15 نکته درباره حمله اسرائیل به قطر

رضا غبیشاوی

درباره حمله اسرائیل به دوحه قطر می توان گفت:

1- حمله جنگنده های اسرائیل به رهبران حماس در دوحه پایتخت قطر، موفقیت آمیز نبود و آنها نجات یافتند اما حادثه، به خودی خود و فارغ از موفقیت یا عدم موفقیت، به شدت اتفاق مهم و دارای تبعات بزرگ است.

این نخستین حمله اسرائیل به قطر و یکی از کشورهای جنوب خلیج فارس است. اسرائیل قبلا به عراق و ایران (غرب و شمال خلیج فارس) هم حمله داشت.

2- این دومین حمله به قطر از زمان استقلال این کشور در سال 1971 م /1350 ش تاکنون (54 سال) است. ایران در سوم تیر گذشته هم در حمله موشکی، پایگاه امریکا در قطر را مورد هدف قرار داد. این حمله تهران، در واکنش به حملات هوایی امریکا به سه مرکز هسته ای ایران انجام شد.

دود ناشی از حمله هوایی اسرائیل به دوحه قطر

3- حمله اسرائیل، تاریخ سیاسی قطر را به قبل و بعد از آن تقسیم می کند. این اتفاق حتما باعث تغییرات بزرگ و اساسی در قطر در همه سطوح از جمله پارادیم ها خواهد شد. تغییراتی که بعید نیست به سطح حکومت و حاکمان برسد.

این حمله، یک شکست برای مقامات قطری به شمار می آید چرا که اولا نتوانستند آن را پیش بینی کنند. ثانیا نتوانستند مانع از حمله شوند. ثالثا نتوانستند با حمله مقابله کنند. در نتیجه، قطر در شرایط جنگی قرار گرفت. این وضعیت بدترین گزینه ممکن برای قطر است.

قطر برای ادامه رشد و پیشرفت اقتصادی، نیازمند امنیت و به صفر رساندن احتمال حمله مجدد به این کشور در آینده است. قطر برای رسیدن به این هدف، روابط با اسرائیل را توسعه خواهد داد.

4- حضور ارتش امریکا در قطر مانع از حمله به این کشور نشد. قطر در 3 ماه، 2 مرتبه با حمله خارجی روبه رو شد. قطر میزبان بزرگترین و مهمترین پایگاه نظامی امریکا در منطقه (سنتکام) است. سنتکام یا فرماندهی مرکزی ارتش امریکا مسوولیت رهبری نظامیان امریکایی در منطقه را برعهده دارد.

هدف اصلی استقرار نظامی امریکا در خاک قطر، جلوگیری از حمله خارجی به این کشور است اما محقق نشد. در حمله اسرائیل، ارتش امریکا جلوگیری نکرد بلکه دولت امریکا از قبل مطلع شد. این حمله حتما با چراغ سبز ترامپ صورت گرفت. در حمله موشکی ایران به پایگاه امریکا در قطر هم از قبل میان تهران و واشنگتن هماهنگی انجام شد. (به گفته ترامپ)

5- توافق غیررسمی میان اسرائیل و قطر وجود داشت که اسرائیل در خاک قطر حمله ای انجام ندهد. برهمین اساس قطر و اسرائیل روابط غیررسمی و رسمی دارند و رهبران حماس در قطر بودند. اسرائیل، این توافق را نقض کرد. حمله، همکاری و ارتباطات قطر- اسرائیل را تغییر می دهد. این حمله، عدم پایبندی تل آویو به تعهدات و چارچوب ها را نشان داد حتی با کشوری که هم پیمان امریکاست.

قطر گرچه اسرائیل را به رسمیت نمی شناسد و دو طرف روابط رسمی دیپلماتیک یا سفارتخانه و سفیر ندارند اما از حدود 30 سال قبل، روابط غیررسمی را شروع کردند. در جام جهانی فوتبال در قطر، مقامات دوحه با راه اندازی پرواز از اسرائیل به قطر برای حضور تماشاگران اسرائیلی موافقت کردند. با هماهنگی اسرائیلی ها و از طریق پرواز به تل آویو، برای کارمندان دولت در غزه، پول نقد فرستادند. بارها در پرونده های مختلف میان اسرائیل و دیگر کشورها و گروه ها از جمله حزب الله و حماس و … میانجیگری کردند.

