فاضلاب؛ برچسبی همیشگی بر پیشانی شهر چغادک

چغادک که با ۱۹ هزار جمعیت در فاصله ۱۵ کیلومتری شهر بوشهر قرار دارد و در سال ۷۹ از روستا به شهر تبدیل شد، از سال‌های پیش حتی قبل از آن که به شهر تبدیل شود، با مشکلات فاضلاب رو به‌رو بوده است. بعد از تبدیل شدن به شهر نیز هنوز این معضل گریبانگیر این شهر است. در این سال‌ها با وجود وعده هایی که  مسئولان استان و نمایندگان مجلس برای حل معضل مختلف داده‌اند، هنوز درب فاضلاب برای این شهر بر همان پاشنه می‌چرخد و مسئولان نیز همچنان بر وعده‌های خود اصرار می‌کنند.

در سال‌های گذشته، مردم این شهر، بارها از مسئولان شهری و استان خواستار رفع این مشکل شده‌اند چرا که این آسیب نه تنها به زیست انسانی بلکه به زیست محیطی نیز خساراتی وارد کرده است.

فاضلاب و روان‌آب‌هایی که در سطح شهر چغادک از منازل خارج شده و در سطح کوچه‌ها جاری می‌شوند، حاوی مواد آلوده و بیماری‌زایی هستند که تهدیدی جدی برای زندگی شهروندان این شهر است. لازمه از بین بردن این مشکل ایجاد تصفیه خانه فاضلاب شهری است. اما در این سال‌ها دستگاه‌های مرتبط نه تنها اقدام جدی برای این کار نکرده‌اند بلکه هر بار وعده‌هایی داده‌اند و نبود اعتبار را بهانه کرده‌اند تا این مشکل و همچنان مانند برچسبی بر پیشانی شهر چغاک بماند.

زهرا، خانم خانه‌داری است که در محله شهید عاشوری ( محله عرب‌نشین‌ها) ساکن است. او می‌گوید وضعیت فاضلاب در این منطقه خیلی اسفناک است و همه روان‌آب‌ها که از منازل خارج می‌شود، سطح کوچه را می‌گیرد و بوی نامطبوعی ایجاد می‌کند و علاوه بر این باعث تجمع حشرات و جانوران موذی مثل مگس، سوسک و پشه شده است.

به گفته وی شهرداری که خود از وضعیت کوچه باخبر است، تاکنون اقدام موثری برای جمع کردن این فاضلاب‌ها نکرده است.

فاطمه شهروند دیگری است که از وضعیت فاضلاب چغادک گلایه می‌کند و می‌گوید فاضلاب و پساب‌های شهری چغادک که  به صورت غیر بهداشتی و تصفیه نشده در محیط سکنه رها شده‌اند، باعث آلودگی ظاهری محیط  شده و چهره‌ی نازیبایی را ایجاد کرده است و در فصل بارندگی شرایط بدتر هم می‌شود.

وقتی از او می‌پرسم آیا برای رفع این معضل به مسئولان شهر مراجعه کرده است، می‌گوید: «فریاد ما به جایی نمی‌رسد. هرچه گفتیم و می‎گوییم، فایده‌ای ندارد، شهردار و کارکنان خودشان از وضعیت کوچه‌ها خبر دارند اما تاکنون اقدام مؤثری برای رفع همیشگی این مشکل انجام نداده‌اند.»

محمد یکی از مغازه‌داران شهر چغادک نیز از وضعیت فاضلاب و آب‌های خاکستری که در کوچه و خیابان‌های شهر چغادک جاری می‌شود دل پری دارد. او می‌گوید: « تا یادم می‌آید، از گذشته که هنوز چغادک به شهر تبدیل نشده بود، فاضلاب در کوچه و گودال‌ها جمع می شد و تا مدت‌ها می‌ماند و بوی بدی ایجاد می‌کرد؛ به طوری که نمی‌توانستی چند قدمی آن حرکت کنی. از آن سال‌ها تاکنون هنوز این مشکل وجود دارد. هرچند شهرداری اقداماتی انجام داده اما کافی نیست و این مشکل باید به صورت اساسی حل شود که نیازمند تصفیه خانه‌ی  فاضلاب شهری است.»

او بیان می‌کند: «مواد آلوده و گازهای سمی خطرناکی در اثر تجمع فاضلاب در شهر ایجاد می‌شود که در صورت مهار نشدن باعث صدمه به محیط زیست و آلودگی هوا می‌شود. مقدار زیادی از این گازها برای انسان خطرناک است و باعث ایجاد مشکلات تنفسی می‌شود. همچنین حضور این گازها در معابر عمومی و محل زندگی باعث ایجاد بوی تعفن و زننده در محیط می‌شود.»

وی می‌گوید: شهر چغادک به شدت از مشکلات و معضلات فاضلاب رنج می‌برد و کاستی‌های زیادی در این زمینه وجود دارد که باید با جدیت مورد توجه قرار گیرد.

