آنچه وزیر ارتباطات به سحر امامی نگفت

خلیج فارس: مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت: گفت‌و‌گوی تلویزیونی دیشب (شنبه ۲۶ مهر ۱۴۰۴ خورشیدی) وزیر ارتباطات و اطلاعات فناوری در دولت مسعود پزشکیان با سحر امامی -که در جنگ ۱۲ روزه به شهرت جهانی رسید – از حیث توضیحات میهمان برنامه – و جنس سؤالات مجری غنی بود.

انصافاً خانم مجری هم از لحن گزندۀ گفت‌و‌گوی سه سال قبل در گرماگرم جنبش مهسا (در مناظرۀ غلامحسین کرباسچی و عبدالله گنجی) کاملا فاصله گرفته بود و پیداست که می‌خواهد سرمایۀ فراهم آمده در پی حملۀ اسراییل و تصویر ملی را حفظ کند.

بهانۀ این یادداشت اما پرسش مجری است؛ دقیقا این جمله: با توجه به این که شعار آقای دکتر پزشکیان رفع فیلترینگ بوده اقدامات شما به کجا رسیده؟ چون مردم منتظر هستند.

سؤال او تعجب‌آور بود، نه این که خواست اکثریت مردم نباشد (و اگر خبرنگار عصر ایران خودمان یا شرق یا هم‌میهن یا رسانۀ تخصصی فناوری یا یک دانشجو مطرح می‌کرد جای شگفتی نبود) اما از زبان مجری صدا وسیما از این نظر قابل تأمل است که صدا و سیما در عمل موافق فیلترینگ و محدود و مسدود سازی است!

از این رو آقای دکتر هاشمی اگر می‌خواست پاسخ سیاسی دهد می‌توانست بپرسد: خانم امامی! کدام مردم منتظر رفع فیلترینگ‌اند؟ مردمی که صدا و سیما مد نظر دارد و اقلیت 10 تا 20 درصدی‌اند منتها با صدای بلند و با نمایندگانی در مجلس و هم‌فکرانی در شورای عالی فضای مجازی یا اکثریت مردم ایران در حالی که اتفاقا برخی نمایندگان مجلس فعلی با رفع فیلتر همین دو پیام‌رسان هم موافق نیستند!

وزیر البته چنین نگفت و شاید حس کرد وقتی مجری از جانب مردم واقعی و نه مردم با خوانش صدا و سیما و جبهۀ پایداری سخن می‌گوید و کمی با مردم واقعی و نه اقلیت مدعی هم‌سو شده چرا سر به سر او بگذارد؟

یک بار دیگر دقت کنید! مجری تلویزیونِ پایداری که در دولت خالص‌ساز آنان فیلترینگ عام به بهانۀ اتفاقات پاییز 1401 صورت گرفت (و بعد از فروکش کردن التهابات هم رفع نکردند) و وزیر آن دولت هم کاملا مطیع و مجری شورای عالی فضای مجازی بود حالا از وزیر ارتباطات کنونی می‌پرسد: پس چی شد رفع فیلترینگ؟!

ستار هاشمی البته محجوب و کمی خجول است و اصطلاحا از تیپ بچه درس‌خوان (‌با دکتریِ هوش مصنوعی) وگرنه اگر می‌خواست کمی شیطنت کند یا از جنس وزیر ارتباطات دولت روحانی بود پاسخ می‌داد: ما که از خدامان است و می‌خواهیم فیلترینگ را برداریم منتها رفقای مدیران شما در شورای عالی فضای مجازی نمی‌گذارند و در واقع اول باید از صدا و سیما تضمین بگیریم که علیه ما جوسازی نکند!

یک بار دیگر داستان را مرور کنیم: جبهه پایداری که مخالف دولت و موافق فیلترینگ است صدا و سیما و شورای عالی فضای مجازی را در اختیار دارد و از طریق این دو با رفع فیلترینگ و تحقق مهم‌ترین شعار پزشکیان نظرا و عملا مخالفت می‌کند و تریبون‌های نماز جمعه نیز همراهی می کنند و کل مسایل و مصایب عالم را گردن فضای مجازی می‌اندازند و می‌گویند کلید آن باید در دست خودمان باشد منتها مجری همین تلویزیونِ پایداری از وزیر پزشکیان می‌پرسد: مردم منتظرند ببینند دربارۀ رفع فیلترینگ چه کرده‌اید؟

اینجا بود که وزیر می‌توانست بگوید: کدام مردم؟ چند هزار نفری که اگر فیلترینگ را برداریم طومار امضا می‌کنند و سی چهل نفرشان به نام کل ملت ایران تحصن خواهند کرد یا ده‌ها میلیون ایرانی که شاکی‌اند و ناچار از نصب فیلترشکن شده‌اند؟این را نگفت اما اصل داستان را گفت که فلان شورا نمی گذارد و باید با اجماع و وفاق تصمیم بگیریم تا تصمیم پایدار باشد و رسیدن به اجماع هم ساده نیست. منظور صریح دکتر هاشمی این بود که کار دست شورای عالی فضای مجازی است که بخشی از آن طرفدار فیلترینگ است و رأی دولت در آن تا کنون نچربیده و باید آنها را قانع کنیم.

