. اختلافات سیاسی باعث می‌شود در شهرهایی مانند مشهد و اصفهان رویکرد متفاوتی نسبت به حجاب، برگزاری کنسرت و… در پیش گرفته شود. ازنظر ساختار سیاسی، این خودمختاری ضمنی و نقض وحدت رویه سیاسی، هشداردهنده است و نشان می‌دهد که دولت نمی‌تواند یک‌دست باشد و فقط تا جاهایی قلمرو قانون است. این مسئله بسیار نگران‌کننده است و باید حل شود.»