این شهروند با تأکید بر اینکه کم‌کاری در این زمینه مسائل اجتماعی و زیست محیطی زیادی را در پی خواهد داشت، گفت: « بعد از سالها که چغادک عنوان شهر را یدک می‎کشد، هنوز هم دچار کم‎توجهی است.»

فاضلاب های  تصفیه نشده روزانه در مسیر جاده بوشهر به چغادک (بعد از سه راه خیراندیش) رها می‌شود به طوری که همه زمین‌های اطراف را فراگرفته و بوی بسیار بد و غیر قابل تحملی را ایجاد کرده و به‌خصوص ساکنان شهرک صنعتی چغادک را کلافه کرده است.

رها شدن فاضلاب در اطراف جاده، علاوه بر این که منظره‌های نازیبایی در این منطقه خلق کرده، باعث رشد بیش از حد بیشه‌زارها گردیده تا جایی که این رشد بیش از اندازه نیزارها به تأسیسات برق که اطراف جاده قرار دارد، رسیده که علاوه بر خطرات آتش سوزی، موجب فرسودگی تدریجی این تأسیسات است.

شیوع بیماری، آلودگی منابع زیر زمین، آلودگی محیط زیست و آلودگی هوا را می توان بخشی از مضرات فاضلاب چغادک بر محیط زیست و زندگی انسان‌ها دانست.

مسئولان بوشهر اما هر کدام دلیلی را برای ادامه این روند ناخوشایند بیان می‌کنند.

فرماندار بوشهر: چشم‌انداز روشنی در حال شکل‌گیری است

فرماندار بوشهر درخصوص نبود ایستگاه تصفیه فاضلاب در شهرهای استان بوشهر می‌گوید: «برای فاضلاب در استان زیرساختی دیده نشده و با افزایش جمعیت و نبود شبکه جمع‌آوری و ایستگاه تصفیه خانه، فاضلاب دراین شهرها مشکل‌ساز شده و به وضعیت فعلی تبدیل گردیده است به طوری که سالانه میلیون‌ها متر مکعب پساب شهری وارد اکوسیستم دریایی استان بوشهر می‎شود.

محمد مظفری ایجاد ایستگاه تصفیه فاضلاب در شهر چغادک و عالی‌شهر را نیازمند اعتبار ملی می‌داند و می‌گوید  برای حل موقت این مشکل، جلسه‌ای با همین موضوع با حضور معاون عمرانی استاندار و شرکت آبفا برگزار کرده است تا طرحی کوتاه مدت برای رفع این مشکل اجرا شود.

به گفته فرماندار بوشهر در حال حاضر این طرح به مشاور داده شده و مسئولان مربوط منتظر نظر مشاورند تا اقدامات انجام شود و «با پی‌گیری‌های مستمر و تعامل مؤثر میان دستگاه‌های اجرایی، چشم‌انداز روشنی برای حل این مسئله در حال شکل‌گیری است.

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر: اخطاریه صادر کرده‌ایم

مدیرکل حفاظت محیط‌زیست استان بوشهر اما می‌گوید در حال حاضر تنها شهرهای بوشهر، دیلم و گناوه تصفیه‌خانه پساب‌های شهری دارند و فاضلاب دیگر شهرهای ساحلی این استان تصفیه نمی‌شود و با ورود به خلیج فارس محیط زیست دریایی را تهدید می‌کند.

عبدالرحمن مرادزاده افزود: دفع نامطلوب فاضلاب منجر به پساب‌های آلوده می‌شود که خود عامل اصلی گسترش بیماری‌های واگیردار است و همچنین باعث آلودگی شیمیایی و فیزیکی در آب و خاک می‌شود و وارد زنجیره غذایی انسان شده و سلامت آنها را به خطر می‌اندازد.

وی درباره فاضلاب چغادک نیز می‌گوید: برابر ماده ۵۵ قانون شهرداری‌ها جمع‌آوری و دفع آب‌های سطحی به شهرداری‌ها واگذار شده است و شهرداری‌ها مکلف هستند کانال‌هایی برای جمع‌آوری آب‌های سطحی که از منازل خارج می‌شود، بسازند، اما طبق قانون،مدیریت فاضلاب‌های بهداشتی بر عهده شرکت آب و فاضلاب است.

مرادزاده یکی از دلایل این وضعیت را اختلاف شهرداری چغادک و شرکت آب و فاضلاب استان بر سر جمع‌آوری فاضلاب عنوان کرد و گفت: «محیط زیست اخطاریه‌هایی برای جمع‌آوری فاضلاب و پساب‌های شهری به  شهرداری‌های شهرهای ساحلی ارسال کرده است.»

