افغانستانی‌های مقیم ایران به شدت رفتنی شده‌اند

خلیج فارس: اخیرا منابع خبری اعلام کردند که اخراج افغانستانی‌هایی که در سال‌های گذشته، غیرقانونی وارد ایران شده بودند شدت گرفته است و در روزهای اخیر، بیش از ۲۰۰هزار نفر از ایران اخراج شده‌اند. برخی خبرها نیز حاکی از بازداشت تعدادی از اتباع به جرم هم‌دستی با اسرائیل در جنگ ۱۲روزه است.

در پی جنگ ۱۲ روزه و آشکار شدن ابعاد امنیتی حضور مهاجران غیرقانونی در کشور، مسئله ساماندهی اتباع افغانستانی بار دیگر به کانون توجه افکار عمومی و تصمیم‌گیران بازگشته است. خروج تدریجی کارگران افغان از بازار کار ایران، اگرچه در ظاهر اقدامی برای احیای نظم قانونی تلقی می‌شود، اما در لایه‌های پنهان خود، زنگ هشداری است برای بحرانی عمیق‌تر: خلأ ناگهانی در نیروی کار، ضعف زیرساخت‌های اشتغال، و شکنندگی ساختار نظارتی در حوزه روابط کار. در چنین شرایطی، پرسش اساسی این است: آیا اقتصاد ایران بدون کارگران مهاجر دوام خواهد آورد؟ و آیا دولت، برای این جراحی پرهزینه، آمادگی ساختاری و اجتماعی دارد؟

آثار اقتصادی خروج

خروج گسترده مهاجران غیرقانونی افغانی از ایران که تعداد آن‌ها بین ۵ تا ۸ میلیون نفر برآورد شده است، می‌تواند آثار اقتصادی متعددی به دنبال داشته باشد. از یک‌سو، این سیاست ممکن است فرصت‌های شغلی بیشتری برای نیروی کار ایرانی، به‌ویژه در مشاغل کم‌درآمد مانند کارگری ساختمانی، سرایداری و کشاورزی، ایجاد کند زیرا مهاجران غیرقانونی اغلب در این بخش‌ها مشغول به کار بوده‌اند. این امر می‌تواند به کاهش نرخ بیکاری میان جوانان ایرانی کمک کند که یکی از مطالبات عمومی در شرایط اقتصادی کنونی است.

از سوی دیگر، خروج ناگهانی نیروی کار ارزان‌قیمت می‌تواند چالش‌هایی برای اقتصاد ایران ایجاد کند. بسیاری از صنایع، به‌ویژه بخش‌های ساخت‌وساز و کشاورزی، به نیروی کار مهاجر وابسته‌اند زیرا این نیروها اغلب با دستمزدهای پایین‌تر و بدون مزایای بیمه‌ای کار می‌کنند. خروج آن‌ها ممکن است به کمبود نیروی کار در این بخش‌ها منجر شود، هزینه‌های تولید را افزایش دهد و درنتیجه، به تورم در برخی کالاها و خدمات دامن بزند.

چالش‌های افغان‌های غیرمجاز

افزایش نگرانی‌های امنیتی، یکی از عوامل کلیدی در این سیاست‌گذاری است. گزارش‌هایی از نقش برخی مهاجران غیرقانونی افغانی در فعالیت‌های تخریبی و حتی عملیات مرتبط با سرویس‌های اطلاعاتی خارجی، ازجمله اسرائیل، منتشر شده است. برای مثال، برخی منابع ادعا کرده‌اند که اتباع غیرمجاز در اقداماتی نظیر جاسوسی یا خراب‌کاری دخیل بوده‌اند، هرچند آمار دقیق و شواهد مستند در این زمینه به‌صورت عمومی منتشر نشده‌اند. این موضوع به‌ویژه پس از حملات غیرانسانی به مقامات و خانواده‌ها که گمان می‌رود برخی از عوامل آن از میان مهاجران غیرقانونی بوده‌اند، حساسیت بیشتری ایجاد کرده است. این حوادث، همراه با افزایش جرایم مرتبط با مهاجران غیرقانونی مانند قاچاق مواد مخدر و نزاع‌های خیابانی به تشدید نگاه امنیتی به این گروه منجر شده است.

همچنین، استفاده اتباع غیرمجاز از یارانه‌ها و خدمات عمومی، مانند نان یارانه‌ای، در شرایط اقتصادی دشوار ایران، نارضایتی عمومی را افزایش داده است. این نارضایتی‌ها در شبکه‌های اجتماعی و برخی رسانه‌ها به‌صورت اظهارات تند و گاه نژادپرستانه علیه مهاجران بروز یافته و فشار عمومی برای اخراج آن‌ها را تقویت کرده است.

کاربران چه گفتند؟

وحید در انتقاد به حضور گسترده افغان‌ها در مشاغل زیر نظر شهرداری  نوشت: وقتی شهردار تهران، هزاران  نیروی افغان رو تو بدنه شهرداری به‌کار می‌گیره، یعنی به‌راحتی میشه اطلاعات لوکیشن، مسیرهای تردد، شبکه حمل‌ونقل و حتی زیرساخت‌های حیاتی رو داد دست دشمن.امنیت نباید بازیچه ارزونی نیروی کار بشه!

از سویی دیگر کاربری به نام بتول که از اتباع است به این تصمیم معترض شده: ما مهمان نبودیم. ما آواره شدیم. مجبور شدیم سرزمینمون رو ترک کنیم. نسل من، در غربت به دنیا اومده، درس خونده، کار کرده و انسان بوده. حق ما “راندن” نیست، احترامه. ما نه اشغالگریم، نه بار اضافه. ما انسانیم، نه آمار.

محمد در پاسخ به اظهارات بتول می‌نویسد: نظر این خانم در مورد اسرائیل و آمریکا چه بوده؟مطلقا هیچ!  مگه می‌شود در مورد جایی که زاده شدی، رشد کردی هیچ نظری نداشته باشی؟ اینها فقط طلب‌کار هستند و اگر فرصت داشته باشند دشمنی می‌کنند و می‌روند.

مهدی هم نوشت: هیچ کشوری در شرایط جنگی اینقدر منابع نداره که مهاجر خوب رو از بد تشخیص بده. ایران به اندازه کافی مهمان نوازی خودش رو ثابت کرده. یه مدت ملت دوست افغان تحمل کنند تا از این مرحله عبور کنیم.

پری هم معتقد است: الان ایران جنگ شده و ممکنه بخشی از جمعیت قصد مهاجرت به کشور های همسایه داشته باشند، کدام کشور حاضره پذیرای مهاجرین به مدت نامشخص باشه؟ آیا همین افغانستان که مهاجرین میلیونی بر ما تحمیل کرد حاضره پذیرای ایرانی ها باشه؟

شاهین اما درباره اخراج اتباع نظر متفاوتی دارد: این ویدیوهای مردم افغان رو می‌بینم دلم کباب میشه. ما مردم خاورمیانه چقد هممون بدبختیم.

و کیان: زمانی اخراج اتباع افغان به مرحله عمل میرسه  که در شهرک‌های صنعتی، تمام کارگاه های تولیدی، مناطقی مانند شهر ری، گل شهر مشهد، محمودآباد اصفهان و روستاهای اطراف کلان‌شهر های ایران جستجوی خانه به خانه و محل به محل انجام دهند!