ضمن اینکه استقرار دفتر حماس در قطر نه با هدف حمایت از این گروه بلکه با هماهنگی امریکا و با هدف ایجاد زمینه ای برای مذاکرات با اسرائیل انجام شد. اما اسرائیل به هیچ کدام از این توافقات قبلی احترام نگذاشت و حمله نظامی به قطر را انجام داد.

محل حمله اسرائیل به اقامتگاه رهبران حماس در دوحه قطر

قطر در حال میانجیگری و مذاکرات غیرمستقیم صلح میان اسرائیل و حماس بود که مورد حمله اسرائیل قرار گرفت. این رفتار خارج از چارچوب اسرائیل، ضربه دیگری به تصویر آسیب دیده اسرائیل در منطقه است. اسرائیل خود را یک دولت – کشور می داند اما رفتارهایش در چارچوب گروه های مسلح شورشی قابل تعریف است.

برخلاف تصور و پیش فرض ها، امکان حمله اسرائیل به جنوب خلیج فارس هم وجود دارد. پیام حمله این بود: اسرائیل حمله می کند حتی به کشوری که با تل آویو رابطه دارد.

6- قطر دهمین کشوری است که اسرائیل به آن حمله می کند. قبلا به فلسطین، لبنان، سوریه، مصر، اردن، عراق، سودان، یمن و ایران حمله کرده بود.

7- ایران حمله اسرائیل به قطر را در بالاترین سطح محکوم کرد. این اتفاق در نگاه وسیع، به سود ایران است چرا که آنچه درباره اسرائیل و تاثیر ارتش امریکا در منطقه می گفت را تایید کرد.

همچنین نشان داد نه تنها ایران به عنوان بزرگترین دشمن تل آویو، بلکه حتی قطر با وجود داشتن روابط جدی با اسرائیل و هم پیمانی نظامی سیاسی با امریکا نیز مورد حمله اسرائیل قرار می گیرد. نوع رفتار اسرائیل با کشور دشمن (ایران) و کشوری که با آن ارتباطات رسمی دارد (قطر)، از نظر حمله و تجاوز نظامی و نقض حاکمیت، تفاوتی ندارد.

این حمله، قطر و کشورهای عربی را به ایران نزدیک می کند. قبلا ایده ای وجود داشت که اسرائیل از کشورهای جنوب خلیج فارس در برابر ایران دفاع می کند اما این ایده هم اکنون تضعیف شده است.

با این حال، این حمله، باعث نمی شود قطر اردوگاه خود را تغییر دهد یا روابط نزدیک با امریکا را تضعیف کند. این حمله باعث نمی شود قطر از محور امریکایی – غربی جدا شود و به محور ایران منتقل شود.

این حمله، سطح تنش را در منطقه بالا می برد. افزایش تنش در منطقه به ضرر ایران و به سود اسرائیل است.

8- هیات حماس در حال بررسی طرح صلح ترامپ بود که به آنها حمله شد. شبیه ایران که در حال مذاکره با امریکا بود که با حملات اسرائیل روبه رو شد.
با این حال از این دو حادثه نمی توان نتیجه گرفت مذاکره بد است یا نباید مذاکره کرد. سوء استفاده از یک ابزار به معنی بد بودن آن ابزار نیست بلکه باید هوشیاری را افزایش داد.

9- قبلا قطر متهم می شد که وارد بازی های بزرگتر از سطح خود می شود و در نتیجه خود را در معرض خطرات بزرگ قرار می دهد. به عنوان مثال، اسرائیل نمی تواند در حمله هوایی به ترکیه، رهبران حماس را در این کشور مورد هدف قرار دهد چرا که ترکیه هم عضو ناتو است. هم ارتش و نیروی هوایی قدرتمند دارد. هم به لحاظ مساحت، بزرگ و هدف سهل و آسانی برای حمله نیست. هم اینکه ترکیه می تواند به اسرائیل پاسخ نظامی بدهد.