جایی گفت سیاست‌گذاری با شورای عالی فضای مجازی است و با تحلیل‌های مفصل و کارشناسی میدانی و بارش فکری و جمع نخبگانی می‌خواهیم به یک سند برسیم. این که جای قانون گذاری و سیاست گذاری عوض شده یا اسم قانون گذاری در یک شورای عالی را گذاشته اند سیاست گذاری هم جالب است چون در ساز و کار پارلمانی قانون گذاری می‌کنند و نام آنچه تصویب و ابلاغ می‌شود هم قانون است ولی اینجا به جای مجلس یک شورای عالی تصمیم می‌گیرد و به جای قانون سند تصویب می‌کند و چون رییس این شورا رییس جمهور است ولو اکثریت با او نیست نمی‌توانیم توصیه کنیم به مجلس بسپارند چون باز شاید بتوان این شورا را با توجیهات فنی و امنیتی قانع و مجاب کرد یا رییس جمهور از اختیارات خود استفاده کند اما مجلس 6 درصدی داستان دیگری دارد تا جایی که وزیر می‌گوید به من تذکر می‌دهند چرا فلان پیام‌رسان باز است!

واقعا تأسف بار و فرساینده است. یک سال است بنده خدایی در جایگاه وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی در نهادی که جایگاهی در قانون اساسی ندارد این پرسش را طرح می‌کند که به ازای محدود‌سازی و مسدود‌سازی چه به دست آورده‌ایم و مدعیان پاسخی ندارند هر چند در دل شاید برخی بگویند این که نشان دهیم قدرت دست ماست!

پاسخ رسمی و فنی خود وزیر به آن پرسش مهم البته این است: 80 درصد از فیلترشکن استفاده می کنند یعنی نه تنها دغدغه حکم‌رانی قانون‌‎مند با فیلترینگ محقق نشده بلکه به جای آن تنها شبکه آلوده شده و البته وزیر می‌توانست اضافه کند فیلتر کردید تا به سایت‌های اطلاع‌رسانی هم دست‌رسی نداشته باشند ولی فیلترشکن نصب کرده‌اند و به سایت مستهجن هم دست‌رسی دارند!

البته من اگر جای مجری بودم و می‌خواستم سؤال سیاسی طرح کنم می‌پرسیدم: آقای وزیر! بعید است که اعضای شورای عالی فضای مجاری اینها را ندانند ولی آیا فکر نمی‌کنید به عمد می‌خواهند مانع تحقق شعار رییس جمهور شوند؟ البته می‌توان حدس زد ستار هاشمی با ملاحظات و محظورات پاسخ می‌داد: چی بگم والله!

همچنین به یادآوریم وزیر قبل از او در دولت ابراهیم رییسی مجری تام و تمام و مطیع و گوش به فرمان شورای عالی فضای مجازی بود و همین که وزیر فعلی هم‌سو با آنها نیست کم اتفاقی نیست اما چنان که خود می‌گوید دأب و شیوۀ پزشکیان این است که به جای اصطکاک و تنش قانع‌شان کند.

منتها هر چه بگوید با فیلترشکن، شبکه آلوده شده و کاربران به سایت‌های مستهجن هم دست‌رسی پیدا می‌کنند و وقتی گوشی آلوده شد بدون اطلاع کاربر از ترافیک او استفاده و بستۀ او زود تمام می‌شود و بخشی از آسیب‌ها از همین سامانه‌های آلوده است و چه بسا با فیلترشکن در حال جاسوسی هم باشند به خرج‌شان نمی‌رود. نه که الزاما درک نکنند بلکه شاید با این هدف باشد که بگویند پزشکیان نتوانست.

از یک نظر شبیه داستان حجاب است. می خواهند دستاورد مقابله با زور و جریمه را از پزشکیان بگیرند و پایگاه اجتماعی او هدف است چون این جماعت تنها در انتخاباتی رأی می‌آورند که اولا رقبا را پیشاپیش شورای نگهبان حذف کرده باشد و ثانیا مشارکت پایین باشد.

به مصاحبه بازگردم. خانم مجری از آقای وزیر پرسید گویا قرار شده رفع فیلترینگ در چند مرحله اجرا شود. اما چرا این قدر کُند است؟

اینجا بود که ستار هاشمی گفت: شما می گویید چرا کُند است و نماینده‌ای تذکر می‌دهد اصلا چرا باز می‌کنید؟ تا این حد تفاوت و اختلاف است.

در مجموع سؤالات و لحن سحر امامی خوب بود خاصه این که وقتی می‌گفت مردم منتظرند منظور او از مردم همین من و شما و مردم واقعی بود ولی چون در آغاز برنامه میهمان خود را با تخصص هوش مصنوعی معرفی کرد کاش این را هم می‌پرسید چه حسی دارید وقتی ناچارید به جای بحث دربارۀ آینده بر سر بدیهیات و این که فیلترینگ کار درستی نیست با برخی که نمایندۀ اکثریت مردم هم نیستند بحث و جدل کنید؟!