شهرداری چغادک: مشکل فقط به دست مسئولان ارشد استان حل می‌شود

هرچند مسئول واحد عمران شهرداری چغادک اختلاف شهرداری و آبفا را تکذیب می‌کند، مسئولیت اجرای شبکه فاضلاب را بر عهده آبفا استان می‌داند. با این حال او می‌گوید شهرداری چغادک در این زمینه آماده همکاری است:  «هر چند برای اجرای این طرح زیرساخت‌های شهر تخریب می‎شود، شهرداری آمادگی کامل برای همکاری با آبفا برای اجرا طرح دارد.» محمد علی بهبهانی از جمله این همکاری‌ها را  برگزاری جلسه شهردار چغادک با مدیران استان ذکر می‌کند و می‌گوید: «آنها اعلام کردند اجرای شبکه فاضلاب نیازمند اعتبارات ملی است و از بودجه اعتباری استان خارج است.»

محمد علی بهبهانی در پاسخ به سوال دیگری درباره این که آیا محیط زیست یا نهاد دیگری اخطاریه‌ای را که منجر به تشکیل پرونده قضایی شود، برای شهرداری ارسال کرده است، گفت: تاکنون هیچ اخطاریه‌ای در این زمینه برای شهرداری ارسال نشده چرا که متولی اصلی فاضلاب آبفای استان است.

بهبهانی اجرای تصفیه فاضلاب را یکی از مطالبات جدی شهرداری و مردم شهر چغادک عنوان کرد و گفت: شهرداری برای دفع آب‌های سطحی که از منازل خارج می‌شود، کانال‌هایی را ایجاد کرد اما به علت نبود شبکه فاضلاب، آب‌های سطحی پس از ورود به کانال‌ها در غرب شهر( بعد از سه راه خیراندیش) رها می‌شود که مشکلاتی را به جود آورده است.

به گفته وی ورود آب‌های سطحی و فاضلاب خانگی منجر به ایجاد باتلاق و لنجن‌زارهایی پر از بیشه شده است و این نیزارها به منبعی برای تولید حشرات و مأمن جانواران موذی و حیوانات تبدیل شده ‌است و تهدیدی جدی برای سلامت انسان‌ها و محیط زیست است.

در شهرهایی همچون چغادک که به گفته مدیران در حاضر امکان ایجاد فاضلاب شهری در آنها نیست، یکی از راه های حل موقت مشکل ایجاد «سپتیک فاضلاب» است. سپتیک فاضلاب نوعی تانک با بدنه بتنی، پلی اتیلن و فایبرگلاس است که فاضلاب ساختمان و محیط مورد نظر را جمع‌آوری می‌کند و پیش‌تصفیه را بر روی آنها انجام می‌دهد و در محیط‌هایی که امکان اتصال به فاضلاب شهری را ندارند بیشترین کاربرد را دارد. اما مسئول واحد عمران شهرداری چغادک می‌گوید: شهرداری به دلیل نداشتن اعتبار نمی‌تواند سپتیک فاضلاب را اجرا کند. همچنین به دلیل بالا بودن هزینه اجرای سپتیک نمی‌تواند مردم را هم مجبور به اجرای آن نماید. به گفته او این مشکل فقط به دست مسئولان ارشد استان حل می شود.

مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر: برای این طرح اعتباری دیده نشده است

در ادامه به سراغ مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان بوشهر رفتیم تا پاسخ ایشان را درباره اجرای تصفیه خانه چغادک برای دفع پسماندهای شهری بشنویم. اما پاسخ کوتاه او به سؤالات ما چندان امیدوارکننده نیست: «مطالعات فاز اول اجرای تصفیه خانه فاضلاب انجام شده  اما در کمیسیون ماده ۲۳ برای این طرح اعتباری دیده نشده است.»

علی بردستانی اعتبار این پروژه را هزار میلیارد تومان عنوان کرد و افزود: «وقتی هنوز اعتباری برای این طرح تخصیص داده نشده، چگونه می‌توانیم پاسخ‌گو باشیم؟!»

سخنان مدیرعامل آب و فاضلاب استان بوشهر وعده‌های سال‌های گذشته مسئولان استان را برای اجرای تصفیه خانه فاضلاب درشهرهای ساحلی به ویژه شهرهای چغادک و عالیشهر زیر سؤال می‌برد و با این شرایط معلوم نیست این وضعیت تا کی باید گریبان‌گیر استان بوشهر باشد.

سخنان ناامید کننده مدیر کل آب و فاضلاب استان در نقطه مقابل گفته‌های نماینده مردم بوشهر، گناوه و دیلم در مجلس شورای اسلامی قرار دارد که در نشست با مسئولان شهر جدید عالی‌شهر که ۹ دی ماه ۱۴۰۳ برگزار شد، گفته بود: « ۴۰ هزار میلیارد ریال اعتبار برای اجرای طرح فاضلاب در شهرهای بوشهر، عالیشهر، گناوه، چغادک، بندر ریگ، امام حسن و دیلم تخصیص یافته است.

جعفر پورکبگانی در آن نشست گفته بود که با هماهنگی‌های انجام‌شده در مجلس شورای اسلامی و با همکاری وزارت نیرو و شرکت آبفا، مقرر شد این مشکل به‌طور اساسی برطرف شود.

منبع: پیغام