حجاب

خلیج فارس: عباس عبدی در اعتماد نوشت: چرا عده‌ای با علوم اجتماعی و انسانی به شدت دشمن هستند؟ گروهی که در مرحله بعد نیز به شیوه‌های گوناگون با دانش پزشکی مخالفت می‌کنند. ریشه این مخالفت را باید در الزامات عقلانیت جدید و ترس سنت‌گرایان و به طور مشخص مستبدان و یا بنیادگرایان با این عقلانیت جست‌وجو کرد. ریاضیات و فیزیک کمتر دچار این وضعیت بوده‌اند. بشر از روزی که به مفهوم عدد پی برده دو به علاوه دو را چهار می‌داند و مخالفت با این گزاره ممکن نیست، یا آن اندازه به دور از عقل سلیم است که محلی برای مخالفت باقی نمی‌گذارد. ولی ماجرای جامعه‌شناسی و علوم اجتماعی و انسانی و تا حدی پزشکی متفاوت است.

جامعه‌شناسی یکی از جدیدترین علوم است و اگر بخواهیم خیلی ساده و فشرده تعریف کنیم، بر این فرض استوار است که ریشه پدیده‌های اجتماعی در دنیای انسانی ما قرار دارد و به جای آنکه پدیده‌های اجتماعی را به چیزهایی مثل خشم خدایان اسطوره‌ای یا طبیعت نسبت بدهد، ریشه‌ها و علل را در مناسبات میان انسان‌ها جست‌وجو می‌کند. بر این اساس، جامعه‌شناسان معتقدند که جامعه در طول زمان و به تدریج و بر اثر کنش‌های متقابل انسانی شکل می‌گیرد یا به عبارت ساده‌تر، مجموعه انسان‌ها با هم جامعه را می‌سازند.

این فرض یا ایده معنایش این است که جامعه چنان نرم و شکل‌پذیر نیست که کسی یا کسانی بتوانند مثل موم هر جور که می‌خواهند آن را شکل بدهند. جامعه‌شناسی نشان می‌دهد که بسیاری از خواست‌ها و ذهنیت‌های صاحبان قدرت تحقق‌پذیر نیست؛ و چه بسا نتایج مترتب بر اعمال و رفتار آنان چیزی مغایر با اهداف مورد نظرشان شود. از این منظر علوم اجتماعی برای آنان در نقش جام جهان‌بین است در حالی که آنان هیچ علاقه‌ای به دیدن واقعیات این جام ندارند و به صورت پیش‌فرض آن‌ها را انکار می‌کنند.

جامعه‌شناسی چه پیامی دارد که تا این اندازه مورد نفرت و خشم چنین افراد و گروه‌هایی است؟ به نظرم از میان همه پیام‌ها دو جنبه از همه مهم‌تر است. یکی نگرش تاریخی و دیگری قائل بودن اعتبار برای عینیت اجتماعی و استقلال نسبی آن از اراده‌های فردی و حتی اثرگذاری و جهت‌دهی آن بر اراده است.

نگرش تاریخی یعنی اینکه پدیده‌های اجتماعی در زمان شکل می‌گیرند، رفته‌رفته جا می‌افتند و در طول زمان تغییر می‌کنند و در نهایت هم در زمانی مقرر نیز کاملا دگرگون می‌شوند و از میان می‌روند. این نگرش می‌گوید پدیده‌های اجتماعی ازلی و ابدی نیستند. عقاید مردم، سبک زندگی آن‌ها، سلیقه‌ها و گرایش‌ها و بسیاری از چیزها همواره در حال تغییر است و کسی یا کسانی نمی‌توانند یک قاعده تعیین کرده و از همگان بخواهند که بر اساس آن عمل کنند.

