از جیب بیمه شده ها به کام دولت و آقازاده ها

حسن مرادی

تاوان بی کفایتی مدیران صندوق های بازنشستگی که عموما دولت نیز تاثیر عمده ای بر انتصابات و تصمیم گیری ها و سرمایه گذاری آنها دارد را باید بیمه شده ها و بازنشستگان پرداخت نمایند.

افزایش سن بازنشستگی که روز ۲۸ آبان پس از تصویب در مجلس اتفاق افتاد، امری بود که در قالب برنامه هفتم توسعه نیز به دلیل کاهش ناترازی صندوق های بازنشستگی و تقویت توان صندوق ها پیش بینی شده بود و این روزها واکنش های زیادی را در بین مردم داشته است که خروجی آن با توجه به سوابق هر بیمه شده، سن بازنشستگی را برای گروه‌های مختلف افزایش خواهد داد.

توجیه موضوع افزایش سن بازنشستگی، افزایش سن امید به زندگی در ایران عنوان شده است که مطابق تحقیقات مرکز پژوهش های مجلس از سال ۱۳۳۰ تا به امروز از ۴۶ سال به ۷۶ سال افزایش پیدا کرده است و از سویی دیگر متوسط سن بازنشستگی به 51 رسیده است.

اینکه متوسط 25 سال پرداخت مستمری برای صندوق های بازنشستگی بار سنگینی دارد امر واضحی است اما چند نکته در این خصوص حائز اهمیت است:

1️⃣ صندوق های بازنشستگی در ایران عمر زیادی ندارند و عموما این سالها بیشتر دریافت کننده حق بیمه بوده اند و چند سالی است که با توجه به موج جمعیتی، تعداد بازنشستگان افزایش یافته است.

2️⃣ دولت ها مختلف در طول این سالها تصمیم گیر و سیاست گذار اصلی در این صندوق ها بوده اند، تصمیمات اشتباه و سرمایه گذاری های غلط باعث شده تا نرخ بازگشت عایدی سرمایه‌گذاری پایین بوده و موجب ناترازی این صندوق ها شود.

3️⃣ صندوق ها در مواردی مانند پتروشیمی ها سرمایه گذاری کرده اند، دولت ها در طول سالیان به واسطه بی انضباطی مالی دچار کسری بودجه و عدم امکان تامین منابع برای مواردی مانند هدفمندی یارانه ها باعث افزایش نرخ خوراک پتروشیمی ها شده که خود این عامل وضعیت صندوق ها را بدتر کرده است.

4️⃣ با نگاهی به ساختار این صندوق و شرکت های تابعه آنها مانند شستا متوجه می شویم این شرکت بیشتر از انتفاع بیمه گذاران و بازنشسته گان، محلی برای جولان آقازاده ها و خانواده و آشنایان مسئولین شده است، بیش از 1500 نفر در هیات مدیره شرکت های زیرمجموعه شستا، آمارهای عجیب و غریب و تعداد چند برابری پرسنل شرکت های زیرمجموعه و حقوق ومزایای پرداختی به آنها به خوبی ابعاد بحران صندوق ها را تفسیر می کند. در کنار این حاتم بخشی ها از جیب بازنشستگان، پرداخت جریمه افتضاح ترکمنچای فوتیال ایران یعنی پرونده ویلموتس از جیب پتروشیمی فناوران (زیرمجموعه شستا) تنها یکی از مواردی است که آقایان دست به آن زده اند.

تجویز وتحلیل راهبردی:

اصلاح ساختار حکمرانی صندوق ها به نحوی که مدیران و هیات مدیره ی آنها با مکانیزم مناسبی انتخاب شوند تا شایسته سالاری و تصمیمات عاقلانه جایگزین ویژه خواری شود و پاسخگوی سهامدارن و مالکان اصلی این صندوق ها یعنی بیمه گذاران باشند.

کاهش حضور دولت و تصمیماتی که بعضا به جای تسهیلگری و کمک به صندوق ها، به واسطه منسوبین دولت در این صندوق ها، نقش تامین منابع برای تصمیمات پوپولیستی و گسترش پایگاه اجتماعی گروه های سیاسی و دولت ها را برعهده گرفته اند و در نهایت از جیب مردم برای دولت ها خرج می شود.

افزایش اختیاری سن بازنشستگی، از سویی هم تبعات اجتماعی کمتری دارد و از سوی دیگر باعث می شود شاغلین در اوج پختگی و در صورت توانایی جسمی و روحی به خدمت خود در ارگان مربوطه ادامه دهند.