کدام دلال‌ها از نرخ سوم بنزین سود می‌برند؟

خلیج فارس:طبق مصوبه دولت، از این پس قیمت بنزین در سه نرخ ارایه می‌شود، نرخ اول، هر لیتر ۱۵۰۰ تومان، نرخ دوم برای هر لیتر 3 هزار تومان و برای نرخ سوم هر لیتر 5 هزار تومان تعیین شده است.

به گزارش«خلیج فارس» به نقل از اعتماد، مرتضی مصطفوی، کارشناس بازار خودرو می‌گوید: بازار خودرو در شرایط فعلی یک بازار کاملا رهاست؛ حکمران نه ابزارهای لازم را در اختیار دارد و نه به سمت استفاده از ابزارهای هوشمند حرکت می‌کند، برای همین هم نمی‌توانند این بازار را کنترل کنند. سیاستگذار هیچ کنترلی بر این بازار ندارد و این رهایی باعث می‌شود هر شوک کوچک، به آشفتگی بزرگی منجر شود.

ویژگی دوم بازار خودرو دلاری بودن کامل قیمت‌هاست؛ هر زمان که قیمت دلار بالا می‌رود، بلافاصله قیمت خودرو نیز افزایش پیدا می‌کند. ویژگی سوم بازار خودرو، ماهیت دلالی و سفته‌بازی آن است؛ کنترل اصلی بازار در اختیار دلالان قرار دارد و هزینه سوخت روی رفتارشان اثر نمی‌گذارد.

ساختار تقاضا در بازار خودرو عمدتا از دهک‌های ۶، ۷، ۸ و بالاتر شکل می‌گیرد و دهک‌های ۱ تا ۵ تقریبا سهم ناچیزی در بازار واقعی خودرو دارند. به همین دلیل، دلالان و دهک‌های بالا که رفتار بازار را تعیین می‌کنند، هیچ تغییری در تصمیم خریدشان ایجاد نمی‌شود.

به گفته مصطفوی، نرخ سوم بنزین نه قیمت خودرو اقتصادی را کنترل می‌کند و نه مصرف سوخت را کاهش می‌دهد. او می‌گوید: سیاستگذاری مالی در صنعت خودرو رها، جزیره‌ای و گاه متناقض است و وجود ذی‌نفعان متعدد و عدم ایجاد یک حکمرانی واحد باعث شده هیچ برنامه‌ واحدی در این صنعت شکل نگیرد. به اعتقاد او، تعیین نرخ سوم بنزین نتیجه یک فرآیند کارشناسی یا هوشمندانه نیست، بلکه واکنشی به چند بحران همزمان است.

مصطفوی می‌گوید: دولت‌ها سریع‌ترین راه را در افزایش قیمت حامل‌های انرژی می‌بینند، بدون اینکه ساختار حکمرانی صنعت خودرو یا مدل مصرف سوخت را اصلاح کنند. او معتقد است تا ساختار حکمرانی اصلاح نشود، نرخ سوم بنزین نه باعث کاهش مصرف سوخت می‌شود، نه تقاضا را تغییر می‌دهد و نه بازار خودرو را آرام می‌کند و این سیاست بیشتر فشار را بر طبقات پایین افزایش می‌دهد.

مسیح فرزانه، کارشناس بازار خودرو نیز می‌گوید: معیار خرید خودرو در بازار ایران چندان ارتباطی با نرخ بنزین ندارد و فاکتورهای مهم‌تری همچون بودجه، در دسترس بودن لوازم یدکی و بازار فروش دست دوم تعیین‌کننده هستند. او می‌گوید: افزایش نرخ بنزین ارتباط مستقیم و عمیقی بر قیمت خودرو در بازار نداشته و نخواهد داشت، زیرا فاکتورهای موثر تورم واقعی بازار، میزان عرضه و تقاضا، نرخ ارز و قدرت خرید جامعه است.

فرزانه می‌گوید: خودروسازان بزرگ دولتی درگیر حجم قابل ملاحظه‌ای ضرر انباشته و بدهی و سیاستگذاری‌های غیرکارشناسی هستند و دستیابی به تکنولوژی‌های جدید در کوتاه‌مدت قابل دسترس نیست. او توضیح می‌دهد: جایگاه‌های سی‌ان‌جی همانند جایگاه‌های بنزین فراگیر نیستند و دوگانه‌سوز کردن پیشرانه خودرو در درازمدت منجر به استهلاک و خرابی آن می‌شود.