مثل اینکه قاعده‌ای بگذارند که همه باید یک نوع غذا بخورند. در جهان قدیم علوم اجتماعی به معنایی که امروز می‌شناسیم، چندان اهمیت نداشت. زیرا برای تبیین پدیده‌های اجتماعی به تقدیر یا خواست خدایان و مانند آن متوسل می‌شدند. مثلا درباره فقر معتقد بودند که این سرشت خلقت و طبیعت است که برای گروهی از مردم فقر را رقم زده و برای گروهی دیگر موقعیت بالا را. به تعبیر حافظ «بشنو این نکته که خود را ز غم آزاده کنی/ خون خوری‌گر طلب روزی ننهاده کنی…»

در چنین جامعه‌هایی تحولات بسیار آهسته و بطئی بود. تحرک اجتماعی، روابط میان فرهنگ‌ها و ساکنان مناطق گوناگون خیلی کم بود. بنا بر این کمتر عاملی در جامعه بود که در کوتاه یا حتی میان‌مدت دچار تحولات ریشه‌ای شود و اساسا پرسشی هم درباره تغییر پیش نمی‌آمد و اگر هم بود به تقدیر و سرنوشت و اموری از این نوع نسبت داده می‌شد. در حالی که در چند سده اخیر در اروپا و در ۱۵۰ سال اخیر در ایران تغییرات بسیار گسترده و تند بوده است.

کافی است تصویری چند بعدی از ایران در ۱۵۰.۱۰۰ و حتی ۵۰ سال پیش داشته باشیم و با تصویر مشابه امروز مقایسه کنیم، خواهیم دید که در چهار جهان به نسبت متفاوت قرار داریم. این واقعیت حتی در طول یک نسل نیز مشهود است. ما از چند دهه پیش، از یک جامعه روستایی با اقتصاد کشاورزی و خانواده‌های گسترده، افرادی کم‌سواد و بی‌سواد در فضایی غیرارتباطی وارد عصر صنعتی، شهری با خانواده‌های هسته‌ای یا تک‌عضوی، فناوری دیجیتال، مردم تحصیلکرده و با ارتباطات گسترده شده‌ایم. طبیعی است که هضم این حد از تغییرات برای خیلی‌ها سخت است.

یکی از نزدیکان از عذاب‌هایی که مادر پیرش می‌کشید تعریف می‌کند که با دیدن بی‌توجهی نوه‌ها به دین و نیز پوشیدن شلوارک و تاپ دختران در خانه جلوی برادران خودش چنان حرص و جوش می‌خورد که حد ندارد. یا از سفر رفتن آنان با دوستان‌شان، یا شادی‌ها و زندگی آنان را نمی‌تواند درک کند و تعابیری دیگر از آن‌ها در ذهن دارد. یا دیر ازدواج کردن یا اصلا ازدواج نکردن که مطلقا قابل فهم برای او نیست.

خوب این مادربزرگ دوست‌داشتنی کار چندانی نمی‌تواند انجام بدهد، ولی حکومت‌ها و صاحبان قدرت که نتوانند این تحولات را هضم و درک کنند و بخواهند مانع از تغییرات شوند یا حتی تغییراتی را برخلاف خواست عمومی ایجاد کنند، دچار شکست‌های فاحش می‌شوند، در حالی که دانش جامعه‌شناسی می‌تواند آنان را از این خبط‌های سیاستی دور دارد.

یکی از جالب‌ترین نمونه‌های آن اقدامات رضاشاه در مخالفت با حجاب و برداشتن آن از سر زنان بود. او به خیال یا ادعای خود می‌خواست جامعه را پیشرفته کند، لذا محصول تحولات جامعه مدرن که مشارکت زنان بود را با ریشه آن – که تحولات اقتصادی و اجتماعی است – اشتباه گرفت و جابه‌جا کرده و در سال ۱۳۱۴، اقدام به کشف حجاب اجباری کرد. در شرایطی که ایران هنوز در دوره ارباب‌رعیتی و خان‌خانی بود. غالب اقتصاد آن معیشتی و کشاورزی بود، طوایف هنوز یکه‌تاز بودند.

بی‌سوادی بالای ۸۰ درصد بود. بی‌سوادی زنان احتمالا بالای ۹۵ درصد بود، اشتغال صنعتی و اداری در حداقل‌های قابل تصور بود، شهرنشینی زیر ۲۵ درصد بود، نرخ‌زاد و ولد و نیز مرگ و میر بسیار بالا بود و هیچ نشانه‌ای از شاخص‌های جامعه مدرن در حد متعارف دیده نمی‌شد. او در چنین شرایطی مدعی آزاد کردن زنان بود!

