بهداشت دهان و دندان

مهدی جعفری زاده

“50 درصد هموطنان گرفتار بیماری های دهان و دندان هستند.”

زمانی که این آمار از زبان معاون بهداشت وزارت بهداشت و درمان و علوم پزشکی می شنویم دو حالت «تعجب» و «تأسف» بر ما حکمفرما می شود. چقدر دردناک است که نیمی از مردم یک کشور گرفتار بیماری های دهان و دندان باشند و این بیماری ها – به قول معاون وزیر بهداشت – مقدمه ابتلا به بیماری های دیگر نظیر «سرطان» شود.

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که این ۵۰ درصد جمعیت چرا مبتلا به بیماری های دهان و دندان شده اند؟ شاید بتوان برای آن دلایل مختلف بیان کرد ولی سه علت نسبت به سایر علل بیشتر میت واند در ایجاد و بروز آن نقش داشته باشد.

یکی عدم آگاهی مردم/ دوم: سبک زندگی آنها/ سوم: ناتوانی مالی و اقتصادی

عدم آگاهی مردم از نحوه مراقبت های بهداشتی از دهان و دندان در کنار سبک زندگی ما که تابع قواعد علمی بهداشت و سلامت نیست، باعث شده آسیب های مختلف، سراغ ما و از جمله دهان و دندان بیاید.

اما عامل سوم، گرفتار شدن نیمی از جمعیت کشور به بیماری های دهان و دندان، ضعف و ناتوانی مالی و اقتصادی است.

بنا به گفته معاون وزیر بهداشت هزینه درمان بیماری های دهان و دندان بالاست. این هزینه های سنگین برای بسیاری از مردم که در رفع نیازمندی های اولیه خود درمانده اند. مقدور نیست.

موقعی که مردم در فقر و نداری بسر می برند هم تغذیه مناسب و تقویت کننده و نگهدارنده دندان ها در مرحله پیشگیری را ندارند، هم توانایی تأمین هزینه های درمانی پس از ابتلا دارا نیستند هم تنش ها، نگرانی ها و اضطراب های ناشی از این دو باعث بیماریهای خطرناک بعدی می شود.

يقيناً وظیفه مسئولان است که به جامعه کمک کنند تا از این سه مخمصه که ریشه آنها در همان مشکلات اقتصادی است رهایی یابند و گرنه شاید بیماری های دهان و دندان گسترش پیدا کند و از ۵۰ درصد جمعیت عبور کرده و زمان دیگری خبر برسد ۷۰ – ۸۰ درصد جمعیت گرفتار شده اند و نهایتا با قصه تلخ انواع بیماری های ناشی از آن پایان یابد.

خلیج فارس: سال 92 در پژوهش وزارت بهداشت مشخص شد که بوشهری ها از نظر تعداد دندان های خراب جزو سه استان اول کشور هستند، وضعیتی که طبق مشاهدات بعید است امروز نسبت به آن سال بهتر شده باشد، اتفاقی که یکی از اصلی ترین دلایلش هزینه بالای دندانپزشکی و البته کم توجهی به بهداشت دهان و دندان است.

به گزارش خلیج فارس؛ خدمات دندانپزشکی مشمول بیمه نیست و مردم از جیب خودشان ناچارند تمام هزینه‌ ها را پرداخت کنند، هزینه هایی که با جیب بسیاری همخوانی ندارد و اقشار کم درآمد ناچارند از خیر عصب‌ کشی، ترمیم و ایمپلنت بگذرند و دندان‌ هایشان را بکشند.

از طرفی، اکثر بیمه های تکمیلی درخصوص هزینه های دندانپزشکی، پوشش حداقلی درنظر می گیرند و به بهانه اینکه برخی درمان ها جزو اعمال زیبایی است، زیربار هزینه های گران دندانپزشکی شانه خالی می کنند.

با در نظر گرفتن حداقل حقوق کارگران در سالجاری یعنی 8 میلیون تومان، انجام عصب‌ کشی یک دندان حداقل 40 درصد درآمد سرپرست خانوار را می‌ بلعد. البته که این قشر برای خدمات گرانتر مانند ایمپلنت باید بیشتر هزینه کنند و حقوق یک تا دو ماهشان را به این کار اختصاص دهند.

قیمت های سلیقه ای دندانپزشکان

در این شرایط، قیمت های متفاوت خدمات دندانپزشکی هم مردم را بلاتکلیف کرده آیا تعرفه‌ های دندانپزشکی اعلامی از سوی وزارت بهداشت را باور کنند یا نرخ‌ هایی که منشی‌ های مطب دندانپزشکان به آنها می‌گویند؟!

اگرچه بهانه دندانپزشکان این است که نوع مواد مورد استفاده باعث تفاوت قیمت شده، اما بررسی ها نشان می دهد اغلب مواد استفاده شده توسط دندانپزشکان استان یکسان است و  نرخ خدمات به‌ صورت سلیقه‌ ای تعیین می‌شود؛ خلاصه هرکه زورش برسد!

برنامه هایی که عملی نمی شود

سالهاست که مسئولان وزارت بهداشت وعده‌ های زیادی درباره بیمه خدمات دندانپزشکی داده‌ اند؛ اما این وعده‌ ها رنگ واقعیت به خود ندیده است.

یکی از برنامه های ششم توسعه نیز این بود که هزینه مردم برای دندانپزشکی 25 درصد شود و سهم دولت و بیمه ها به 75 درصد برسد، اما امروز این هدف برعکس شده است.

اگر بیمه‌ ها همچنان بخواهند از پوشش هزینه‌ های دندانپزشكی شانه خالی كنند، شاید بزودی بسیاری از خانواده‌ های ایرانی دور رفتن به دندان‌پزشكی را برای همیشه خط بكشند. وضعیتی که می تواند با بیماری های قلبی، دیابت و کلیوی هم مرتبط باشد و عفونت های دهان به دیگر قسمت های بدن سرایت کند.