ضمن اینکه قطر سیاست خارجی موازی و متضاد را دنبال می کند و این سیاست با همه نقاط مثبت می تواند در جایی، خطرساز باشد. قطر همزمان با حماس و اسرائیل رابطه خوبی دارد (داشت) گرچه حماس و اسرائیل در حال جنگ با هستند. با ایران و امریکا رابطه خوبی دارد گرچه دو کشور در تضاد با یکدیگر هستند. با امریکا و طالبان رابطه خوبی دارند گرچه دو طرف در حال جنگ با یکدیگر بودند.

10- از نتایج این حمله پیش بینی می شود کادر حماس از قطر خارج یا اخراج شوند؛ در ارتباطات قطر – امریکا تغییرات اساسی ایجاد شود اما قطر به رابطه با اسرائیل ادامه می دهد.

11- حمله اسرائیل به قطر، به سود جبهه ایران و مخالفان و دشمنان اسرائیل و به ضرر جبهه حامیان عادی سازی روابط با اسرائیل است.

12- اسرائیل قبلا رهبران حماس و دیگر گروه های فلسطینی را در کشورهای لبنان، سوریه، اردن، امارات و ایران مورد هدف قرار داده بود و حالا قطر جدیدترین گزینه است.

اسرائیل در سال 2010 ، یکی از فرماندهان رده بالای حماس “محمود مبحوح” را در هتل روتانا دبی به صورت مخفیانه به قتل رساند. در آن زمان نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بود.

اسرائیل در سال 1997 خالد مشعل رئیس دفتر سیاسی حماس را در شهر امان پایتخت اردن ترور کرد. عاملان موساد در این عملیات، خالد مشعل را مسموم کردند اما دستگیر شدند. با فشار پادشاه اردن (ملک حسین)، اسرائیل پادزهر آن را ارائه کرد و خالد مشعل نجات یافت. در آن زمان هم نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل بود.

در حمله هوایی اسرائیل به جنوب لبنان در سال 2024 و همزمان با جنگ در غزه، صالح العاروری از مقامات ارشد حماس مورد هدف قرار گرفت و به قتل رسید.

اسماعیل هنیه رئیس دفتر سیاسی حماس نیز که برای مشارکت در مراسم تحلیف ریاست جمهوری مسعود پزشکیان به ایران سفر کرده بود با حمله اسرائیل در اقامتگاهش در تهران به شهادت رسید.

13 – تردید کشورهای عربی درباره تاثیرگذاری هم پیمانی با امریکا افزایش می یابد به ویژه درباره تاثیر حضور ارتش امریکا برای جلوگیری از حمله.
این حمله، اعتماد و تکیه کشورهای عربی منطقه را به امریکا تضعیف می کند.
شاید برای اول بار، یک هم پیمان امریکا (اسرائیل) با چراغ سبز آمریکا به دیگر هم پیمان امریکا (قطر) حمله می کند. این حمله، کشورهای جنوب خلیج فارس را به محور روسیه و چین نزدیک می کند.

14- این حمله، یک اتفاق استثنایی و نشانه ای از عصر ترامپ است. همانطور که حمله اسرائیل و امریکا علیه ایران و هدف قرار دادن سردار سلیمانی با چراغ سبز ترامپ رخ داد. حرکت هایی که تنها در چارچوب شناخت ترامپ، قابل تفسیر و تحلیل هستند. خروج از چارچوب، عدم تعهد به تعهدات

15- این حمله، قطر را تضعیف می کند به ویژه در میان رقبای جدی اش (عربستان سعودی و امارات). حمله اسرائیل، قطر را وارد عصر جدیدی می کند که ابهام مهمترین ویژگی آن است.

حمله اسرائیل به قطر، تنها به این کشور تعریف نمی شود بلکه تهدیدی علیه 6 کشور جنوب خلیج فارس (شورای همکاری) به شمار می آید و رابطه اسرائیل با آنها را دستخوش تحول قرار می دهد.

منبع: عصرایران