در حالی که مردانش آزاد نبودند و در همان زمان نزدیک‌ترین همراهان سیاسی خود را یکی پس از دیگری در زندان می‌کشت یا بیرون از زندان مجبور به خودکشی می‌شدند. این سیاست به نحو دیگری نیز در حکومت محمدرضا پهلوی نیز ادامه یافت و نتیجه همه اینها را در جریان انقلاب دیدند و جالب اینکه در هر دو مورد سیاستمداران فهمیده‌ای بودند که آن‌ها را از این رفتارها منع می‌کردند.

اکنون نیز با مشکل مشابهی مواجه شده‌ایم؛ قانون فرزندآوری رویه دیگری از همین بی‌توجهی و دشمنی با علوم اجتماعی است. قانونی که با صرف هزینه‌های سرسام‌آور نه‌تنها به اهداف تعیین شده، نرسید که نتایج آن کاملا هم معکوس بوده که در یادداشت جداگانه‌ای با ریز جزییات اشاره کرده‌ام.

مورد مهم‌تر که هزینه‌های مادی، روانی، اجتماعی و سیاسی آن بسیار بیشتر است، نحوه مواجهه با مساله پوشش زنان است. تا حالا چند بار دست در این حفره کرده و گزیده شده‌اند و همچنان هم در حال تکرار آن هستند. توجه ندارند که نتایج منفی این سیاست‌ها بسیار زیان‌بار است. می‌خواهید بدانید که نتیجه چه خواهد شد؟

توماس پیکتی در کتاب «تاریخ کوتاه برابری» با تحلیلی دقیق از بی‌توجهی بلشویک‌ها در تقدیس روابط قدرت و یقین آنان به دانستن حقیقت؛ سرنوشت این حکومت را که مهد سوسیالیسم و منع مالکیت خصوصی و مظهر برابری بود را در پایان عمر ۷۳ ساله‌اش چنین ترسیم می‌کند: «روسیه در سده بیستم به کشوری بدل شد که مالکیت خصوصی را کاملا لغو کرده بود، [ولي] در آغاز سده بیست و یکم به پایتخت جهانی الیگارشی‌ها و نبود شفافیت مالی و بهشت‌های مالیاتی تبدیل شد.»

اگر در سال ۱۹۲۰ و یا حتی ۱۹۴۵ پس از تبدیل شدن اتحاد جماهیر شوروی به یکی از دو قطب جهان، کسی می‌گفت که فقط ۴۵ سال دیگر لازم است تا جامعه‌ای به نسبت مذهبی، همراه با سرمایه‌داری لجام‌گسیخته را در مناطق شوروی شاهد باشیم، اصحاب قدرت مسخره می‌کردند؛ ولی بودند کسانی که ادامه آن روند رسمی حکومت کمونیستی را غیرممکن می‌دانستند. امروز نه فقط یک الیگارشی فاسد سرمایه‌داری در آنجا هست، بلکه افراطی‌ترین مذهبی‌های جهان نیز در گوشه و کنار آن امپراتوری عجیب ریشه دوانده و حتی خودشان را هم از تبعات فاجعه‌بار این افراط‌گری بی‌نصیب نگذاشته‌اند.

کشورهای کمونیستی می‌خواستند جامعه‌ای بسازند که همه انسان‌ها مطابق با قاعده‌ای که حکومت می‌گوید فکر و تحلیل کنند، غذا بخورند، لباس بپوشند، یکسان ببینند و… حتی برای اینکه چه کسی با چه کسی ازدواج کند از حزب کمونیست مجوز بگیرند. اسلاونکا دراکولیچ نویسنده و متفکر کروات در کتاب «کمونیسم رفت و ما ماندیم و حتی خندیدیم» می‌نویسد: «اگر زنی لباس زیبا می‌پوشید عنصر مشکوکی به حساب می‌آمد که گاهی حتی لازم بود درباره‌اش تحقیق شود.

اعضای حزب کمونیست در یوگسلاوی تا سال‌ها بعد از جنگ هم اگر می‌خواستند با زنی ازدواج کنند که ظاهر مشکوکش به وضوح بر اصل و نسب «بورژوایی» او دلالت می‌کرد، می‌بایست رسما از حزب درخواست مجوز می‌کردند». (ص ۴۹)

امروز نه از یوگسلاوی نشانی مانده و نه از آن حزب کمونیست صادرکننده مجوز ازدواج؛ چنان که از شوروی و حزب کمونیستش هم نشانی نمانده، اما جامعه‌ای بسیار متفاوت به جا مانده است. البته یک چیز دیگر هم به جا مانده و آن قضاوتی است که درباره آن سیاست‌ها ابراز می‌شود. قضاوتی همراه با خوارشماری و نفرتی که در مورد این رفتارها و آن ایده‌ها وجود دارد.

