در سایه نامی که جاودان ماند…

امید زاهد | پژوهشگر بنیاد ایران شناسی شعبه بوشهر

در شهری که آفتاب بر آب‌های نیلگون خلیج فارس می‌تابید و لنج‌ها قصه‌های دریا را به ساحل می‌آوردند، در نخستین روز خردادماه ۱۳۳۷، محمدحسین زائری در بندر بوشهر چشم به جهان گشود؛ مردی از جنس آفتاب و دریا که زندگی‌اش سرشار از عشق، تلاش و ایمان بود.

کودکی‌اش را در کوچه‌های «چهار محل» بوشهر گذراند و در مدارس مهران، فخرداعی و باقری ادامه تحصیل داد. سال‌های نوجوانی‌اش در دبیرستان‌های سعادت و داریوش کبیر سپری شد. او شاگرد علی باباچاهی و محمدرضا نعمتی زاده بود که به همین دلیل به ادبیات هم علاقمند شد.

با جابه‌جایی خانواده به دلیل شغل پدر (مختار زائری)، راهی فسا شد و دیپلم خود را در آنجا دریافت کرد. سال ۱۳۵۵ برای ادامه تحصیل به یزد رفت؛ روزگاری پرالتهاب که با مبارزات انقلابی مردم هم‌زمان بود. در حرکت های دانشجویی فعال بود و با آیت الله صدوقی ارتباط نزدیک داشت. او بی‌پروا اعلامیه‌ها و تصاویر امام خمینی را از یزد به بوشهر می‌برد و در میان مردم پخش می‌کرد.

گفتنی است در دوران نوجوانی در مسجد جامع عطار بوشهر فعالیت داشت و مکبر سیدمصطفی حسینی دشتی بود و این حضور باعث تقویت روحیه مذهبی او شد.

در سال ۱۳۵۷ وارد دانشگاه علم و صنعت تهران شد و رشته مهندسی برق را برگزید.

گفتنی است او همواره مهندسی توانا، پژوهشگری ژرف‌نگر و جوینده‌ای همیشگی بود؛ نه تنها در علوم فنی، بلکه در عرصه‌های تاریخ، فرهنگ و سیاست نیز مطالعاتی گسترده داشت. در دوران دانشجویی، با علاقه‌مندی و پشتکار علمی، از نیروگاه برق تهران و دیگر مراکز علمی و فرهنگی کشور بازدید کرد و اندوخته‌ای ارزشمند از دانش و تجربه کسب نمود.

سال ۱۳۵۸ به آموزش و پرورش بوشهر پیوست و در شهر اهرم و سپس در هنرستان‌ حاج جاسم در رشته الکترونیک، هنرستان آزادگان و جابر بن‌ حیان در بندر بوشهر بیش از سه دهه به تربیت نسل جوان همت گماشت. در دهه ۱۳۶۰، همراه با دانش‌آموزان خود بازدیدهایی از پالایشگاه فجر جم و دیگر مراکز علمی و آموزشی استان بوشهر ترتیب داد تا زمینه‌ای برای آشنایی عملی نسل جوان با دانش فنی فراهم سازد.

او در سال ۱۳۸۸ بازنشسته شد؛ اما عشقش به آموزش و پژوهش هرگز فراموش نشد.

در کنار معلمی، عاشق تاریخ و ادبیات، اهل قلم و تحقیق، و مبارزی پرتلاش در سال‌های انقلاب بود. در زندگی اجتماعی نیز حضوری پررنگ داشت؛ چه در صف‌های سینه‌زنی محلات بوشهر که با شور و عشق پیشاپیش می‌ایستاد، چه در مسجد جامع عطار که از نوجوانی مکبّر بود و روحیه مذهبی‌اش در آنجا بالید.

سال ۱۳۶۲ با سرکار خانم لیلی یزدان‌پناه ازدواج کرد و حاصل این پیوند، چهار فرزند نیک‌سرشت بود که همواره پشتیبان پدر باقی ماندند.

در روزگار کرونا، با دقت علمی اخبار و اطلاعات معتبر را پیگیری و در اختیار دیگران قرار می‌داد؛ که نشانی از روحیه انسان‌دوستانه و مسئولانه او بود.

او فردی اهل علم، ادب و دانایی بود و از اعضای فعال انجمن دوستداران بافت قدیم بوشهر به شمار می‌رفت. یادداشت‌هایی در هفته‌نامه‌های محلی منتشر می‌کرد که بیانگر دغدغه‌های فرهنگی و اجتماعی او برای بوشهر و ایران بود.

استاد زائری با نشریات محلی متعددی همکاری داشت، از جمله:
نصیر، سلام، بیرمی، نسیم جنوب، صدای بوشهر، اندیشه جنوب، ماهرویان، فرهنگ، بهارستان، دریای جنوب، لیان، خلیج فارس.

از جمله دستاوردهای ماندگار ایشان، می‌توان به ابتکار و ساخت آکواریوم دریایی آب شور خلیج فارس اشاره کرد که نشان از ذوق علمی و عشق عمیقش به طبیعت و محیط زیست داشت.

افسوس نگارنده آن است که از دانش، تجربه و بینش این‌گونه افراد در زمان حیات شان بهره‌برداری شایسته‌ای نشد.

در تیرماه ۱۴۰۱ گرفتار بیماری سخت شد. سه سال رنج و درمان را با صبر و استقامت پشت سر گذاشت و سرانجام در ۳۱ تیرماه ۱۴۰۴ آرام گرفت؛ اما یاد و نامش همچون دریا و خورشید بوشهر، در دل‌ها جاویدان خواهد ماند.

روحش شاد و یادش گرامی