بی‌توجهی به رویکردهای جامعه‌شناسانه هزینه سنگینی است که پرداخت خواهد شد. فریب کلاه‌برداران گندم‌نمای جو فروش را نخورید.

خلیج فارس: وزیر دولت دوازدهم از وضعیت قیمت دلار، تورم افسارگسیخته و کارهای بی‌قاعده در زمینه حجاب انتقاد کرد.

به گزارش خلیج فارس؛ محمدجواد آذری جهرمی در کانال تگرامی خود نوشت: دلار ۶۴ هزارتومانی، تورم مزمن و افسارگسیخته، کارهای بی قاعده در موضوع حجاب و حالا هم وضع قانون برای مالیات ستانی بر عایدی سرمایه (بخوانید بر تورم)؛ هر یک از اینها برای بر هم زدن ساختار نظم جامعه به مثابه کبریت بر باروت عمل می کنند چه رسد به رخداد همزمان؛ فردا نگویید توطئه دشمن بود ها!

منبع: عصر ایران

خلیج فارس: مصطفی میرسلیم نماینده مجلس، به مسئله حجاب در توییتی واکنش نشان داد.

میرسلیم در این توییت نوشت: کسانی که موضوع عفاف و ⁧حجاب ⁩ را تقلیل به “دو تار مو” می‌دهند، می‌خواهند جامعه را از عواقب خسارت‌بار اجتماعی و فرهنگی آن بویژه فروپاشی کانون ⁧ خانواده ⁩ و تضعیف کیفی و کمی نسل ایرانی، به غفلت بکشانند: آنها، با سردادن انحرافی شعار ⁧آزادی ⁩، خواهان از بین رفتن دوام و استقلال کشورند.

منبع: فرارو

خلیج فارس: حجت الاسلام و المسلمین مسیح مهاجری مدیرمسئول روزنامه جمهوری اسلامی در یادداشتی نوشت: مسئولان دولت و نظام برای اجرای حکم شرعی و قانونی حجاب نمی‌توانند با توسل به روش‌هائی از قبیل گشت ارشاد و بگیر و ببند‌های معمول موفق شوند.
به گزارش خلیج فارس؛ دستیابی به هدف شرعی و قانونی در این زمینه به تجدید نظر اساسی در عملکرد‌های مسئولین و سیاست‌های موجود و معمول حکمرانان نیاز دارد.

حتی ما نیرو‌های باسابقه و شناخته شده انقلاب و نظام که عمرمان را صرف خدمت به اسلام و تقویت آرمان‌های انقلابی و ترویج ارزش‌های دینی کرده‌ایم، اکنون به خاطر حاکم شدن فضای پرمغالطه بر جامعه که محصول قدرت گرفتن عناصر و جریان‌های افراطی است، چاره‌ای غیر از این نداریم که قبل از هر اظهارنظری، شهادتین سیاسی بر زبان و قلم جاری کنیم تا به بی‌دینی و ضدیت با انقلاب و نظام متهم نشویم. به همین دلیل اکنون که می‌خواهیم درباره گشت ارشاد اظهارنظر کنیم شهادت می‌دهیم مسلمان شیعه اثناعشری هستیم و به انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی التزام عملی و زبانی و قلمی و قلبی داریم.

این اعتقاد شرعی‌مان را نیز اضافه می‌کنیم که حجاب، یک حکم الهی است و رعایت آن قطعاً به سلامت اخلاقی جامعه کمک می‌کند. این را هم قبول داریم که دشمن برای ترویج بی‌حجابی در ایران برنامه دارد و تمام ایرانیان غیور لازم است برای خنثی‌سازی این توطئه دشمن برنامه حساب شده، معقول و منطقی داشته باشند.

اما حضرات مسئولین مطمئن باشند بدون بازگشت به اصول و آرمان‌های اولیه انقلاب و نظام جمهوری اسلامی که در قانون اساسی متبلور هستند، هیچ توفیقی برای اجرای احکام شرعی و مقررات قانونی مرتبط با شرع به دست نخواهند آورد.

علت، کاملاً روشن است و تعجب در اینست که حکمرانان ما چرا به موضوعاتی با اینهمه وضوح و بداهت توجه ندارند و عجیب‌تر اینکه بعد از اینهمه شکست در تلاش‌های مکرر در زمینه موضوعات مشخص باز هم به سراغ امتحان کردن همان روش می‌روند و از خیرخواهان دلسوز هم نمی‌پذیرند که این روش‌ها جواب نمی‌دهند و باید به مسیر صحیح بازگردند.

منظور کسانی که توصیه می‌کنند روش‌های تجربه شده و شکست خورده را کنار بگذارید این نیست که حکمرانان از حکم شرعی و قانونی حجاب صرفنظر کنند و کشف حجاب را به رسمیت بشناسند. منظور اینست که مدیریت جامعه براساس سیاست‌هائی مبتنی باشد که مردم را به دین جذب کند و گرایش قلبی به انجام وظایف دینی و احکام الهی به وجود بیاورد.

عملکرد‌ها متأسفانه اکنون در جهت عکس آن چیزی است که باید باشد و همین نوع عملکرد است که میان مردم و مسئولین و حتی احکام دینی فاصله می‌اندازد.

مردم می‌گویند شما که به نام دین بر این کشور حکومت می‌کنید اگر بی‌عدالتی، تبعیض، مماشات با مفسدان، نادیده گرفتن اهانت به پیامبر و امیرالمؤمنین در موارد خاص، تکریم کسانی که تخلفشان در جابجائی اموال و زمین و باغ کاملاً محرز و دروغ بستنشان به امام زمان کاملاً مستند است، خواست دین است ما را با چنین دینی نسبتی نیست.

حکمرانان بپذیرند که فقط همین دو فقره اخیر مماشات با آن واعظ اهانت‌کننده و تکریم این امام جمعه موقت مرتبط با ماجرای باغ گل اُزگُل، میلیون‌ها نفر را نسبت به دین بدبین و در اعتمادشان به نظام تزلزل ایجاد کرد، چون این برخورد‌های حاکمیتی به نام دین صورت گرفته‌اند. اگر گزارش‌هائی برخلاف این واقعیت به حکمرانان رسیده، لازم است در گزارشگران تجدید نظر کنند و تردیدی به خودشان راه ندهند که این گزارشگران حتی اگر خودشان افراد صالحی هستند، از متن جامعه بی‌خبرند. در چنین وضعیتی چگونه فکر می‌کنند ازسرگرفتن مبارزه با بی‌حجابی جواب می‌دهد؟!

با عملکردی که ما داریم، دشمن برای اجرای برنامه‌هایش به هیچ تلاش و سرمایه‌گزاری و هزینه کردن و حتی تبلیغات نیازی ندارد. ما با کارهائی که می‌کنیم به صورت مجانی برنامه‌های دشمن را به دقیق‌ترین شکل به اجرا درمی‌آوریم.

برای خنثی کردن توطئه دشمن، این ما هستیم که باید در سیاست‌هایمان و عملکردهایمان تجدید نظر کنیم. اگر ما عدالت را بدون اغماض اجرا کنیم، تبعیض‌ها را کنار بزنیم، مفسدان را بطور یکسان به محاکمه بکشانیم، متخلفان را در هر مقام و لباس و جایگاهی که هستند به سزای تخلفشان برسانیم، بحران اقتصادی را ریشه‌کن نمائیم، مشکلات معیشتی مردم را حل کنیم، آزادی‌های مشروع را تأمین نمائیم و حقوق قانونی مردم را به رسمیت بشناسیم، بدون اینکه نیازی به گشت ارشاد و بگیر و ببند باشد مردم احکام دین و قانون را داوطلبانه عمل می‌کنند، نقشه دشمن نقش بر آب می‌شود و ریزش‌ها به رویش‌ها تبدیل می‌شوند. در غیر اینصورت، متأسفانه باز هم دین باید هزینه اشتباهات حکمرانان را بپردازد. چرا اینهمه از دین خرج می‌کنید؟